Trẻ em bao nhiêu tuổi mới được ngồi ghế trước ô tô?

Việc cho trẻ em ngồi hàng ghế trước trên ô tô luôn là vấn đề nhạy cảm: trẻ em nhỏ dễ bị tổn thương bởi túi khí và lực va chạm, nên nhiều nước quy định nghiêm ngặt nơi ngồi và thiết bị an toàn bắt buộc. Tại Việt Nam, quy định mới quy rõ độ tuổi, chiều cao và chế tài xử phạt; đồng thời các chuyên gia khuyến cáo vẫn nên để trẻ ngồi hàng ghế sau và dùng ghế chuyên dụng đến khi đủ an toàn.

Hình ảnh minh họa.

Quy định tại Việt Nam về độ tuổi trẻ em ngồi ghế trước ô tô

Theo quy định tại Nghị định 168/2024 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và các văn bản liên quan, kể từ ngày 1/1/2026 trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 m không được ngồi cùng hàng ghế với người lái xe (trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế). Người điều khiển phương tiện còn có trách nhiệm sử dụng và hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em (ví dụ ghế ô tô chuyên dụng, đệm lót hoặc ghế đệm/booster phù hợp).

Tóm lại: nếu trẻ dưới 10 tuổi và thấp dưới 1,35 m thì không được phép ngồi ở ghế trước (trừ ô tô một hàng ghế). Quy định này nhằm tăng mức bảo vệ cho trẻ trong trường hợp va chạm trực diện hoặc khi túi khí bật.

Mức xử phạt khi vi phạm

Người điều khiển phương tiện vi phạm quy định nêu trên sẽ bị xử phạt hành chính. Mức phạt được quy định trong Nghị định 168/2024: phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi chở trẻ em dưới tuổi/chiều cao quy định ở ghế trước hoặc không trang bị thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ. Ngoài phạt tiền, việc thực thi có thể đi kèm biện pháp nhắc nhở, yêu cầu khắc phục hiện trường.

Lưu ý: Nghị định này có hiệu lực thi hành từ 2025 cho nhiều nội dung, nhưng quy định cụ thể cấm trẻ dưới 10 tuổi, dưới 1,35 m ngồi ghế trước bắt đầu có hiệu lực từ 01/01/2026 — vì vậy người dân và doanh nghiệp vận tải cần chuẩn bị sẵn ghế chuyên dụng và điều chỉnh thói quen chở trẻ trước thời điểm này.

Vì sao quy định này quan trọng? (Lý do an toàn)

Túi khí (airbag) được thiết kế chính cho người lớn; khi nổ trong va chạm, túi khí có thể tạo lực rất lớn đối với trẻ nhỏ ngồi gần vị trí nổ, gây chấn thương nghiêm trọng.

Kích thước cơ thể: trẻ nhỏ có xương chưa phát triển, chiều cao thấp khiến đai an toàn người lớn không ôm sát phần xương chậu và vai, làm tăng nguy cơ chấn thương nội tạng, cổ và đầu.

Vị trí an toàn nhất trên ô tô thường là hàng ghế sau giữa — nơi chịu ít tác động trực diện nhất trong va chạm. Những quy định về tuổi/chiều cao và ghế chuyên dụng nhằm giảm nguy cơ này.

Các nghiên cứu và hướng dẫn an toàn hành khách trẻ em khuyến cáo giữ trẻ ở hàng ghế sau càng lâu càng tốt và sử dụng ghế chuyên dụng phù hợp với cân nặng/chiều cao cho tới khi trẻ đạt yêu cầu chuyển tiếp.

So sánh quy định tại các nước

Vương quốc Anh

Luật ở Anh/EU quy định trẻ phải dùng thiết bị an toàn phù hợp cho đến khi cao 135 cm hoặc đạt 12 tuổi (tùy điều kiện nào đến trước). Luật nhấn mạnh sử dụng ghế theo chiều cao/khối lượng và có tiêu chuẩn châu Âu (R129/i-Size hoặc ECE R44). Ở Anh, quy định về chỗ ngồi ưu tiên để trẻ ở hàng ghế sau khi chưa đạt chiều cao/tuổi nêu trên.

