Trung Đông trước vòng xoáy hỗn loạn mới

Một tòa nhà bị hư hại sau cuộc tấn công của Israel nhắm vào các lãnh đạo Hamas ở Doha, Qatar. Ảnh: Reuters

Vụ tấn công gây sốc ở Qatar

Chiều 9-9, thủ đô Doha của Qatar rung chuyển bởi một cuộc tấn công bất ngờ. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) và Cơ quan An ninh Israel (ISA) đã thực hiện chiến dịch không kích nhằm vào một khu phức hợp được cho là nơi các lãnh đạo cấp cao Hamas đang gặp mặt, nằm ngay trong khu dân cư sầm uất.

Reuters dẫn lời các quan chức cấp cao Israel cho biết một trong các mục tiêu Tel Aviv nhắm tới là Khalil al-Hayya, lãnh đạo Hamas ở Gaza kiêm trưởng đoàn đàm phán ngừng bắn tại Doha. Vụ tấn công diễn ra ngay sau khi Lữ đoàn al-Qassam, cánh vũ trang của Hamas, nhận trách nhiệm về vụ xả súng làm 6 người thiệt mạng tại một trạm xe buýt ở ngoại ô Jerusalem hôm 8-9. Theo hai quan chức tại Tel Aviv, tòa nhà bị không kích được tình báo Israel xác định là nơi ban lãnh đạo Hamas thường xuyên họp mặt.

Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố Israel "chịu hoàn toàn trách nhiệm" về vụ không kích chưa từng có tiền lệ này nhằm vào các lãnh đạo Hamas ở Qatar. "Hành động ngày hôm nay nhằm vào các thủ lĩnh Hamas là một chiến dịch hoàn toàn độc lập của Israel. Israel khởi xướng, Israel thực hiện nó và Israel chịu hoàn toàn trách nhiệm", ông nhấn mạnh. Ông cũng tiết lộ đã ra lệnh chuẩn bị chiến dịch sau khi xảy ra vụ xả súng ở Jerusalem, cũng như vụ xe tăng Israel ở Dải Gaza bị nhắm mục tiêu làm 4 binh sĩ thiệt mạng. Xác định được "cơ hội tác chiến" thích hợp vào trưa 9-9, Thủ tướng và Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz đã "bật đèn xanh" để IDF thực hiện vụ tập kích.

Các video tại hiện trường cho thấy khói đen bốc lên từ một khu phức hợp cạnh trạm xăng Woqod trên đường Wadi Rawdan, gần quận West Bay Lagoon, phía bắc trung tâm Doha. Nhân chứng cho hay họ nghe thấy nhiều tiếng nổ lớn. Theo truyền thông Israel, 15 tiêm kích tham gia chiến dịch và khai hỏa hơn 10 quả đạn. Các chiến đấu cơ cần tiếp nhiên liệu trên không để thực hiện cuộc tấn công tầm xa này và tất cả đều nhắm vào một mục tiêu duy nhất ở Doha.

Cuộc tấn công không hạ gục được các lãnh đạo Hamas, bao gồm Khalil al-Hayya, nhưng đã giết chết con trai ông và một phụ tá cấp cao. Qatar xác nhận một thành viên của Lực lượng An ninh Nội địa đã thiệt mạng trong vụ tấn công ngày 9-9 và một số người khác bị thương.

Cộng đồng quốc tế quan ngại

Israel trong nhiều tháng qua đã liên tục tiến hành các cuộc tập kích, ám sát táo bạo nhắm vào lãnh đạo chính trị nhiều nơi ở Trung Đông, nhưng chưa từng tấn công mục tiêu trên lãnh thổ Qatar, một quốc gia có chủ quyền và là đồng minh thân cận của Mỹ, và là nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông. Cuộc tập kích nhằm vào lãnh đạo Hamas ở Qatar là lần đầu tiên Tel Aviv nhắm vào một quốc gia Arab Vùng Vịnh. Kể từ khi xung đột Israel - Hamas bùng phát vào tháng 10-2023, Doha cũng là nơi đặt nền móng quan trọng cho những nỗ lực ngoại giao nhằm đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza. Qatar đã cho phép các phái đoàn Hamas duy trì sự hiện diện tại thủ đô của họ trong nhiều năm, trong bối cảnh quốc gia này chủ trương là bên trung gian và môi giới hòa bình toàn cầu.

Ngày 9-9, Đại hội đồng LHQ đã bày tỏ quan ngại vụ tấn công của Israel. Trong một tuyên bố, Đại hội đồng LHQ khẳng định vụ tấn công của Israel là hành động "vi phạm nghiêm trọng" luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ, cũng như các nguyên tắc được công nhận về việc tôn trọng chủ quyền và không can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác. Đại hội đồng tái khẳng định sự cần thiết phải tôn trọng lãnh thổ của các quốc gia và đảm bảo an toàn, an ninh cho các nhà đàm phán ở bất kỳ thời điểm nào, đồng thời hối thúc Israel ngay lập tức chấm dứt các hành động thù địch như vậy và hoàn toàn chịu trách nhiệm về những hậu quả nghiêm trọng của bước đi leo thang này. Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres coi vụ tấn công là hành động vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar. Nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế khác cũng đã lên tiếng phản đối vụ tấn công của Israel tại Doha, Qatar.

Cùng ngày, Nhà Trắng khẳng định Tổng thống Mỹ Donald Trump không ủng hộ việc Israel tiến hành không kích Hamas trên lãnh thổ đồng minh của nước này là Qatar. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nhấn mạnh Mỹ rất lấy làm tiếc về vụ tấn công diễn ra tại Qatar. Người phát ngôn Nhà Trắng cũng cho hay Tổng thống Trump đã chỉ đạo Đặc phái viên Steve Witkoff cảnh báo trước cho Qatar về vụ tấn công. Nhà lãnh đạo Mỹ sau đó cũng đã có các cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani, đồng thời cam kết với nhà lãnh đạo Qatar rằng "sẽ không có chuyện tương tự xảy ra lần nữa".

Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani bác bỏ thông tin cho rằng nước này nhận được thông báo về vụ tấn công. Ông cho biết cuộc gọi đầu tiên họ nhận được là 10 phút sau khi vụ không kích xảy ra. Ông mô tả hành động của Israel là "phản bội" vì quốc gia này sử dụng vũ khí không thể phát hiện bằng radar. Thủ tướng Qatar cũng cáo buộc Israel tìm cách cản trở thỏa thuận. Ông chỉ trích người đồng cấp Netanyahu, cáo buộc nhà lãnh đạo Israel gây bất ổn khu vực vì mục đích cá nhân. Ông Al Thani vạch rõ rằng một phần trong ngoại giao Qatar là hòa giải, và Qatar sẽ không bao giờ ngừng công việc hòa giải cho đến khi khu vực ổn định.

AN BÌNH