Triết lý của một thầy thuốc tư nhân

Gieo những hạt lành

Là người sáng lập Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ, Tập đoàn Y khoa Tâm Trí và hiện là Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Phan Châu Trinh (Quảng Nam), bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng từng thừa nhận mình có tư duy quản trị “lãng mạn”. Đây cũng là lý do khiến ông thất bại trong kinh doanh, nhưng hành trình của người bác sĩ xứ Quảng không vì thế mà đứt đoạn.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng trong một lần khám từ thiện. Ảnh: NVCC

Năm 1984, ở tuổi 31, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng được bổ nhiệm làm Giám đốc Bệnh viện huyện Đại Lộc (Quảng Nam), trong bối cảnh ngành y tế Việt Nam còn nhiều khó khăn, lạc hậu. Ở vùng sâu, người bệnh thiếu điều kiện chăm sóc, đội ngũ y bác sĩ còn hạn chế, điều này luôn ám ảnh ông. Theo ông, muốn nâng cao chất lượng y tế phải đào tạo bác sĩ hoàn chỉnh cả chuyên môn lẫn đạo đức từ khi còn là sinh viên. Giấc mơ về một trường y tư nhân hình thành trong ông từ đó.

Làn sóng đổi mới bắt đầu, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng quyết định rời hệ thống y tế công lập. Năm 1997, ông cùng cộng sự lập một phòng khám nhỏ tại quận Tân Bình, TPHCM. Hai năm sau, nơi này phát triển thành Bệnh viện Hoàn Mỹ - bệnh viện tư nhân đầu tiên ở Việt Nam. Trong thập niên tiếp theo, Hoàn Mỹ trở thành tập đoàn y khoa lớn nhất nước, biểu tượng cho mô hình chăm sóc sức khỏe hiệu quả, hiện đại, lấy người bệnh làm trung tâm. Tuy quản lý chuyên môn tốt, nhưng thiếu kinh nghiệm tài chính khiến Hoàn Mỹ gặp rủi ro. Cuối cùng, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng buộc phải bán tập đoàn cho nhà đầu tư quốc tế, rời khỏi chính nơi mình gầy dựng. “Quản lý tốt chưa đủ, cần quản trị giỏi,” ông chia sẻ.

Dù biến cố khiến ông lao đao, giấc mơ mở trường y vẫn âm ỉ. Kế hoạch mở trường tại Củ Chi không thành do vướng thủ tục. Ở tuổi ngoài 60, ông bán đất ở quận 9, trở về Quảng Nam mua lại Trường Đại học Phan Châu Trinh. Năm 2017, trường được cho phép đào tạo đại học ngành y khoa chính quy. Ông đặt mục tiêu xây dựng trung tâm đào tạo bác sĩ vững chuyên môn, giàu y đức, cải thiện hình ảnh thầy thuốc trong cộng đồng. Mô hình “viện - trường” dần hoàn chỉnh, với cơ sở thực hành là các bệnh viện thuộc Tập đoàn Y khoa Tâm Trí. Đến năm 2025, có thêm Bệnh viện Đại học Phan Châu Trinh.

Với mô hình này, bệnh viện thực hành và nhà trường được điều hành bởi một chủ thể duy nhất, tạo nên sự nhất quán xuyên suốt cũng như có chung một triết lý đào tạo. Người thầy thuốc hướng dẫn lâm sàng cho sinh viên cũng chính là giảng viên hướng dẫn lý thuyết, tạo điều kiện lý tưởng để sinh viên áp dụng kiến thức đã học vào thực tế. Là một trường y khoa non trẻ, nhưng lứa bác sĩ khóa đầu tiên ra trường đã được nhiều bệnh viện lớn tại TPHCM, Đà Nẵng, Quảng Nam tuyển dụng. Kết quả này như một lời xác nhận về hiệu quả và chất lượng đào tạo, là “quả ngọt” cho hành trình y tế mà bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng bền bỉ theo đuổi suốt 30 năm qua.

