Triển khai Luật Thủ đô năm 2024 vào cuộc sốngKhẳng định vai trò động lực thúc đẩy phát triển vùng

Thi công đường song hành Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội tại huyện Mê Linh. Ảnh: Nguyễn Quang

Mở ra nhiều cơ hội hấp dẫn

Luật Thủ đô năm 2024 là một bước tiến quan trọng trong việc xác lập cơ chế phát triển của Hà Nội. Điểm mới đáng chú ý là luật cho phép thành phố được quyền xây dựng các dự án hoặc công trình trên địa bàn, phục vụ mục tiêu tăng cường liên kết với các tỉnh, thành phố khác.

Cụ thể, Điều 37 - Thẩm quyền về đầu tư - quy định rõ: “Dự án trọng điểm của Thủ đô là dự án có quy mô lớn, có vai trò tạo động lực, sức lan tỏa, kết nối để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, Vùng Thủ đô và cả nước. HĐND thành phố Hà Nội quy định Danh mục dự án trọng điểm của Thủ đô”.

Không dừng lại ở phạm vi 10 tỉnh, thành phố trong Vùng Thủ đô như trước đây, Luật Thủ đô năm 2024 còn mở rộng khái niệm liên kết phát triển vùng tới cả các địa phương thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Trung du và miền núi phía Bắc cùng nhiều tỉnh, thành phố khác.

Theo Hội đồng Phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố Hà Nội, những điều khoản mang tính đột phá này đã trở thành căn cứ pháp lý quan trọng, cho phép HĐND thành phố quyết định chủ trương đầu tư các dự án mang ý nghĩa chiến lược, cấp bách.

Một nội dung đáng chú ý khác là quy định 4 nguyên tắc phát triển vùng, trong đó nhấn mạnh việc phối hợp, liên kết thông qua kế hoạch, chương trình, dự án; đồng thời khẳng định vai trò đầu tàu của Hà Nội trong cấu trúc liên kết này. Đây được coi là bước đệm giúp giảm tải áp lực dân số, giao thông cho khu vực nội đô, đồng thời tạo sức bật cho phát triển toàn diện trên phạm vi rộng lớn hơn.

Vì vậy, Luật Thủ đô năm 2024 không chỉ là công cụ quản lý hành chính, mà còn là nền tảng pháp lý quan trọng để Hà Nội khẳng định vị thế trung tâm chính trị - văn hóa và trở thành động lực tăng trưởng của vùng Đồng bằng sông Hồng.

Những điểm sáng nổi bật

Trong quá trình thi hành Luật Thủ đô năm 2024, Hà Nội đã thể hiện quyết tâm qua hàng loạt dự án hạ tầng trọng điểm. Đường Vành đai 4, cầu Tứ Liên, cầu

Ngọc Hồi, tuyến đường sắt đô thị số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc - Xuân Mai) là những công trình đang được đẩy nhanh công tác chuẩn bị. Những công trình này không chỉ giúp giảm tải cho hệ thống giao thông nội đô, mà còn mở rộng không gian phát triển kinh tế - xã hội về các vùng ven. Sự kết nối hiệu quả giữa Hà Nội với các tỉnh như Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Nguyên… sẽ góp phần hình thành một hành lang phát triển thông suốt, thúc đẩy quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa tại các địa phương lân cận.

Không chỉ đầu tư vào hạ tầng cứng, Hà Nội cũng chú trọng kết nối với các địa phương trong Vùng Thủ đô nhằm phát triển công nghiệp văn hóa, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gắn với gìn giữ bản sắc và phát triển bền vững. Một ví dụ tiêu biểu là Ngày hội Văn hóa vì hòa bình, lần đầu tiên được dàn dựng theo hình thức đại thực cảnh với sự tham gia của hơn 10.000 người. Sự kiện không chỉ tôn vinh giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, mà còn giới thiệu mô hình tổ chức lễ hội dân gian theo phong cách hiện đại.

Lễ hội Thiết kế sáng tạo thu hút khoảng 300.000 lượt người tham dự, với hàng trăm hoạt động, thuộc nhiều lĩnh vực: Kiến trúc, mỹ thuật, nghệ thuật trình diễn, thiết kế thời trang… Nhiều công trình kiến trúc có giá trị di sản lần đầu tiên được mở cửa phục vụ khách tham quan, tạo nên sức hút mới cho ngành Du lịch Thủ đô và khẳng định vị thế trung tâm sáng tạo của Hà Nội. Cùng với đó, Hà Nội còn tổ chức nhiều tuần lễ trái cây và nông sản. Các sự kiện này không chỉ góp phần tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp từ các địa phương, mà còn thúc đẩy sự cân đối cung - cầu hàng hóa, góp phần bình ổn thị trường và tăng sức mua nội địa.

Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhận định, liên kết vùng hiện nay không chỉ giới hạn trong phạm vi Vùng Thủ đô, mà còn được mở rộng ra toàn bộ Đồng bằng sông Hồng, vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Đây là mạng lưới phát triển liên hoàn, liên ngành, liên địa phương, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn lực. Việc mở rộng không gian đô thị, xây dựng hệ thống hạ tầng đồng bộ và gia tăng tính kết nối vùng sẽ giúp Hà Nội trở thành hạt nhân thúc đẩy liên kết kinh tế vùng hiệu quả.

Để quá trình phát triển không chỉ dừng lại ở những bước tiến đơn lẻ, mà còn định hình rõ nét diện mạo mới cho Thủ đô trong dài hạn, nhiều chuyên gia cho rằng cần có cơ chế điều phối mạnh mẽ hơn. Kiến trúc sư Lê Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Kiến trúc, Quy hoạch Hà Nội cho rằng, Hà Nội cần xây dựng cơ chế điều phối vùng hiệu quả, kết nối chặt chẽ với các tỉnh xung quanh. Các khu công nghiệp chuyên biệt hay vùng nông nghiệp công nghệ cao tại các tỉnh lân cận phải được tích hợp trong chuỗi cung ứng và tiêu thụ của Hà Nội để tạo hiệu ứng lan tỏa rõ nét.

Ngoài ra, việc phát triển các đô thị vệ tinh như Hòa Lạc, Đông Anh thành các khu đô thị thông minh, sinh thái và có tính tự chủ cao sẽ là giải pháp quan trọng để mở rộng không gian sống và sản xuất. Từ đó, Hà Nội không chỉ giữ vai trò trung tâm mà còn thực sự trở thành “cực tăng trưởng” của quốc gia, đóng vai trò dẫn dắt và lan tỏa sự phát triển cho toàn vùng và cả nước.

Hà Phong