Trao giải Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo VHNT lần thứ I (2023 - 2025)

Cuộc thi được phát động ngày 28/4/2023, hạn cuối nhận bài ngày 29/2/2025. Ban Tổ chức đã nhận được 146 tác phẩm dự thi, trong đó có 134 tác phẩm hợp lệ, của 133 tác giả (tác giả nhiều tuổi nhất sinh 1937; có 2 tác giả trẻ nhất đang là học sinh Trung học phổ thông, có 91 tác giả nam, 32 tác giả nữ). Theo Ban tổ chức, cuộc thi đã quy tụ một lực lượng sáng tác đông đảo của nhiều thế hệ - từ những cây bút tên tuổi đã khẳng định vị trí trên văn đàn đến các gương mặt trẻ. Số lương tác phẩm dự thi cho thấy sức sống của thể loại tiểu thuyết trong đời sống văn học đương đại.

Tổng biên tập, Trưởng ban Tổ chức cuộc thi, nhà văn Hoàng Dự báo cáo về Cuộc thi. Ảnh: Thời báo VHNT

Theo Trưởng ban Giám khảo Cuộc thi, nhà văn Bùi Việt Thắng, tính đến ngày “khóa sổ” quả thực là một “con số biết nói”; nó tương đương với con số của mỗi cuộc thi tiểu thuyết do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức trong khoảng hạn 20 năm (1998 - 2019).

Ông cũng cho biết, sự đa dạng hình thức tiểu thuyết ở cuộc thi này cũng là một biệt sắc của các tác phẩm dự thi. Có hình thức sử thi trong hình thái panorama (toàn cảnh, hoành tráng) trong một tác phẩm gần 1000 trang (bản thảo A4) với kiểu viết “đại tự sự”, như là sự tiếp nối truyền thống sử thi trong văn học 1945 - 1975; lại có những tác phẩm cực ngắn (chỉ từ 8 - 15 trang bản thảo A4), như là sự thể nghiệm viết siêu ngắn chủ đích đến “ý tại ngôn ngoại” theo tinh thần “tiểu tự sự”; có lối viết giả tưởng hay kỳ ảo nhưng ngẫm sâu xa lại thấy vẫn gần với đời, với đạo (đa số trường hợp thuộc về các nhà văn trẻ từ độ tuổi 7X đến 9X); có lối viết dựa trên tư liệu - lịch sử nhưng vẫn không xem nhẹ hư cấu như một quyền uy tối cao của nhà văn.

Toàn cảnh lễ trao giải. Ảnh: Thời báo VHNT

“Hình thức tiểu thuyết ngắn chiếm thế thượng phong trong số các tác phẩm dự thi. Tính chất ngắn phù hợp với cơ chế văn hóa đọc hiện nay trong cuộc cạnh tranh khốc liệt với văn hóa nghe nhìn trong bối cảnh văn hóa đại chúng lên ngôi”, nhà văn Bùi Việt Thắng chia sẻ.

“Cuộc thi là minh chứng sinh động cho sức sống bền bỉ của thể loại tiểu thuyết - thể loại "xương sống" của nền văn học nước nhà. Đồng thời, thể hiện sự quan tâm, đồng hành của đội ngũ các nhà văn thuộc nhiều thế hệ đối với phong trào sáng tác hiện nay”, Tổng biên tập Thời báo VHNT, Trưởng ban Tổ chức cuộc thi, nhà văn Hoàng Dự đánh giá.

Sau quá trình chấm giải nghiêm túc, khách quan và trách nhiệm, Ban Giám khảo thống nhất nhận định, cuộc thi chưa tìm được tác phẩm thật sự nổi trội để xứng đáng trao Giải Nhất. Tuy vậy, điều đó không làm giảm đi ý nghĩa của cuộc thi, mà ngược lại, cho thấy tinh thần làm việc công tâm, minh bạch và chuẩn mực mà Ban Giám khảo và Ban Tổ chức hướng tới. Ban Tổ chức đã quyết định trao 12 giải chính thức; trong đó có 3 giải Nhì, bao gồm: “Phù sa máu” (tác giả: Nguyễn Trọng Tân); “Viên sỏi lót đường” (tác giả: Bùi Việt Sỹ); “Thương ngàn” (tác giả: Vĩnh Quyền).

4 Giải Ba gồm: “Cuộc phân tranh” (tác giả: Thiên Sơn); “Tiếng chuông Nhà thờ Cửa Bắc” (tác giả: Nguyễn Đắc Như); “Khắc tinh với thần chết” (tác giả: Lê Hoài Nam); “Mùi rơm rạ” (tác giả: Đào Quốc Vịnh).

5 Giải Khuyến khích bao gồm: “Kính chiếu thời gian” (tác giả: Hà Phạm Phú); “Gió rừng thăm thẳm” (tác giả: Đặng Bá Canh); “Sống dưới ánh mặt trời” (tác giả: Viên Kiều Nga); “Nửa bước 700 năm” (tác giả: Thành Châu); “Cúc giậu đông” (tác giả: Phạm Giai Quỳnh).

Ngoài ra, Ban tổ chức còn trao 1 Giải Đặc biệt của Ban Giám khảo cho nhà văn Châu La Việt và 11 Tặng thưởng Đồng hành, nhằm ghi nhận những đóng góp và tinh thần gắn bó của các tác giả đối với cuộc thi.

Nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Hữu Thỉnh và Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân trao Giải Nhì cho các tác giả đoạt giải. Ảnh: Thời báo VHNT

Trao giải Ba cho các nhà văn đoạt giải. Ảnh: Thời báo VHNT

Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo VHNT lần thứ I là hoạt động nhằm huy động sự tham gia của các nhà văn chuyên nghiệp, không chuyên và những người yêu văn học trong nước, cũng như người Việt Nam ở nước ngoài trong việc sáng tác các tác phẩm phản ánh chân thực, sinh động hiện thực công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; khắc họa hình tượng con người Việt Nam trong thời kỳ mới, trên nhiều lĩnh vực và giai tầng xã hội; góp phần xây dựng, bồi đắp hệ giá trị con người Việt Nam hiện đại.

Trao giải Khuyến khích cho các tác giả đoạt giải. Ảnh: Thời báo VHNT

Các tác giả nhận Giải Đồng hành. Ảnh: Thời báo VHNT

Thông qua đó, cuộc thi hướng tới khơi dậy tinh thần yêu nước và ý thức trách nhiệm xã hội của đội ngũ văn nghệ sĩ, người yêu VHNT; đồng thời khuyến khích sáng tạo các tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, đáp ứng mong muốn của Đảng, Nhà nước và nhu cầu thưởng thức VHNT của nhân dân.

Thời báo VHNT là cơ quan báo tự chủ hoàn toàn về kinh phí hoạt động từ ngày ra đời đến nay. Trong hoàn cảnh khó khăn chung của báo chí nước nhà, việc Thời báo VHNT tổ chức thành công Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo VHNT lần thứ I (2023 - 2025) là một nỗ lực rất lớn, cần được ghi nhận và đánh giá cao

Ngô Đức Hành