Trọng trách trong thời khó

Đan Mạch tiếp nhận trọng trách này từ Ba Lan hôm 3-7 và sẽ chuyển giao nó cho Cyprus vào ngày 1-1-2026.

Chủ đề được Đan Mạch xác định cho nhiệm kỳ này là "Một châu Âu hùng mạnh trong một thế giới thay đổi", với 2 nội dung trọng tâm là an ninh và năng lực cạnh tranh của châu lục. Cụ thể hơn, chương trình nghị sự chi tiết bao gồm tăng cường vũ trang để tự bảo đảm an ninh và hậu thuẫn Ukraine trong cuộc xung đột với Nga, kiểm soát biên giới, siết chặt chính sách nhập cư và tị nạn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển thị trường nội khối, bảo vệ khí hậu trái đất, mở rộng Liên minh châu Âu (EU) và bảo vệ những giá trị dân chủ trong EU.

Những nội dung trên cơ bản không có gì mới mẻ. Chuyện tăng cường vũ trang để tự chủ về an ninh, hậu thuẫn Ukraine, đối đầu Nga và vấn đề tị nạn, nhập cư vẫn là những thách thức hàng đầu đối với EU.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen, thứ 2 bên phải, và các quan chức EU tại cuộc gặp ở TP Aarhus hôm 3-7 Ảnh: AP

Trọng trách trên là dịp thuận lợi cho Đan Mạch phất ngọn cờ gây dựng dấu ấn riêng trong EU. Nhưng bối cảnh hiện tại ở châu Âu và trên thế giới lại không thuận lợi, nếu không muốn nói là rất khó khăn để Đan Mạch kiến tạo nhiệm kỳ Chủ tịch EU thành công. Đan Mạch có được địa lợi nhưng lại vắng thiên thời và thiếu nhân hòa!

Địa lợi ở đây là tình hình Đan Mạch hiện yên ổn và nước này đã gây dựng được uy tín là thành viên có năng lực và kinh nghiệm hóa giải bất hòa cũng như dung hòa lợi ích giữa các thành viên EU, thêm vào đó còn có kinh nghiệm từ 7 lần đảm trách vai trò Chủ tịch EU.

Tuy nhiên, nhân hòa lại vắng khi nội bộ EU hiện tại bất đồng rõ rệt về chính sách và hành động đối với Ukraine và Nga, đối với vấn đề tị nạn, nhập cư và tài chính, ngân sách của EU cũng như chuyện dân chủ, nhân quyền và nhà nước pháp quyền ở một số quốc gia thành viên.

Thực trạng nội bộ như thế khiến Đan Mạch rất khó gây dựng sự thống nhất quan điểm sâu rộng và phối hợp hành động thật sự cần thiết. Đan Mạch cũng không có được thiên thời khi EU đang thật sự khó khăn nhiều bề. Cuộc xung đột Nga - Ukraine; chính quyền mới ở Mỹ chủ định cải thiện quan hệ với Nga, dự định ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine, bớt cam kết bảo hộ an ninh cho các đồng minh ở châu Âu… hiện thách thức EU ở mức độ ghê gớm chưa từng thấy.

EU thậm chí là một trong những mục tiêu tấn công hàng đầu và không khoan nhượng của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc chiến thuế quan mà ông phát động. Đan Mạch còn bị ông Donald Trump dọa sẽ kiểm soát đảo Greenland. Khó khăn và khó xử trong cũng như ngoài khiến Đan Mạch chỉ có để đạt được kết quả nào đấy chứ gần như không có được nhiệm kỳ Chủ tịch EU thành công mỹ mãn.

Ngải Sa