Trung Quốc cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản giữa căng thẳng ngoại giao

Các hãng truyền thông Nhật Bản, trong đó có Kyodo, NHK, ngày 19-11 đưa tin, Trung Quốc đã thông báo với Nhật Bản rằng việc tái áp đặt lệnh cấm toàn diện việc nhập khẩu hải sản là do cần tiếp tục giám sát việc xả thải nước. Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan Trung Quốc, cũng như đại diện Bộ Nông, Lâm, Ngư nghiệp Nhật Bản chưa đưa ra bình luận vào thời điểm này.

Hải sản được bày bán tại Chợ Tsukiji ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Reuters

Động thái trên diễn ra chỉ vài tháng sau khi Bắc kinh dỡ bỏ lệnh cấm tương tự áp đặt từ năm 2023 đối với hải sản Nhật Bản do quyết định của nước này về việc xả nước thải đã qua xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Hồi tháng 6, Trung Quốc thông báo sẽ nối lại nhập khẩu hải sản Nhật Bản từ tất cả các địa phương, trừ 10/47 tỉnh. Việc tái áp đặt lệnh cấm sẽ là một đòn giáng mạnh vào nhiều công ty đang mong muốn quay trở lại thị trường chiếm hơn 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu hải sản của Nhật Bản. Bộ trưởng Nông nghiệp Nhật Bản Norikazu Suzuki ngày 18-11 cho biết, gần 700 nhà xuất khẩu Nhật Bản đã nộp đơn đăng ký lại để xuất khẩu hàng sang Trung Quốc. Tuy nhiên, cho đến nay mới chỉ có 3 đơn được chấp thuận. Trước lệnh cấm năm 2023, Trung Quốc là khách hàng mua sò điệp lớn nhất và là nhà nhập khẩu hải sâm quan trọng của Nhật Bản.

Mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo có chiều hướng căng thẳng gần đây. Bắc Kinh đã kêu gọi công dân không đi du lịch Nhật Bản, trong khi Tokyo cảnh báo công dân sống tại Trung Quốc tăng cường biện pháp an ninh. Động thái của Bắc Kinh đã dẫn đến tình trạng hủy chuyến hàng loạt. Hơn 10 hãng hàng không Trung Quốc đã đề nghị hoàn tiền cho các chuyến bay đến Nhật Bản cho đến ngày 31-12. Một nhà phân tích hàng không ước tính khoảng 500.000 vé đã bị hủy. Việc Trung Quốc tẩy chay du lịch có thể gây ra những hậu quả sâu rộng cho nền kinh tế vốn đang lung lay của Nhật Bản. Theo Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới, ngành du lịch chiếm khoảng 7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản và là động lực tăng trưởng chính trong những năm gần đây. Số liệu chính thức cho thấy du khách từ Trung Quốc đại lục và Hồng Kông (Trung Quốc) chiếm khoảng 20% tổng số lượt khách quốc tế của Nhật Bản.

Ngoài ra, Trung Quốc đã đình chỉ chiếu các bộ phim Nhật Bản sắp ra mắt. Nhiều nghệ sĩ Nhật Bản vốn nổi tiếng tại Trung Quốc đã chủ động đăng thông điệp thể hiện sự ủng hộ đối với Trung Quốc nhằm tránh bị phản ứng dữ dội. Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cuộc họp thường niên của các học giả 2 nước dự kiến khai mạc tại Bắc Kinh ngày 22-11 đã bị hoãn. Một sự kiện thúc đẩy hữu nghị Nhật - Trung dự kiến diễn ra ngày 21-11 tại thành phố Hiroshima, miền tây Nhật Bản, cũng bị hủy.

Đại diện của 2 nước đã có cuộc họp nhằm giảm căng thẳng nhưng dường như không đạt nhiều tiến triển. Ông Liu Jinsong, Vụ trưởng Vụ Các vấn đề châu Á của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói rằng ông "không hài lòng" với kết quả cuộc hội đàm với nhà ngoại giao Nhật Bản Masaaki Kanai hôm 18-11.

B.N