Trung tâm Tài chính quốc tế chỉ thành công khi có khung pháp lý minh bạch, ổn định

Cần có khung pháp lý chung cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam

Nhận định về vai trò của Trung tâm Tài chính quốc tế, TS. Nguyễn Văn Cương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp cho rằng, Trung tâm tài chính quốc tế đóng vai trò như “điểm trung chuyển” của dòng vốn, công nghệ tài chính và nhân lực chất lượng cao, có sức lan tỏa vượt phạm vi quốc gia.

TS. Nguyễn Văn Cương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp cho rằng, Trung tâm tài chính quốc tế đóng vai trò như “điểm trung chuyển” của dòng vốn, công nghệ tài chính và nhân lực chất lượng cao.

Ông Cương cũng nhấn mạnh, Trung tâm Tài chính quốc tế chỉ thành công khi có khung pháp lý minh bạch, ổn định, có khả năng dự báo và thân thiện với nhà đầu tư quốc tế. Một Trung tâm Tài chính quốc tế thành công không chỉ cần tòa nhà chọc trời và ưu đãi thuế, mà quan trọng hơn là một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định, dễ dự đoán, gắn kết với thông lệ quốc tế, và đủ linh hoạt để thích ứng với sự thay đổi của công nghệ tài chính toàn cầu, ông Cương nói.

Cũng theo ông Cương, khung pháp lý này phải đáp ứng được những yêu cầu cơ bản như: bảo đảm niềm tin pháp lý cho doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu; tạo môi trường cạnh tranh công bằng và cơ chế giải quyết tranh chấp độc lập, đáng tin cậy; linh hoạt, thích ứng nhanh với đổi mới công nghệ (fintech, tài sản số, trí tuệ nhân tạo); kết nối quốc tế thông qua tương thích chuẩn mực toàn cầu (FATF, IOSCO, Basel, IAIS…).

Nhấn mạnh cần có khung pháp lý chung cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam, PGS.TS Đinh Dũng Sỹ cho rằng, để thu hút đầu tư, khung pháp lý đó phải đặc biệt và vượt trội so với cả trong nước và các Trung tâm tài chính quốc tế của các nước hiện có. Để xây dựng được khung pháp lý đáp ứng yêu cầu này, phải chắt lọc và học tập kinh nghiệm từ các nước. PGS.TS Đinh Dũng Sỹ nhấn mạnh yêu cầu chính sách thuế phải thống nhất, có chính sách ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân.

Các nhà đầu tư cần thủ tục đơn giản, thuận tiện

Theo PGS.TS Đinh Dũng Sỹ, các nhà đầu tư quan trọng nhất là thủ tục, quy trình. Do đó, các thủ tục như: gia nhập thị trường, đất đai… phải đơn giản, thuận tiện. Cơ chế giải quyết tranh chấp cũng phải có đặc thù, từ thủ tục đến thẩm quyền, thẩm phán, thi hành án, ông Sỹ nói.

Các đại biểu tham dự tọa đàm

Phân tích kinh nghiệm quốc tế từ Trung tâm Tài chính quốc tế Dubai (Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất) và Trung tâm tài chính quốc tế Astana, Kazakhstan, TS. Nguyễn Văn Cương khẳng định, khung pháp lý là linh hồn Trung tâm tài chính quốc tế.

Để thiết kế khung pháp lý có chất lượng cho Trung tâm Tài chính quốc tế, việc thiết kế này phải tuân theo những nguyên tắc nhất định. Ông Cương cho rằng, khung pháp lý cho Trung tâm Tài chính quốc tế có thể được thiết kế theo hướng có sự tách biệt hợp lý với hệ thống pháp luật quốc gia. Trong khung pháp lý của Trung tâm tài chính quốc tế thường đi kèm với việc thiết kế tòa án hoặc cơ quan tài phán có tính liêm chính cao nhất có thể. Ngoài ra, để giảm thiểu các quy trình, thủ tục hành chính phức tạp, giảm thiểu chi phí tuân thủ, Trung tâm Tài chính quốc tế thường có một Cơ quan quản lý thống nhất. Khung pháp lý cho Trung tâm Tài chính quốc tế thường bao gồm các chính sách về thuế và xuất nhập cảnh thuận lợi cho các nhân tài tài chính, nhân tài công nghệ, nhân tài pháp lý và các chuyên gia khác, TS. Nguyễn Văn Cương nhấn mạnh.

Từ kinh nghiệm của các nước, ông Cương cho rằng, cần chọn mô hình khung pháp lý cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam phù hợp với bối cảnh trong nước. Theo đó, mô hình “đặc khu pháp lý common law” – (là một hệ thống pháp luật được phát triển từ các quyết định của thẩm phán và các án lệ - PV) có thể là mô hình cần tính tới nhưng phù hợp với quốc gia pháp luật thành văn để tạo môi trường thân thiện quốc tế. Đi kèm với đó là việc thiết lập cơ quan quản lý một cửa, minh bạch, chuyên nghiệp, có thẩm quyền đầy đủ cùng cơ chế giải quyết tranh chấp tin cậy, sử dụng ngôn ngữ quốc tế phổ biến (tiếng Anh), trọng tài quốc tế. Cần tập trung xây dựng thương hiệu niềm tin pháp lý, vì Trung tâm Tài chính quốc tế cạnh tranh chủ yếu bằng uy tín pháp luật và năng lực thể chế, không chỉ bằng ưu đãi thuế.

Cùng với đó, cần quan tâm xử lý một số vấn đề pháp lý tất yếu sẽ phát sinh, bao gồm xung đột pháp luật quốc nội - trung tâm tài chính quốc tế. Đồng thời, cần tránh bị coi là “thiên đường thuế”, gắn ưu đãi thuế với đích đến cụ thể; thu hút nhân lực quốc tế thông qua các chính sách thị thực linh hoạt, hành chính một cửa, tòa án/thủ tục hành chính điện tử.

Cũng theo ông Cương, cần thiết lập Tòa án Trung tâm tài chính quốc tế và cơ quan quản lý “một cửa”; các luật về lĩnh vực tài chính phù hợp, fintech và tài sản số. Cùng với đó, thu hút nhân tài bằng visa nhà đầu tư, chuyên gia cùng các cơ chế khác như: cấp phép lao động, chính sách dữ liệu và văn hóa tuân thủ; thuế; bảo vệ nhà đầu tư theo chuẩn quốc tế; chính sách quản lý ngoại hối và việc chuyển ngoại tệ.

Song Hà