Hoa Kỳ

Ở Mỹ không có một tiêu chuẩn liên bang duy nhất quy định tuổi ngồi ghế trước; các bang có luật khác nhau. Tuy nhiên, các tổ chức y tế và an toàn (như Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ — AAP) khuyến cáo trẻ nên ngồi ở hàng ghế sau cho đến ít nhất 13 tuổi để giảm rủi ro do túi khí và va chạm trước. Các bang thường có quy định chi tiết về nhóm tuổi/khối lượng cho ghế và booster.

Úc

Các bang/territory ở Úc cũng có quy định khác nhau, nhưng nhìn chung trẻ dưới 7–12 tuổi có giới hạn về ngồi ở ghế trước tùy theo vùng; nhiều nơi cấm trẻ nhỏ (ví dụ 4–7 tuổi) ngồi ghế trước nếu còn chỗ trống ở hàng ghế sau. Hướng dẫn ở Úc cũng nhấn mạnh trẻ dưới 12 tuổi an toàn hơn khi ở hàng ghế sau.

Tóm tắt so sánh: nhiều nước châu Âu, Anh và chuyên gia y tế Mỹ khuyến cáo trẻ nên ở hàng ghế sau cho tới khi đạt khoảng 12–13 tuổi hoặc cao 135 cm; Việt Nam đang áp dụng ngưỡng 10 tuổi và 1,35 m (có hiệu lực 2026), tức mức quy định tương đối giống một số chuẩn quốc tế (chiều cao 135 cm), nhưng độ tuổi khuyến nghị chuyên môn quốc tế thường cao hơn (về phía khuyến cáo an toàn là 12–13 tuổi).

Thực tiễn áp dụng và khuyến nghị cho phụ huynh, lái xe

Ưu tiên hàng ghế sau: Nếu có thể, để trẻ ngồi ở hàng ghế sau, đặc biệt là ở vị trí giữa nếu có điểm cố định ISOFIX/3 điểm dây an toàn.

Dùng ghế chuyên dụng đúng chuẩn: Chọn ghế ô tô (rear-facing, forward-facing, booster) phù hợp với cân nặng/chiều cao của trẻ; lắp đặt chính xác theo hướng dẫn nhà sản xuất.

Tính cả tuổi và chiều cao: Luật Việt Nam yêu cầu cả hai điều kiện (tuổi <10 và chiều cao <1,35 m) để cấm ngồi hàng ghế trước; song về an toàn, nếu trẻ chưa đủ chiều cao để dây an toàn ôm sát (thường chưa đến 135 cm), hãy tiếp tục cho ngồi sau và dùng ghế phù hợp ngay cả khi trẻ đã 10 tuổi.

Không chia sẻ một dây an toàn cho nhiều người hoặc để trẻ ngồi quỳ/ngồi trên đùi người lớn.

Chuẩn bị cho tình huống bất khả kháng: Nếu bắt buộc phải cho trẻ ngồi ghế trước (ví dụ xe chỉ có 1 hàng ghế), hãy đẩy ghế hành khách về phía sau tối đa, tắt/tùy chỉnh túi khí nếu nhà sản xuất xe cho phép và đảm bảo trẻ dùng ghế chuyên dụng/đai phù hợp.

Quy định của Việt Nam (có hiệu lực một phần từ 2025 và nội dung cấm trẻ dưới 10 tuổi, dưới 1,35 m ngồi ghế trước có hiệu lực từ 01/01/2026) là bước tiến quan trọng nhằm bảo vệ trẻ em khi tham gia giao thông. Về mặt an toàn, chuyên gia vẫn khuyến nghị cho trẻ ngồi hàng ghế sau lâu hơn — thường là đến khi đủ chiều cao 135 cm hoặc thậm chí 12–13 tuổi theo khuyến nghị một số tổ chức quốc tế — và luôn sử dụng ghế chuyên dụng phù hợp. Việc chấp hành quy định không chỉ tránh bị phạt mà quan trọng hơn là giảm nguy cơ tổn thương nặng khi có tai nạn.

HÙNG NGUYỄN