... và khát vọng

Tại TPHCM, trụ sở của Tập đoàn Y khoa Tâm Trí có biển hiệu rất khiêm tốn trong một con hẻm. Phòng làm việc của người sáng lập 2 tập đoàn y khoa lớn ở Việt Nam cũng không thay đổi sau nhiều năm - giống như những tâm tư và triết lý của ông về nghề.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng tâm niệm, đã chọn làm thầy thuốc thì phải tận tụy với nghề. Việc phân định giữa bệnh viện công lập hay tư nhân là không cần thiết, vì ở đâu thì bác sĩ cũng chăm lo cho người bệnh. Nhìn rộng hơn, hệ thống y tế tư nhân - công lập khi phát triển đồng đều và bổ trợ cho nhau cũng nhằm hướng tới mục tiêu chung là sức khỏe người dân. Tuy nhiên, điều khiến ông trăn trở là chiến lược đầu tư cho y tế tại Việt Nam đang mất cân đối.

Theo bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng, ở các quốc gia phát triển, y tế dự phòng đóng vai trò trung tâm trong hệ thống chăm sóc sức khỏe. Chính sách, ngân sách và nhân lực đều được điều phối vì mục tiêu chủ động ngăn ngừa bệnh tật cho cộng đồng. Ngược lại, tại nước ta, y tế dự phòng chưa được quan tâm và đầu tư xứng đáng, thu nhập của bác sĩ dự phòng rất thấp, cơ sở yếu và kém đồng bộ.

Trong khi đó, bệnh viện ngày càng được xây nhiều hơn, dù tăng số giường bệnh nhưng quá tải vẫn không giảm, vì tỷ lệ bệnh tật vẫn rất cao. Thực trạng kéo dài nhiều năm đang hình thành một suy nghĩ có hại cho xã hội: lúc trẻ lao động kiếm tiền để về già dùng tiền chữa bệnh! Vấn đề chi phí y tế điều trị, đặc biệt với bệnh mạn tính, trong xu hướng già hóa dân số, là vô cùng tốn kém.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng quan niệm, thầy thuốc không chỉ chữa bệnh mà còn có trách nhiệm xã hội, giúp người dân nâng cao nhận thức về sức khỏe, phòng bệnh hiệu quả. Với quan điểm này, tại Trường Đại học Phan Châu Trinh, sinh viên được tham gia chương trình học tập cộng đồng. Nghĩa là, bên cạnh thực hành ở bệnh viện, sinh viên còn đến các huyện miền núi, sống và sinh hoạt cùng người dân địa phương, tìm hiểu văn hóa tập quán, tiếp cận mô hình bệnh tật từ thực tế. “Làm bác sĩ thì phải hiểu bệnh, muốn hiểu bệnh thì phải hiểu người. Không đi vào cộng đồng, không hiểu môi trường sống của họ thì làm sao hiểu nguyên nhân?”, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng nói.

Ở tầm vĩ mô, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng kỳ vọng sớm có những thay đổi chiến lược mang tầm vóc quốc gia, có chính sách phát triển y tế - nông nghiệp - môi trường bền vững, xanh, sạch. Chỉ như vậy mới có thể cải thiện “bức tranh” sức khỏe của cộng đồng trong những thập kỷ tới. “Giáo dục y khoa không phải để tạo ra những người có bằng cấp, mà là những người có trách nhiệm: trách nhiệm với nghề, với người bệnh, với cộng đồng, với tương lai”, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng nói.

Giờ đây, đã ngoài thất thập nhưng người thầy thuốc này vẫn chưa có ý định nghỉ ngơi. Từ Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ cho đến Tập đoàn Y khoa Tâm Trí và Trường Đại học Phan Châu Trinh, suốt 30 năm, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng vẫn miệt mài nỗ lực hình thành một hệ sinh thái đào tạo y khoa chuẩn mực, rút ngắn khoảng cách của nền y học Việt Nam với thế giới. “Đó là ước vọng của cá nhân tôi. Mình còn sức, thì mình còn đi”, bác sĩ Nguyễn Hữu Tùng tâm sự.