Triệt phá các đường dây khai thác khoáng sản trái phép quy mô lớn

Mới nhất, Chu Hữu Thái, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Khai thác khoáng sản Giao Sơn cùng 2 người khác đã bị Phòng Cảnh sát kinh tế (CSKT) Công an TP Hồ Chí Minh (ngày 6/8) khởi tố bị can và bắt tạm giam về hành vi khai thác lậu hơn 7.000m3 đá (để cung cấp ra thị trường thu lợi bất chính) rồi dùng vật liệu san lấp bằng phẳng, nhằm che giấu tội trạng “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.

Theo Phòng CSKT Công an TP Hồ Chí Minh, dự án đầu tư xây dựng Khu nhà xưởng Shinhan (phường Long Hương, thuộc TP Bà Rịa cũ) do Công ty TNHH Shinhan Việt Nam làm chủ đầu tư, được cấp phép khai thác đá xây dựng tại khu đất rộng hơn 7ha, độ sâu khai thác tối đa đến cote +6m, công suất 150.000m³/năm, thời hạn khai thác đến tháng 4/2026. Tuy nhiên, do không có chuyên môn, năm 2022, Công ty Shinhan ký hợp đồng hợp tác đầu tư khai thác đá với Công ty TNHH Xây dựng và Khai thác khoáng sản Giao Sơn do Chu Hữu Thái làm Giám đốc.

Hiện trường khai thác sai phép hơn 7.000m³ đá.

Đầu năm 2025, khi giấy phép sử dụng vật liệu nổ hết hiệu lực, để có đá bán cho các khách hàng đã đặt cọc trước đó, Chu Hữu Thái cùng Lưu Thị Hạnh (Kế toán Công ty Giao Sơn), Nguyễn Trung Hiếu (Giám đốc Công ty Shinhan) bàn bạc và tiến hành sử dụng xe đục đào 2 hố sâu vượt cote giới hạn cho phép để khai thác khoáng sản là đá tại các vị trí này.

Cơ quan Công an xác định: Hơn 7.000m³ đá đã được khai thác vượt mốc cote cho phép; số lượng đá khai thác sai phép này đã được Công ty Giao Sơn bán cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, thu lợi bất chính số tiền hơn 1 tỷ đồng.

Nhận thấy các cơ quan chức năng đang tăng cường đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khoáng sản, các đối tượng đã sử dụng vật liệu san lấp để lấp, che đậy lại các vị trí khai thác sai phép, tạo dựng lại mặt bằng bằng với độ cote cho phép khai thác.

Vài ngày trước đó, Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh cũng đã phát hiện, triệt phá hai đường dây khai thác khoáng sản trái phép khác, với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi, tổ chức chuyên nghiệp, các đối tượng trục lợi hàng chục tỷ đồng, gây thất thoát nghiêm trọng tài nguyên quốc gia dưới vỏ bọc “dự án cải tạo”.

Theo đó, Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh đã khởi tố cả 2 vụ án, đồng thời ra quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Trần Văn Tuấn, Phạm Thị Hồng Ngọc và Nguyễn Việt Hà trong vụ “hồ Đá Đen”; trước đó, Vũ Đức Sơn cũng đã bị Cơ quan CSĐT Công an thành phố khởi tố và bắt tạm giam cùng về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”.

Đầu tiên là vụ việc các đối tượng dùng chiêu thức “làm sạch mặt bằng” ở Hồ Tràm với hơn 26.000m³ đá bị tuồn ra thị trường. Vào tháng 3/2025, Vũ Đức Sơn (SN 1981, trú tại xã Hồ Tràm) bắt đầu tổ chức hoạt động cải tạo thửa đất trồng cây lâu năm tại thôn Bà Rịa, xã Hồ Tràm. Tuy nhiên, thay vì chỉ san gạt đất như mục đích sử dụng đã đăng ký, Vũ Đức Sơn đã chỉ đạo đục phá hàng chục nghìn mét khối đá tự nhiên để đem bán trái phép ra thị trường.

