Trình Quốc hội sửa Luật Thuế giá trị gia tăng ngay tại Kỳ họp thứ 10

Phiên họp chiều 4/12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Chiều 4/12 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Tờ trình của Chính phủ nêu sự cần thiết sửa luật là để góp phần khắc phục hậu quả bão lũ, sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, tháo gỡ “điểm nghẽn” trong hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT).

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Luật Thuế giá trị gia tăng số 48 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/12025. Tuy nhiên, ngay sau khi Luật có hiệu lực, Chính phủ, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều kiến nghị, phản ánh của hiệp hội và doanh nghiệp về vướng mắc của chính sách thuế giá trị gia tăng đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và hoàn thuế giá trị gia tăng.

Để giải quyết các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tháo gỡ các điểm nghẽn do nguyên nhân từ quy định pháp luật như tinh thần Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, đặc biệt trong bối cảnh cả nước đang chịu hậu quả thiên tai, bão lũ… cần khẩn trương phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, Chính phủ cho rằng cần thiết phải sửa đổi ngay một số quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Về nội dung cụ thể, Bộ trưởng cho biết, Dự thảo sửa đổi đưa lại nội dung đã được quy định từ năm 2014 về việc doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không phải tính thuế giá trị gia tăng nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào khi bán sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác.

Theo Chính phủ, quy định này đã được thực hiện ổn định nhiều năm, đảm bảo không vi phạm nguyên tắc của thuế giá trị gia tăng, đồng thời không làm ảnh hưởng đến số thu ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó sẽ góp phần làm giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, đồng thời góp phần hỗ trợ hoạt động sản xuất nông lâm thủy hải sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế, sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp.

Hiện nay theo số liệu báo cáo, các doanh nghiệp ngành cà phê phải ứng ra khoảng 5.000 tỷ đồng, ngành lương thực khoảng 2.016 tỷ đồng, ngành hồ tiêu và cây gia vị là khoảng 2.162 tỷ đồng mỗi năm để nộp thuế giá trị gia tăng.

Nội dung sửa đổi thứ hai là lược bỏ nội dung sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất giá trị gia tăng theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản đang quy định tại Khoản 5 Điều 9 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48.

Việc này nhằm đảm bảo áp dụng thuế giá trị gia tăng đồng bộ theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi, đảm bảo bình đẳng với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu, vốn không phải chịu thuế.

“Nếu giữ như quy định tại Khoản 5 Điều 9 Luật Thuế giá trị gia tăng nêu trên thì thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước có thuế giá trị gia tăng đầu vào là 5%, phải tính vào chi phí do bán ra không chịu thuế giá trị gia tăng. Qua đó tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là trong bối cảnh nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hậu quả của thiên tai, lũ lụt kéo dài”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.

Chính phủ cũng đề xuất lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế là người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai hoàn thuế. Trước đó, khi sửa luật vào năm 2024, quy định này được xác định là một trong những giải pháp để quản lý thuế nhằm phòng chống gian lận trong hoàn thuế trong khi chưa sửa đổi các quy định về quản lý thuế.

Tuy nhiên hiện nay, dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi đang trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này đã bổ sung các quy định nhằm quản lý thuế chặt chẽ hơn đối với người nộp thuế để đảm bảo thu đúng thu đủ tiền thuế vào ngân sách nhà nước và quản lý chặt chẽ hơn trong hoàn thuế cũng như trong công tác kiểm tra người nộp thuế.

Do vậy, đề nghị không quy định nội dung này tại Luật Thuế giá trị gia tăng và việc kiểm tra, giám sát hoàn thuế được thực hiện thống nhất theo quy định của Luật Quản lý thuế.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, cả ba vấn đề này đều được đề xuất sửa đổi theo hướng có lợi cho người dân, doanh nghiệp. Các nội dung chính sách không có hạn chế về quyền, phù hợp với Hiến pháp và đều có lợi cho người nộp thuế, đặc biệt là cho người nông dân. Do đó, ông Tùng ủng hộ việc sửa đổi Luật theo quy trình rút gọn ngay tại Kỳ họp này để các quy định về thuế được bền vững, thay vì áp dụng Nghị quyết 206 để tháo gỡ vướng mắc tạm thời.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét quyết định dự án luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật Thuế giá trị gia tăng theo trình tự thủ tục rút gọn.

Để hoàn thiện hồ sơ dự án luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý Chính phủ rà soát đánh giá kỹ, đảm bảo các nội dung chuyển đổi không làm phát sinh khó khăn vướng mắc mới, không tạo ra kẽ hở pháp luật gây thất thoát nguồn thu, có cơ chế kiểm soát quản lý, không để thất thu ngân sách nhà nước. Đồng thời đảm bảo bản chất và những nguyên tắc cơ bản của thuế giá trị gia tăng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, đảm bảo sửa đổi luật đáp ứng các yêu cầu mục tiêu đề ra, nhất là mục tiêu góp phần khắc phục hậu quả bão lũ, sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.

Nguyễn Lê