Trên lộ Vòng Cung

Đối với ta, muốn tiến công thành phố, LLVT phải bám địa bàn quanh lộ Vòng Cung, phải vượt qua được tuyến lộ này. Tinh thần kiên cường bám trụ, anh dũng chiến đấu của lực lượng chủ lực Quân khu 9 cùng với quân và dân tỉnh Cần Thơ trên tuyến lộ Vòng Cung được thể hiện rõ nét trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

Từ "Vành đai lửa"...

Nhiều năm qua, cứ vào dịp kỷ niệm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7), tại khu di tích căn cứ Vườn Mận, Ban liên lạc truyền thống cựu chiến binh (CCB) biệt động Cần Thơ đều họp mặt và tổ chức lễ giỗ tưởng niệm các chiến sĩ biệt động hy sinh trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Theo Đại tá Võ Tấn Dũng, nguyên Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Cần Thơ (nay là Bộ CHQS TP Cần Thơ), Trưởng ban liên lạc truyền thống CCB biệt động Cần Thơ, khu di tích căn cứ Vườn Mận là một điểm son trên tuyến lộ Vòng Cung trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. “Nơi đây được xem như là “căn cứ lõm” của lực lượng cách mạng, do vậy địch bố trí rất nhiều đồn bốt với nhiều lực lượng tinh nhuệ tuần tra, canh gác ngày đêm để chia cắt. Trận đánh giữ căn cứ Vườn Mận là một trong những trận đánh tiêu biểu của lực lượng biệt động Cần Thơ. Qua 6 ngày đêm, chúng tôi đã bẻ gãy được 13 đợt tấn công, tiêu diệt và loại khỏi vòng chiến đấu 74 tên địch. Ngày nay, khu di tích còn lưu giữ nhiều hình ảnh sống động trận đánh 6 ngày đêm của lực lượng biệt động”, Đại tá Võ Tấn Dũng kể.

"Đất lửa" năm xưa nay đã hồi sinh với những khu du lịch sinh thái đậm chất miệt vườn miền Tây sông nước. Trong ảnh: Chợ nổi Phong Điền, TP Cần Thơ. Ảnh: TRẦN THẮNG

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, theo sự chỉ đạo của Trung ương Cục, Khu ủy và Bộ tư lệnh Quân khu 9 lãnh đạo, chỉ đạo quân và dân các địa phương chuẩn bị mọi mặt để tổ chức cuộc tổng tiến công. Cần Thơ được xác định là trọng điểm 1 của Khu 9. Quân khu thành lập lữ đoàn, gồm 5 tiểu đoàn: 303, 307, 309, Tây Đô và Tiểu đoàn Pháo binh 2311 để tiến công vào Cần Thơ; các đơn vị, địa phương tăng cường huấn luyện, khắc phục khó khăn, vận chuyển vũ khí, đạn dược đến các chiến trường, các trọng điểm. Về phía địch, Cần Thơ tập trung nhiều mục tiêu quan trọng như: Bộ tư lệnh Quân đoàn IV-Vùng 4 chiến thuật; Tổng lãnh sự quán và trụ sở phái đoàn MAAG Mỹ; Tiểu khu Phong Dinh, Đài Phát thanh Cần Thơ... Trong đó, tuyến lộ Vòng Cung chạy cặp theo sông Cần Thơ được địch triển khai lực lượng dày đặc, với hàng chục tiểu đoàn của nhiều sắc lính và các phương tiện chiến tranh hiện đại, hòng ngăn chặn sự đột nhập của ta vào nội đô.

Cùng với toàn miền, đêm 30, rạng ngày 31-1-1968, quân và dân miền Tây Nam Bộ đồng loạt tiến công hầu hết các thành phố, thị xã, thị trấn trong vùng, nhất là ở các trọng điểm. Tại Cần Thơ, trọng điểm 1 của Khu 9, lúc 3 giờ ngày 31-1-1968, lực lượng ta đồng loạt nổ súng. Lộ Vòng Cung trở thành chiến trường diễn ra nhiều trận đánh ác liệt. Suốt gần 2 tháng bộ đội bám trụ, chiến đấu quần lộn với địch, nhân dân lộ Vòng Cung sát cánh, phục vụ bộ đội chiến đấu. Nhiều gia đình tự dỡ nhà lấy gỗ, lấy ván ngựa cho bộ đội làm công sự như ông bà Lê Văn Tiểu-Tạ Thị Phi đã nuôi giấu, bảo vệ các đơn vị bộ đội chiến đấu. Nhiều gia đình sẵn sàng hy sinh, hết lòng vì cách mạng. Đại tá Nguyễn Công Bình, nguyên Chính ủy Trường Quân sự Quân khu 9 chia sẻ: “Lúc đó tôi mới nhập ngũ được 8 tháng, tham gia chiến đấu tại lộ Vòng Cung là đợt đầu tiên trong cuộc đời binh nghiệp. Kinh nghiệm chưa nhiều, nhưng tinh thần dũng cảm, sẵn sàng hy sinh cho đất nước thì cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 307 đều một lòng. Những ngày đêm chúng tôi bám trụ trở thành ký ức không bao giờ quên. Tôi bị thương hai lần, khuôn mặt vẫn còn mảnh do mìn sát thương gây ra. Mỗi lần cạo râu, hay rửa mặt... tôi đều nhớ đến lộ Vòng Cung”. Còn Đại tá Khưu Ngọc Bảy, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 962 cho biết: “Chiến trường lộ Vòng Cung máu lửa, quá sức tưởng tượng của con người. Đơn vị tôi có nhiệm vụ đón vũ khí từ tàu không số của Trung ương vào chi viện cho miền Nam. Gần 2 tháng chiến đấu, nhưng chúng tôi vẫn trụ vững trước bao thử thách, ác liệt của quân thù. Chúng tôi đã chiến đấu 134 trận, tiêu diệt và làm bị thương hàng nghìn tên địch”.

