Trung Đông thành thị trường vũ khí chủ chốt của Hàn Quốc

Khu vực Trung Đông đang trở thành một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc, với kim ngạch tăng gấp 3 lần trong 5 năm nhờ sự tương thích chiến lược, mô hình nội địa hóa linh hoạt và chính sách chuyển giao công nghệ rộng mở.

Xuất khẩu quốc phòng sang Trung Đông tăng gấp ba trong 5 năm

Theo tờ The Korea Times, báo cáo của Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc cho biết xuất khẩu quốc phòng của Hàn Quốc sang khu vực Trung Đông đã tăng từ khoảng 241 triệu USD năm 2019 lên khoảng 747 triệu USD năm 2024. Tờ The Korea Herald nhận định các số liệu này khẳng định tầm quan trọng chiến lược ngày càng lớn của Trung Đông đối với xuất khẩu quốc phòng Hàn Quốc, trong bối cảnh nước này đang phấn đấu lọt vào nhóm các cường quốc xuất khẩu quốc phòng hàng đầu thế giới.

Báo cáo được The Korea Times dẫn lại nhấn mạnh: “Các quốc gia Trung Đông thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp quốc phòng Hàn Quốc”. Điều này phản ánh xu hướng dịch chuyển dài hạn, không chỉ là sự tăng trưởng mang tính nhất thời.

Chiến lược nội địa hóa quốc phòng của các nước Trung Đông

Trong bài viết đăng trên trang mạng của Viện Washington về chính sách Cận Đông, Tiến sĩ Ju Hyung Kim, người đứng đầu Viện Quản lý an ninh thuộc Quốc hội Hàn Quốc, cho rằng những năm gần đây Trung Đông nổi lên là một thị trường quốc phòng tăng trưởng nhanh. Các nước như Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đã đầu tư hàng tỷ USD cho các chương trình nội địa hóa quốc phòng.

Các chương trình này nằm trong khuôn khổ những sáng kiến chiến lược như “Tầm nhìn 2030” của Saudi Arabia hay “Chương trình kinh tế Tawazun” của UAE. Mục tiêu chính là phát triển ngành công nghiệp quốc phòng nội địa thông qua đa dạng hóa nguồn cung, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp truyền thống.

Các quốc gia Trung Đông theo đuổi mô hình trong đó họ không chỉ mua sắm vũ khí hoàn chỉnh, mà còn xây dựng năng lực sản xuất, lắp ráp và phát triển tại chỗ, hướng tới tự chủ hơn trong dài hạn.

Lợi thế mô hình công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc

Trong bối cảnh đó, Hàn Quốc, với ngành công nghiệp quốc phòng phát triển nhanh, thể hiện được trình độ công nghệ lẫn thiện chí nội địa hóa sản xuất, được đánh giá là đối tác “rất phù hợp” cho các sáng kiến nói trên. Từ xe bọc thép, máy bay không người lái đến vũ khí hải quân, Hàn Quốc cố gắng định vị mình như một nhà cung cấp có chi phí hợp lý, đồng thời ít ràng buộc chính trị hơn so với nhiều nhà cung cấp phương Tây.

Tiến sĩ Ju Hyung Kim nhận định ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc đang ở “vị trí thuận lợi” để hỗ trợ Saudi Arabia và UAE đạt mục tiêu. Hàn Quốc đã phát triển mô hình kinh doanh theo hướng xuất khẩu, tích lũy kinh nghiệm chuyển giao công nghệ và lắp ráp tại chỗ qua các dự án ở châu Âu và châu Á.

Theo phân tích này, Hàn Quốc đi theo con đường của một quốc gia tầm trung, phát triển ngành công nghiệp quốc phòng thông qua đối tác, giấy phép và liên doanh sản xuất. Các ví dụ được nêu gồm:

Hợp tác giữa Tập đoàn Công nghiệp hàng không Hàn Quốc (KAI) và Tập đoàn Lockheed Martin (Mỹ) trong phát triển, sản xuất máy bay T-50.
Hàn Quốc sản xuất theo giấy phép các vũ khí của Mỹ như xe tăng M48 và máy bay F-5.
Sản xuất chung pháo tự hành K9 với Ba Lan.

