Trung Quốc tính toán rủi ro ở Qatar thế nào sau vụ tấn công của Israel nhằm vào Hamas?

Qatar là trụ cột trong an ninh năng lượng của Trung Quốc. Sự kiện mới đây làm dấy lên lo ngại Bắc Kinh sẽ phải điều chỉnh chiến lược bảo vệ lợi ích tại Trung Đông (trong ảnh: Khói bốc lên sau các vụ nổ ở Doha, Qatar ngày 9/9/2025). Ảnh: IRNA/TTXVN

Theo trang tin về Trung Đông Al-monitor.com ngày 12/9, Qatar - quốc gia vốn được biết đến là một điểm đến đầu tư ổn định tại vùng Vịnh, đã trở thành mục tiêu của một cuộc không kích bất ngờ từ Israel. Máy bay của Israel đã nhắm vào ban lãnh đạo Hamas tại Doha, một động thái gây chấn động và làm dấy lên những lo ngại về sự bất ổn ngày càng gia tăng trong khu vực. Sự việc này không chỉ ảnh hưởng đến vai trò trung gian hòa giải của Qatar mà còn đặt ra câu hỏi lớn về cách Bắc Kinh tính toán rủi ro, đặc biệt khi các lợi ích kinh tế khổng lồ của Trung Quốc tại quốc gia này đang ngày càng sâu rộng.

Vụ không kích vào một tòa nhà ở Doha đã khiến 6 người thiệt mạng, trong đó có 5 người có liên hệ với Hamas và một sĩ quan an ninh Qatar. Phản ứng của cả Qatar và Trung Quốc đều nhanh chóng và dứt khoát. Qatar lên án vụ tấn công là vi phạm chủ quyền và là một bước lùi đối với nỗ lực hòa giải của họ trong cuộc xung đột ở Gaza.

Về phần mình, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiếm, bày tỏ "vô cùng quan ngại rằng vụ tấn công có thể làm gia tăng căng thẳng trong khu vực". Phản ứng này không đơn thuần chỉ là một động thái ngoại giao thông thường, mà còn phản ánh những lợi ích kinh tế khổng lồ mà Bắc Kinh đang nắm giữ tại Qatar, khiến họ có lý do để đặc biệt cảnh giác trước mọi nguy cơ leo thang căng thẳng.

Sự hiện diện của Trung Quốc tại Qatar chủ yếu xoay quanh lĩnh vực năng lượng. Đây là một mối quan hệ chiến lược được củng cố bằng các hợp đồng dài hạn, đảm bảo nguồn cung cho nền kinh tế Trung Quốc. Năm 2023, tập đoàn CNPC của Trung Quốc đã ký thỏa thuận với QatarEnergy, cam kết nhập khẩu 4 triệu tấn LNG mỗi năm trong 27 năm, đồng thời sở hữu 1,25% cổ phần trong dự án mở rộng khí đốt tự nhiên North Field East.

Một năm trước đó, tập đoàn hóa dầu Trung Quốc Sinopec cũng đã chốt một hợp đồng tương tự kéo dài 27 năm, với lượng cung cấp 4 triệu tấn LNG mỗi năm bắt đầu từ năm 2026. Theo Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính, năm 2024, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 18 triệu tấn LNG từ Qatar, chiếm khoảng 24% tổng lượng nhập khẩu LNG của nước này.

Tuy nhiên, sự hợp tác giữa hai bên không chỉ giới hạn trong lĩnh vực năng lượng. Gần đây, các hoạt động thương mại và đầu tư của Trung Quốc tại Qatar đang ngày càng đa dạng và sâu rộng hơn. Tuần trước, công ty xe tự lái Pony AI đã công bố hợp tác với Mowasalat, nhà cung cấp dịch vụ vận tải lớn nhất Qatar, để triển khai taxi robot trên đường phố Doha.

Bên cạnh đó, hãng hàng không China Southern Airlines cũng đã mở đường bay thẳng mới nối Bắc Kinh với Doha, mở ra cơ hội giao thương và du lịch trực tiếp. Thậm chí, Qatar cũng đã mua 10% cổ phần của China Asset Management Company, một trong những quỹ tương hỗ lớn nhất Trung Quốc, cho thấy sự tin tưởng vào nền kinh tế của Bắc Kinh.

Bài học từ các điểm nóng khác

Đối với Trung Quốc, nước có xu hướng ưu tiên sự ổn định trong chiến lược đầu tư, mọi gián đoạn có thể làm phức tạp việc cung cấp năng lượng hoặc trì hoãn các dự án đều được coi là rủi ro chiến lược. Dữ liệu về Trung Quốc tại các điểm nóng khác cho thấy cách họ phản ứng khi lợi ích bị đe dọa.

Ví dụ, trong cuộc nội chiến ở Libya năm 2011, Bắc Kinh đã tổ chức một trong những đợt sơ tán công dân quy mô lớn, đồng thời nỗ lực bảo vệ các mỏ dầu của mình. Tương tự, tại Sudan vào năm 2023, khi xung đột bùng phát, các công ty dầu khí Trung Quốc đã nhanh chóng sơ tán nhân viên, tạm dừng hoạt động và chưa nối lại. Điều này cho thấy sự cẩn trọng và ưu tiên an toàn cho con người và tài sản của Trung Quốc.

Tuy nhiên, ở Biển Đỏ, Trung Quốc lại thể hiện một cách tiếp cận thực dụng khác. Trong bối cảnh các cuộc tấn công của Houthi nhắm vào các tàu vận tải biển toàn cầu, Bắc Kinh đã phản ứng thận trọng khi tàu của họ có thể di chuyển an toàn. Lập trường này được củng cố bởi việc Trung Quốc vẫn tiếp tục buôn bán dầu mỏ với Iran, quốc gia được cho là bên hậu thuẫn chính cho Houthi.

Mặc dù cuộc không kích của Israel nhằm vào Hamas ở Doha không có quy mô tương đương với các cuộc xung đột lớn, nhưng nó diễn ra trong bối cảnh bất ổn chung của khu vực. Cuộc chiến ở Gaza và cuộc đối đầu ngắn ngủi giữa Israel và Iran hồi tháng 6 năm nay đã làm lung lay niềm tin. Cuộc không kích mới này cho thấy ngay cả những trung tâm vùng Vịnh lâu đời và được coi là an toàn như Qatar cũng không tránh khỏi những tác động từ căng thẳng khu vực.

Trong ngắn hạn, các doanh nghiệp Trung Quốc có thể tiếp tục hoạt động bình thường, nhưng nếu tình hình bất ổn kéo dài, các công ty nước ngoài, bao gồm cả các nhà đầu tư Trung Quốc, sẽ buộc phải đánh giá lại rủi ro, điều chỉnh kế hoạch hoặc trì hoãn việc triển khai các dự án mới. Điều này đặt ra một bài toán phức tạp cho Trung Quốc: làm thế nào để bảo vệ các lợi ích kinh tế khổng lồ của mình trong một khu vực ngày càng biến động?

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc