Trung Quốc thúc đẩy sự bùng nổ AI bằng năng lượng xanh trong chiến lược trung tâm dữ liệu mới

Dự án phát điện nhiệt mặt trời 100MW ở Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Theo kế hoạch hành động mới công bố hôm 5/6 vừa qua, Bắc Kinh sẽ phối hợp quy hoạch trung tâm dữ liệu với hạ tầng năng lượng ở các khu vực có nguồn năng lượng tái tạo dồi dào, nhằm đáp ứng nhu cầu điện tăng vọt từ các cơ sở tính toán hiệu năng cao (HPC).

“Chúng tôi sẽ tập trung vào các nút trung tâm quốc gia và các khu vực giàu tài nguyên nhưng chưa phải trung tâm, như Thanh Hải, Tân Cương và Hắc Long Giang, nhằm phối hợp nhu cầu điện xanh từ các trung tâm dữ liệu mới và hiện tại với công suất năng lượng tái tạo địa phương”, Cơ quan Năng lượng Quốc gia Trung Quốc cho biết.

Để giảm áp lực lên lưới điện vào giờ cao điểm, Trung Quốc sẽ sử dụng các công nghệ mới dự báo mức tiêu thụ và sản lượng năng lượng tái tạo theo thời gian thực, từ đó cho phép trung tâm dữ liệu linh hoạt điều chỉnh việc sử dụng điện.

Cùng ngày, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc (MIIT) cũng tổ chức cuộc họp bàn về việc thúc đẩy phát triển AI và sản xuất công nghệ cao.

“Ngoài việc nuôi dưỡng các công ty AI lớn, chúng ta cần hỗ trợ cả các doanh nghiệp nhỏ và chuyên biệt”, MIIT nhấn mạnh.

Động thái này cho thấy rõ tham vọng dẫn đầu toàn cầu về AI của Trung Quốc – lĩnh vực đang trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế nhưng cũng đe dọa gây áp lực lớn lên hệ thống điện quốc gia.

Nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu được dự báo sẽ tăng mạnh khi ngày càng có nhiều ứng dụng AI và người dùng xuất hiện, đặc biệt sau khi Trung Quốc ra mắt mô hình AI nội địa mang tên DeepSeek.

Theo báo cáo tháng 2 của Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế (IDC) và công ty Inspur Information, nhu cầu điện cho AI có thể tăng tới 43% vào năm 2025 so với năm trước đó.

Theo ước tính của Viện Công nghệ Bắc Kinh (dẫn nguồn Nhân dân Nhật báo), các trung tâm dữ liệu có thể chiếm khoảng 2,4% tổng lượng tiêu thụ điện toàn quốc, con số này có thể vượt 20% ở một số thành phố và khu vực có mật độ tính toán cao.

So với Mỹ, nơi các trung tâm dữ liệu hiện tiêu thụ khoảng 3–4% điện năng toàn quốc trong năm 2024, thì Trung Quốc đang đi theo quỹ đạo tương tự. Một phân tích của McKinsey năm ngoái dự báo con số này sẽ tăng lên 11–12% vào năm 2030 tại Mỹ.

Trong kế hoạch hành động mới, Trung Quốc sẽ tăng tỷ lệ năng lượng sạch dùng cho trung tâm dữ liệu bằng cách khuyến khích sử dụng điện gió và điện mặt trời tại chỗ thông qua các cơ chế giao dịch gói (bundled transactions).

Để ổn định nguồn cung, chính phủ sẽ tái sử dụng nhiệt dư thừa từ trung tâm dữ liệu và tích hợp nhiệt mặt trời với các nguồn năng lượng như điện gió và điện mặt trời.

Ngoài ra, các dự án thí điểm sẽ được triển khai nhằm thử nghiệm các mô hình hệ thống điện mới, giúp cải thiện độ tin cậy của lưới điện.

Tại Mỹ, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), trung tâm dữ liệu có thể chiếm gần 50% tổng mức tăng trưởng nhu cầu điện toàn quốc từ nay đến năm 2030, vượt xa mọi ngành công nghiệp nặng gộp lại.

Trên toàn cầu, điện năng tiêu thụ bởi các trung tâm dữ liệu được dự báo sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030, đạt mức tương đương với tổng tiêu thụ điện quốc gia hiện nay của toàn Nhật Bản, theo báo cáo tháng 4 của IEA.

Huyền Chi