Từ bài toán sinh tồn đến động lực phát triển bền vững của HTX Điện Phong

Trong bối cảnh kinh tế số lan tỏa mạnh mẽ, chuyển đổi số không còn là khái niệm dành riêng cho doanh nghiệp lớn hay các tập đoàn công nghệ, mà đã trở thành yêu cầu sống còn đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX. Khi thị trường ngày càng đòi hỏi minh bạch, tiêu chuẩn hóa và khả năng truy xuất, HTX nếu vẫn quản trị theo phương thức thủ công, manh mún sẽ rất khó tham gia chuỗi giá trị hiện đại.

Không ngừng thử nghiệm điều mới

Giữa làn sóng khởi nghiệp công nghệ với những giấc mơ tăng trưởng nhanh, Võ Thị Lệ chọn quay về quê hương Gò Nổi, bắt đầu hành trình phát triển các sản phẩm từ ớt, loại nông sản đặc trưng của địa phương. Quyết định này không xuất phát từ cảm hứng lãng mạn, mà từ một trăn trở rất thực tế về nghịch lý “được mùa mất giá, được giá mất mùa” đã đeo bám người trồng ớt suốt nhiều năm.

Sản phẩm của HTX ngày càng được biết đến nhờ chất lượng vượt trội.

Trước khi HTX ra đời, ớt Gò Nổi chủ yếu bán thô, phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái, không thương hiệu, không truy xuất, không khả năng kiểm soát đầu ra. Bài toán đặt ra không chỉ là sản xuất, mà là quản trị toàn bộ chuỗi giá trị, điều mà nếu không có tư duy mới và công cụ mới, rất khó giải quyết.

Những ngày đầu xây dựng HTX Nông nghiệp Điện Phong là chuỗi thử nghiệm liên tục. Từ quy trình sản xuất, lựa chọn nguyên liệu, chế biến, đến tìm kiếm thị trường, tất cả đều phải tự mày mò trong điều kiện nguồn lực hạn chế.

Đã có thời điểm HTX gần như không có doanh thu, áp lực tài chính và tinh thần đè nặng lên một tập thể chỉ vỏn vẹn vài con người. Tuy nhiên, chính trong giai đoạn ấy, tư duy quản trị hiện đại bắt đầu hình thành: muốn đi đường dài, HTX không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống, mà phải chuẩn hóa quy trình, kiểm soát dữ liệu và từng bước số hóa hoạt động.

Bước ngoặt đến khi sản phẩm tương ớt rim thủ công Gò Nổi ra đời. Không chạy theo sản lượng hay thị hiếu công nghiệp, HTX kiên định giữ “chất quê” trong từng mẻ tương, với độ cay vừa phải, độ sệt tự nhiên, hương vị ổn định.

Tạo khác biệt nhờ quản trị

Điều làm nên sự khác biệt không chỉ nằm ở sản phẩm, mà ở cách HTX tổ chức quản trị chuỗi cung ứng. Từ vùng nguyên liệu ớt của nông dân liên kết, quy trình sản xuất, đóng gói, lưu kho, đến phân phối, tất cả dần được quản lý thông qua phần mềm và ứng dụng số, giúp giảm sai sót, tiết kiệm chi phí và nâng cao khả năng kiểm soát.

Trong mô hình này, chuyển đổi số trở thành “xương sống” của quản trị HTX. Việc quản lý đơn hàng, tồn kho không còn phụ thuộc vào sổ sách thủ công, mà được thực hiện qua ứng dụng, cho phép theo dõi theo thời gian thực.

Điều này đặc biệt quan trọng với một HTX quy mô nhỏ như Điện Phong, khi chỉ khoảng 7 người nhưng vẫn phải xử lý nhiều khâu cùng lúc. Số hóa giúp HTX vận hành gọn nhẹ, linh hoạt, giảm phụ thuộc vào con người, đồng thời tạo nền tảng để mở rộng khi điều kiện thị trường cho phép.

Một trụ cột quan trọng khác của chuyển đổi số trong quản trị HTX Điện Phong là truy xuất nguồn gốc. Mỗi sản phẩm tương ớt đều được gắn mã QR, cho phép người tiêu dùng biết rõ vùng trồng ớt, ngày sản xuất, lô hàng và quy trình chế biến.

