Trung Quốc đang đối phó với Mỹ ra sao trong thương chiến?

Theo báo DW của Đức, bức ảnh về một chiếc túi nhựa trong suốt đựng quốc kỳ Mỹ và dán nhãn "Made in China" (sản xuất tại Trung Quốc) đang lan truyền tại Mỹ dường như đã thể hiện được tâm trạng của người dân tại đây. Đối với những người ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump, đó là bằng chứng cho thấy nền kinh tế Mỹ đang gặp vấn đề nghiêm trọng và họ kêu gọi những người yêu nước tẩy chay hàng hóa Trung Quốc.

Ảnh: DW

Song, liệu Mỹ có thực sự cắt đứt được quan hệ thương mại với Trung Quốc? Liệu dòng chảy tự do của các hàng hóa song phương như đất hiếm, điện thoại thông minh, đậu nành và vi mạch có nguy cơ trở thành nạn nhân của cuộc đua giành ảnh hưởng địa chính trị giữa hai bên?

Mối quan hệ kinh tế sâu sắc

Theo các chuyên gia, nếu quan hệ thương mại giữa hai cường quốc chấm dứt, kinh tế Mỹ sẽ gặp khó khăn hơn so với kinh tế Trung Quốc. Ông Scott Kennedy thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại thủ đô Washington nhận xét, sự phụ thuộc lẫn nhau giữa Bắc Kinh và Washington vẫn còn khá cao. "Bất chấp những lo ngại kinh tế, cả hai bên vẫn được hưởng lợi đáng kể từ hợp tác thương mại", ông Kennedy nói.

Tuy nhiên, thâm hụt thương mại giữa hai nước vẫn còn khá lớn. Trong thập niên vừa qua, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã tăng từ 295 tỷ USD lên 382 tỷ USD. Năm 2024, Trung Quốc xuất khẩu số hàng hóa trị giá 526 tỷ USD sang Mỹ, gấp 3 lần số lượng nước này nhập khẩu từ Mỹ.

Các sản phẩm của Trung Quốc là một phần trong cuộc sống hàng ngày của người Mỹ. Trong số những mặt hàng Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc, điện thoại thông minh và máy tính chiếm 127 tỷ USD. Do đó, bất kỳ mức thuế mới nào do Tổng thống Trump áp đặt với hàng hóa Trung Quốc cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng trong nước.

Cuộc chiến thuế quan

Quyết định áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc của Tổng thống Trump đã khiến Bắc Kinh phẫn nộ. Tuy nhiên, không giống châu Âu, Trung Quốc đang đáp trả bằng sự thách thức.

Các quan chức của cường quốc châu Á này khẳng định sẽ "chiến đấu tới cùng", đồng thời kêu gọi Washington điều chỉnh cách tiếp cận. Trong một tuyên bố đăng tải trên mạng xã hội X vào ngày 13/10, Bắc Kinh tuyên bố: "Đe dọa áp thuế cao không phải là cách đúng đắn để đối phó với chúng tôi".

Dù Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý tạm dừng cuộc chiến thuế quan nhưng nhiều vấn đề thương mại giữa hai nước vẫn chưa được giải quyết. Ảnh: DW

Trung Quốc đã ban hành mức thuế trả đũa Mỹ và hạn chế xuất khẩu đất hiếm, loại khoáng sản thiết yếu đối với công nghệ quốc phòng, chất bán dẫn. Mỹ hiện phụ thuộc hơn 90% vào đất hiếm nhập khẩu và hơn 80% trong số đó tới từ Trung Quốc. Bắc Kinh đang kiểm soát khoảng 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu và tinh luyện khoảng 90% lượng đất hiếm trên thế giới.

Mâu thuẫn Mỹ - Trung Quốc không chỉ giới hạn ở khoáng sản. Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, kể từ tháng 5 Trung Quốc không còn mua đậu nành của nước này mà chuyển sang mua hàng của Brazil và Argentina. Cuộc tẩy chay đậu nành và hạn chế xuất khẩu đất hiếm là phản ứng của Bắc Kinh đối với việc Washington siết chặt kiểm soát chip nhằm hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến và trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc.

Bà Christina Otte thuộc cơ quan Đầu tư và Thương mại Đức lập luận, Mỹ phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều hơn chiều ngược lại. "Mặc dù Mỹ vẫn là thị trường trọng điểm của hàng hóa Trung Quốc nhưng tầm quan trọng của thị trường này đã giảm dần kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump", bà Otte bình luận.

Thị trường mới, chiến lược mới

Theo hãng tin Bloomberg, Trung Quốc đã thành công trong việc chuyển hướng xuất khẩu từ Mỹ sang các khu vực khác. Báo cáo của hãng tin này cho thấy, từ tháng 9/2024 tới tháng 9/2025, lượng hàng xuất khẩu sang châu Phi của Trung Quốc đã tăng 56%, sang Đông Nam Á tăng 16%, sang châu Âu tăng 14% và Mỹ Latinh tăng 15%.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang cắt đứt quan hệ tài chính với Mỹ. Theo dữ liệu của Cục Dự trữ liên bang Mỹ, lượng trái phiếu kho bạc Mỹ mà Trung Quốc nắm giữ đã giảm từ 1.300 tỷ USD năm 2013 xuống còn 765 tỷ USD trong năm nay. Trong danh sách chủ nợ nước ngoài của Mỹ, Trung Quốc hiện xếp sau Nhật Bản và Anh.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến gặp nhau vào cuối tháng này tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở Gyeongju, Hàn Quốc. Cả hai bên hy vọng giảm căng thẳng trước khi vòng xoáy thuế quan vượt khỏi tầm kiểm soát.

Hoài Linh