Trí thức trẻ hiến kế về hạ tầng thông minh, năng lượng sạch của Việt Nam

Sáng 20/7, trong khuôn khổ Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, đại biểu trí thức trẻ đã tham gia thảo luận tại tọa đàm "Thích ứng bền vững trước các thách thức của biến đổi toàn cầu".

Toàn cảnh tổ thảo luận với chủ đề "Thích ứng bền vững trước các thách thức của thời đại biến đổi toàn cầu".

Quy hoạch đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu

Chia sẻ về chủ đề “Đường sắt cao tốc và cơ sở hạ tầng hướng tới tương lai bền vững”, TS. Phạm Anh Tuấn - Viện Công nghệ Hoàng gia KTH, Thụy Điển, đã chỉ ra một trong những điểm yếu hiện nay là việc quy hoạch và phát triển hạ tầng chưa tích hợp đầy đủ các dữ liệu khí hậu trong tương lai. Các công trình vẫn được thiết kế dựa trên điều kiện thời tiết quá khứ, dẫn đến nguy cơ cao trước các thay đổi đột ngột của môi trường.

Để ứng phó hiệu quả với những thách thức đó, theo TS. Tuấn, cần phát triển hạ tầng số và trí tuệ nhân tạo (AI) - một giải pháp mang tính chiến lược và lâu dài. Cơ sở hạ tầng số là hệ thống kết hợp giữa hạ tầng vật lý và các công nghệ hỗ trợ việc thu thập, phân tích, chia sẻ và ứng dụng dữ liệu trong suốt vòng đời công trình từ thiết kế, thi công đến vận hành và bảo trì.

Bên cạnh đổi mới công nghệ, tư duy quy hoạch đô thị cũng cần thay đổi để hướng đến sự bền vững và thích ứng với khí hậu, như quy hoạch đô thị nén (compact cities) giúp rút ngắn khoảng cách di chuyển, giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng phương tiện giao thông công cộng sạch như xe điện, tàu điện… Hay, quy hoạch sử dụng đất dựa trên phân tích rủi ro khí hậu (Climate Risk- informed Planning), bảo vệ và tích hợp không gian xanh, vùng thoát nước tự nhiên, rừng ngập mặn…

TS. Phạm Anh Tuấn - Viện Công nghệ Hoàng gia KTH, Thụy Điển chia sẻ tại chương trình.

Để hướng tới một hệ thống hạ tầng, giao thông bền vững, PGS. TS. Trần Lê Hưng - Đại học Gustave Eiffel, Pháp cho rằng, Việt Nam cần lồng ghép các mục tiêu giảm phát thải carbon và nâng cao khả năng chống chịu khí hậu vào các dự án đầu tư công và công trình xây dựng mới. Điều này không chỉ giúp Việt Nam thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, mà còn góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, tiết kiệm chi phí bảo trì và kéo dài tuổi thọ công trình.

Một trong những trụ cột then chốt của hạ tầng bền vững là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào quá trình quản lý vòng đời công trình. Việt Nam cần khuyến khích triển khai hệ thống cảm biến thông minh (IoT) để giám sát tình trạng công trình theo thời gian thực; đồng thời phát triển mô hình dự báo sụt lở, ngập lụt bằng AI và các công nghệ mô phỏng số để nâng cao năng lực đánh giá rủi ro và ra quyết định kịp thời.

“Ngoài ra, cần thiết kế các chương trình đào tạo kỹ sư hạ tầng thế hệ mới, tích hợp kiến thức về khí hậu, kỹ thuật xanh, và các công nghệ số như mô hình thông tin công trình (BIM), dữ liệu lớn (Big Data) và AI. Những chương trình này nên được triển khai ở cả bậc đại học và đào tạo nghề, giúp hình thành lực lượng lao động có khả năng thiết kế và vận hành hạ tầng trong điều kiện khí hậu thay đổi”, PGS. TS Trần Lê Hưng nói.

PGS. TS. Trần Lê Hưng - Đại học Gustave Eiffel, Pháp.

Các trí thức trẻ sôi nổi thảo luận.

Phát triển năng lượng sạch, tái tạo bền vững

Chia sẻ về “Phát triển đồng bộ và bền vững năng lượng tái tạo tại Việt Nam”, Tiến sĩ Nguyễn Duy Tâm - Kỹ sư vật liệu, Đại học Monash (Australia) cho rằng, năng lượng tái tạo là lĩnh vực ngày càng được khai thác phổ biến trong hệ thống năng lượng toàn cầu.

Vấn đề này có vai trò quan trọng trong định hướng phát triển bền vững ở nhiều quốc gia trên thế giới; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế gắn với tận dụng nguồn năng lượng sạch, an toàn.

Tiến sĩ Nguyễn Duy Tâm - Kỹ sư vật liệu, Đại học Monash (Australia).

Theo TS. Tâm, Việt Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng, lợi thế trong đầu tư, khai thác các loại năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời và năng lượng gió.

Đồng thời, vị thế địa - kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp Việt Nam mở ra nhiều điều kiện, cơ hội thuận lợi trong tăng trưởng xanh để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho một bước nhảy vọt về phát triển kinh tế - xã hội và môi trường.

Từ đó, TS. Tâm đã đưa ra các giải pháp khoa học kĩ thuật trong phát triển đồng bộ và bền vững năng lượng tái tạo của Việt Nam, như sử dụng các vật liệu thân thiện, an toàn với môi trường, tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu khối lượng rác thải công nghệ và nâng cao độ bền, tuổi thọ; xây dựng quy trình công nghệ tái chế giá rẻ, an toàn và xây dựng lộ trình quản lý, xử lý rác thải công nghệ…

Châu Linh