Theo Tiến sĩ Ju Hyung Kim, những mô hình hợp tác này phù hợp với cách tiếp cận mà các nhà hoạch định chính sách tại Saudi Arabia và UAE muốn áp dụng khi phát triển ngành công nghiệp quốc phòng nội địa.

Nội địa hóa sản xuất và bảo đảm chuỗi cung ứng

Trang Breaking Defense cho biết các doanh nghiệp quốc phòng Hàn Quốc có khả năng điều chỉnh sản phẩm để đáp ứng yêu cầu cụ thể của khách hàng, sẵn sàng chuyển giao công nghệ và thiết lập dây chuyền sản xuất trên lãnh thổ nước mua. Đây là yếu tố trọng tâm giúp Hàn Quốc tiếp cận thị trường Trung Đông.

Cách làm này không chỉ mang lại lợi ích cho quốc gia khách hàng, mà còn giúp Hàn Quốc củng cố năng lực sản xuất chiến lược và chuỗi cung ứng “bên ngoài biên giới”. Việc xây dựng năng lực lắp ráp, sản xuất tại chính các nước đối tác giúp Hàn Quốc mở rộng chiều sâu công nghiệp quốc phòng, giảm rủi ro tập trung sản xuất ở trong nước.

Pháo tự hành K9 của Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap

Những hợp đồng lớn tại Trung Đông

Theo Tiến sĩ Ju Hyung Kim, ngành công nghiệp quốc phòng Hàn Quốc đã đạt được một loạt hợp đồng quan trọng tại Trung Đông trong những năm gần đây, qua đó củng cố vị thế tại thị trường này. Một số thương vụ tiêu biểu được nêu gồm:

Các hợp đồng này được đánh giá là hấp dẫn đối với những nước Trung Đông không chỉ nhờ chất lượng và giá cả sản phẩm, mà còn vì sự cởi mở của Hàn Quốc với phương án phát triển chung và sản xuất ngay trên lãnh thổ khách hàng.

Theo Tiến sĩ Ju Hyung Kim, sự gia tăng mạnh mẽ của xuất khẩu quốc phòng Hàn Quốc phù hợp với nhu cầu nội địa hóa quốc phòng của các nước Trung Đông. Điều này góp phần khiến Hàn Quốc trở thành một trong những đối tác phù hợp với các chương trình như “Tầm nhìn 2030” của Saudi Arabia hay “Chương trình kinh tế Tawazun” của UAE.

Ý nghĩa chiến lược đối với Hàn Quốc và Trung Đông

Về phía các nước Trung Đông, hợp tác với Hàn Quốc giúp họ đa dạng hóa nguồn cung vũ khí và công nghệ, đồng thời thúc đẩy phát triển công nghiệp quốc phòng nội địa thông qua chuyển giao công nghệ và sản xuất tại chỗ, phù hợp với mục tiêu dài hạn đã công bố.

Về phía Hàn Quốc, Trung Đông trở thành thị trường trọng điểm, góp phần duy trì nhịp độ phát triển ngành công nghiệp quốc phòng và hỗ trợ mục tiêu gia nhập nhóm nước xuất khẩu quốc phòng hàng đầu thế giới. Mô hình hợp tác dựa trên nội địa hóa và liên doanh cũng giúp Hàn Quốc tăng độ linh hoạt chiến lược, mở rộng mạng lưới sản xuất và bảo đảm chuỗi cung ứng trong lĩnh vực vũ khí.

Những xu hướng này, theo các báo cáo được dẫn lại, phản ánh sự tương thích về chiến lược giữa Hàn Quốc và các nước Trung Đông trong phát triển công nghiệp quốc phòng, với trọng tâm là công nghệ, nội địa hóa sản xuất và khung hợp tác ít ràng buộc chính trị.

Tuệ Nhân