Hoạt động của lực lượng chủ lực Quân khu 9, cùng với quân và dân Cần Thơ trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 trên chiến trường lộ Vòng Cung là một mốc son lịch sử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thắng lợi đó thể hiện sự vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng vào điều kiện của địa phương, đồng thời thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo, tự lực, tự cường của quân và dân trên chiến trường này.

...đến “Vành đai xanh” của đất Tây Đô

Phần lớn diện tích lộ Vòng Cung ngày nay thuộc xã Phong Điền và phường An Bình. Từng là vùng đất của sự ác liệt, gian khổ, kiên cường, dũng cảm trong kháng chiến, thì ngày nay người dân đã vượt qua bao khó khăn, đoàn kết xây dựng “vành đai lửa” thành một “vành đai xanh” với hàng nghìn héc-ta vườn cây trái, rau màu xanh ngát, hàng chục khu du lịch sinh thái đậm chất miệt vườn miền Tây sông nước.

Xác định nhiệm vụ phát triển kinh tế là trọng tâm, Đảng ủy, UBND xã Phong Điền đã ban hành, triển khai thực hiện bằng nhiều giải pháp phù hợp. Tập trung thực hiện chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng chất lượng, nâng cao hiệu quả các mô hình kinh tế tập thể, xây dựng, phát triển các sản phẩm nông nghiệp sạch... Nhờ đó, kinh tế-xã hội đang có những bước phát triển ổn định, nhiều tiềm năng. Nông nghiệp, nhất là cây ăn trái đóng vai trò quan trọng với nhiều mô hình đạt chuẩn VietGAP và GlobalGAP; du lịch sinh thái cũng đang phát triển mạnh mẽ; thương mại, dịch vụ và công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp cũng đang dần được đầu tư và phát triển.

Du khách tham quan Làng du lịch sinh thái Ông Đề, TP Cần Thơ.

Ông Hồ Văn Thông, Giám đốc Làng du lịch sinh thái Ông Đề chia sẻ: “Để thu hút được nhiều du khách đến tham quan, chúng tôi đã thiết kế khu sinh thái theo mô hình du lịch tổng hợp. Chúng tôi trồng rất nhiều loại cây ăn quả như sầu riêng, vú sữa, chôm chôm, dâu Hạ Châu...; thường xuyên tổ chức các hoạt động trên sông như chèo xuồng ba lá, đạp xe qua ván, đi cầu khỉ, giữ thăng bằng trên cầu ván lắc lư. Nếu yêu thích môi trường tự nhiên hay hoạt động ngoài trời, du khách có thể tham gia các trò trượt thác bùn, tát ao bắt cá, kéo lưới, thậm chí tự mình chế biến các món ăn từ những loại cá mà mình bắt được”.

Những cung đường năm xưa-nơi các mũi tiến công của quân cách mạng trên tuyến lộ Vòng Cung-ngày nay đã dần chuyển mình với hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội từng bước được xây dựng đồng bộ, hiện đại; công tác chỉnh trang đô thị được quan tâm, diện mạo có nhiều thay đổi; nhiều dự án đột phá mới của thành phố cũng đều liên quan đến lộ Vòng Cung. Đồng chí Nguyễn Trung Nghĩa, Bí thư Đảng ủy xã Phong Điền cho biết thêm: “Sau sáp nhập, xã đã tận dụng lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa bản địa và hệ thống giao thông thuận lợi để thu hút du khách. Toàn xã có hơn 8.500ha đất trồng cây ăn quả, 65 điểm du lịch sinh thái và trải nghiệm miệt vườn. Hệ thống giao thông thuận lợi, có nhiều tuyến đường chính cùng mạng lưới kênh rạch đặc trưng, do vậy việc di chuyển đến các điểm du lịch rất dễ dàng. Không chỉ phục vụ du khách, hệ thống giao thông thuận lợi còn hỗ trợ vận chuyển nông sản, hàng hóa cho người dân, cũng như đẩy mạnh phát triển du lịch kết hợp thương mại”.

Lộ Vòng Cung ngày nay có thêm tên gọi hành chính mới là đường tỉnh 923 chạy cặp theo dòng sông Hậu, qua nhiều chợ nổi, khu du lịch sinh thái, nhà vườn trái cây... 50 năm sau Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, một vùng đất được xem là “vành đai lửa” giờ đây đã bước sang trang mới trong quá trình phát triển, trở thành một “vành đai xanh” nổi tiếng vùng đất Tây Đô.

QUANG ĐỨC