Với sự hỗ trợ của nhóm nhân công được thuê - gồm người điều khiển máy xúc, máy đục, xe ben - Vũ Đức Sơn đã khai thác trái phép hơn 26.440m³ đá, thu lợi bất chính nhiều tỷ đồng. Tại hiện trường, cơ quan Công an ghi nhận còn lại 2.240m³ đá chưa tiêu thụ, nằm rải rác trên diện tích hơn 1.900m² đất bị biến dạng địa hình, với dấu tích khai thác rõ ràng. Toàn bộ khu vực khai thác không được cấp giấy phép và là đất nông nghiệp.

Tại cơ quan Công an, Vũ Đức Sơn đã khai nhận toàn bộ hành vi, đồng thời khai rõ cách thức thuê người, máy móc, phương tiện để khai thác - vận chuyển - tiêu thụ đá một cách có hệ thống.

Đáng nói, trong khi vụ Hồ Tràm đang được cơ quan Công an điều tra thì một vụ việc nghiêm trọng hơn cũng đã được Phòng CSKT Công an TP Hồ Chí Minh phát hiện tại khu vực hồ chứa nước Đá Đen, xã Ngãi Giao. Tại đây, một dự án có giấy phép nạo vét và tận thu đất san lấp đã bị “biến tướng” thành công trường khai thác đá trái phép quy mô cực lớn.

Theo hồ sơ, dự án nạo vét hồ Đá Đen được giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đại Nguyên - do Trần Văn Tuấn đại diện pháp luật - làm chủ đầu tư, thi công bởi Công ty TNHH Đại Long Nguyên - do Phạm Thị Hồng Ngọc, vợ Trần Văn Tuấn - làm Giám đốc.

Từ năm 2023, khi phát hiện trong lòng hồ có lớp đá đen, Trần Văn Tuấn đã chỉ đạo vợ là Phạm Thị Hồng Ngọc ký hợp đồng cung cấp đá với nhiều đơn vị tư nhân, ghi tên hàng là “đá phong hóa” hoặc “đất phong hóa loại 1” để tránh bị phát hiện.

Chỉ tính riêng 3 khách hàng lớn, tổng khối lượng đá bị khai thác và tiêu thụ lên tới hơn 365.000m³, tương đương giá trị khoảng 29,8 tỷ đồng. Đáng chú ý, các đối tượng sử dụng “hợp đồng chuyển nhượng đất đai” để thanh toán nhằm qua mặt cơ quan chức năng - cho thấy mức độ nghiêm trọng và tinh vi của đường dây này.

Ngoài các bị can kể trên, thì Nguyễn Việt Hà, Giám đốc Ban Quản lý dự án của Công ty Đại Nguyên và một số đối tượng khác, cũng bị Cơ quan CSĐT Công an thành phố xác định là có hành vi “tiếp tay” khi biết rõ việc khai thác là không đúng theo giấy phép nhưng vẫn “làm ngơ” để hành vi vi phạm pháp luật diễn ra…

Theo Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh, các vụ việc trên đều cho thấy thủ đoạn lợi dụng dự án hợp pháp, thuê nhân công và phương tiện chuyên dụng, tổ chức vận hành như doanh nghiệp chính quy nhưng thực chất là khai thác khoáng sản trái phép nhằm thu lợi bất chính. Đặc biệt, hành vi của các đối tượng trong vụ hồ Đá Đen còn có tính chất có tổ chức, phân công nhiệm vụ cụ thể, trục lợi qua các pháp nhân che chắn. Dù các hợp đồng được ghi tên hàng là “đá phong hóa” hay “đất san lấp”, nhưng qua tài liệu chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT xác định rõ bản chất là “đá đen” - loại khoáng sản cần phải xin phép khai thác và chịu sự giám sát nghiêm ngặt của cơ quan chức năng.

Phú Lữ