Từ các vụ chuyển tiền nhầm: Cần có hướng dẫn về quy trình xử lý để tránh rủi ro

Liên tiếp những vụ chuyển tiền nhầm gần đây đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về rủi ro trong giao dịch ngân hàng. Tình huống này không chỉ là thử thách về đạo đức, mà còn liên quan đến pháp lý và trách nhiệm của các bên.

Anh NVH ở xã Thạch Hà (Hà Tĩnh) chuyển nhầm 499.999.999 đồng, ngay khi phát hiện, anh đã đến công an nhờ giúp đỡ. Qua phối hợp giữa công an các địa phương, chủ tài khoản nhận nhầm là anh VVS ở TP.HCM đã chủ động trả lại toàn bộ số tiền.

Tương tự, tại Đà Nẵng, anh Nguyễn Đình Minh Thành (18 tuổi) nhận gần 500 triệu đồng từ tài khoản NHQĐ. Khi phát hiện, anh Thành lập tức trình báo công an phường Hòa Xuân, phối hợp với ngân hàng để trả lại tiền cho chủ tài khoản.

Thấy tài khoản nhận gần 500 triệu đồng, anh Thành đến công an trình báo. Ảnh: CA

Hành động chủ động trả lại tiền nhận được do người khác chuyển nhầm là một minh chứng điển hình cho ý thức trách nhiệm và đạo lý trong cuộc sống hiện nay. Những người như anh VVS hay anh Nguyễn Đình Minh Thành không chỉ giúp người chuyển nhầm tránh thiệt hại tài chính, mà các anh còn thể hiện tấm gương về trách nhiệm xã hội và sự tôn trọng pháp luật.

Ngoài ra, xét dưới góc độ pháp lý, sự chủ động trả lại tiền cho người chuyển nhầm cũng tránh cho người nhận tiền những rắc rối pháp lý.

Người nhận tiền nhầm có nghĩa vụ hoàn trả theo Điều 579 BLDS. Việc chiếm giữ hoặc sử dụng số tiền này có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021; hoặc bị truy cứu hình sự theo Điều 176 BLHS về tội chiếm giữ trái phép tài sản. Ngược lại, người chuyển nhầm có quyền yêu cầu hoàn trả, cung cấp chứng từ, sao kê, và liên hệ ngân hàng hoặc công an khi việc hoàn trả không thực hiện được. Người chuyển nhầm nếu không kịp thời phát hiện có thể mất cơ hội thu hồi.

Ngân hàng có trách nhiệm tra soát giao dịch, liên hệ người nhận và phối hợp với cơ quan công an nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm. Công an sẽ tham gia khi người nhận từ chối trả hoặc có dấu hiệu chiếm giữ trái phép, nhằm bảo vệ quyền lợi người chuyển nhầm.

Tuy nhiên, hiện chưa có quy trình tiêu chuẩn công khai về xử lý tiền chuyển nhầm. Mỗi vụ việc đang được vận hành theo cách riêng của ngân hàng và cơ quan chức năng, khiến nhiều người lúng túng, không biết liên hệ ai trước, thời hạn báo cáo bao lâu, thủ tục ra sao... Thiếu quy trình rõ ràng khiến cả ngân hàng lẫn khách hàng đều gặp khó khăn, dễ dẫn đến tranh chấp, rủi ro pháp lý hoặc tổn thất tài sản.

Những vụ việc nhận hoặc chuyển tiền nhầm như trên cho thấy sự cần thiết phải có quy trình tiêu chuẩn, công khai, dễ hiểu để hướng dẫn người dân và ngân hàng xử lý khi xảy ra chuyển nhầm. Quy trình này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người chuyển nhầm, tránh rủi ro cho người nhận nhầm, mà còn giúp ngân hàng và cơ quan công an phối hợp hiệu quả, nhanh chóng, minh bạch.

Người dân cũng cần được tăng cường tuyên truyền, nắm rõ quyền và nghĩa vụ khi nhận hoặc chuyển tiền nhầm. Trong môi trường thanh toán số hóa, giao dịch nhanh nhưng dễ sai sót thì việc hiểu luật và thực hiện đúng quy trình là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và tài sản, đồng thời hạn chế những vụ việc đáng tiếc xảy ra.

HUỲNH THƠ