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến an toàn thực phẩm và tính minh bạch, truy xuất không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là công cụ xây dựng niềm tin. Với HTX, minh bạch cũng đồng nghĩa với kỷ luật sản xuất, buộc từng khâu phải tuân thủ quy trình, tránh tình trạng làm ăn chụp giật.

Song song với quản trị chuỗi cung ứng, chuyển đổi số còn được HTX Điện Phong áp dụng trong xây dựng thương hiệu. Thương hiệu không chỉ tồn tại trên bao bì, mà được kể lại thông qua các nền tảng số, mạng xã hội, sàn thương mại điện tử.

Chìa khóa nâng cao chất lượng sản phẩm của HTX là ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật.

Câu chuyện về trái ớt quê, về hành trình giữ nghề thủ công, về trách nhiệm với nông dân được “số hóa” để tiếp cận khách hàng một cách trực tiếp, không qua trung gian. Đây chính là cách HTX từng bước thoát khỏi sự lệ thuộc vào thương lái, chủ động kết nối thị trường và định vị giá trị sản phẩm.

Đáng chú ý, dù quy mô nhỏ, HTX Điện Phong sớm ứng dụng AI trong marketing, chăm sóc khách hàng và phân tích phản hồi. Các dữ liệu về hành vi mua sắm, đánh giá của khách hàng được tổng hợp, phân tích để cải tiến sản phẩm và thông điệp truyền thông.

Trong quản trị hiện đại, dữ liệu trở thành tài sản, giúp HTX ra quyết định dựa trên bằng chứng, thay vì cảm tính. Đây là điểm khác biệt căn bản giữa HTX vận hành theo mô hình cũ và HTX tiếp cận quản trị số.

Hiện đại hóa là con đường tất yếu

Tuy nhiên, chuyển đổi số ở HTX Điện Phong không đồng nghĩa với chạy theo tăng trưởng nóng. Với chị Võ Thị Lệ, thước đo thành công không phải doanh thu hay độ phủ thị trường, mà là tỷ lệ khách hàng quay lại. Quan điểm này phản ánh tư duy phát triển bền vững, sản phẩm chỉ thực sự có chỗ đứng khi tạo được niềm tin lâu dài.

Do đó, việc mở rộng quy mô vùng nguyên liệu hay sản xuất chỉ được thực hiện khi năng lực quản trị và thị trường đủ vững, tránh rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng, điều mà nhiều HTX từng vấp phải.

Ở góc độ rộng hơn, câu chuyện HTX Nông nghiệp Điện Phong cho thấy chuyển đổi số trong quản trị HTX không phải là “đích đến”, mà là một quá trình liên tục. Công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi gắn với con người và giá trị cốt lõi.

Phong cách lãnh đạo lắng nghe, minh bạch, trao quyền mà Võ Thị Lệ theo đuổi đã tạo nền tảng để đội ngũ sẵn sàng thích ứng, cùng nhau vượt qua giai đoạn khủng hoảng ban đầu. Chính sự kết hợp giữa quản trị số và quản trị nhân văn đã giúp HTX đứng vững.

Trong bối cảnh ngành nông nghiệp và thực phẩm chế biến đang đứng trước yêu cầu tái cấu trúc theo chuỗi giá trị, HTX là mắt xích quan trọng, nhưng chỉ có thể phát huy vai trò nếu đổi mới phương thức quản trị.

Từ bài học của HTX Điện Phong có thể thấy, chuyển đổi số giúp HTX không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành, mà còn nâng tầm nông sản bản địa, biến nguyên liệu thô thành sản phẩm có thương hiệu, có câu chuyện và có chỗ đứng trên thị trường.

Chuyển đổi số trong quản trị HTX, vì thế, không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Con đường ấy không đòi hỏi phải bắt đầu bằng những dự án lớn, mà có thể khởi đi từ những ứng dụng thiết thực nhất, với quản lý chuỗi cung ứng qua app, truy xuất nguồn gốc minh bạch, xây dựng thương hiệu số gắn với bản sắc địa phương.

Khi tư duy đã thay đổi, công nghệ sẽ trở thành công cụ đắc lực để HTX đi xa hơn, bền vững hơn, đúng như cách mà HTX Nông nghiệp Gò Nổi đang từng bước khẳng định mình trên hành trình nâng tầm đặc sản quê hương.

An Chi