Trao giải Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết lần thứ I

Lễ trao giải Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết lần thứ I do Thời báo Văn học Nghệ thuật tổ chức, tạo sân chơi bổ ích cho đội ngũ sáng tác nhiều thế hệ.

Đây là lần đầu tiên Thời báo Văn học Nghệ thuật tổ chức cuộc thi sáng tác tiểu thuyết. Tuy nhiên, sân chơi này đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm và hưởng ứng của đông đảo lực lượng sáng tác thuộc nhiều thế hệ, từ những cây bút tên tuổi đã khẳng định vị trí trên văn đàn đến các gương mặt trẻ tràn đầy năng lượng và sáng tạo.

Phát biểu tại lễ trao giải, nhà văn, nhà báo Hoàng Dự, Tổng Biên tập Thời báo Văn học nghệ thuật, Trưởng Ban Tổ chức cuộc thi cho biết: “Cuộc thi được tổ chức nhằm huy động sự tham gia của đông đảo lực lượng sáng tác, từ các nhà văn chuyên nghiệp, không chuyên đến những người yêu văn học trong nước và người Việt ở nước ngoài. Các tác phẩm hướng tới phản ánh chân thực, sinh động hiện thực công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; khắc họa hình tượng con người Việt Nam trong thời kỳ mới trên nhiều lĩnh vực, giai tầng xã hội; qua đó góp phần xây dựng, bồi đắp hệ giá trị con người Việt Nam trong thời kỳ hiện đại".

Nhà văn, nhà báo Hoàng Dự phát biểu tại lễ trao giải.

Theo nhà văn, nhà báo Hoàng Dự, cuộc thi không chỉ là sân chơi sáng tạo mà còn là dịp khơi dậy tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội của giới văn nghệ sĩ và những người yêu văn học. Ban Tổ chức kỳ vọng qua đó sẽ có thêm nhiều tác phẩm mang giá trị tư tưởng và nghệ thuật sâu sắc, đáp ứng định hướng của Đảng, Nhà nước cũng như nhu cầu thưởng thức ngày càng cao của công chúng.

Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Thúy Mùi, Phó Chủ tịch của Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cho biết: “Cuộc thi sáng tác tiểu thuyết do Thời báo Văn học Nghệ thuật tổ chức đã thành công huy động được đông đảo lực lượng sáng tác, từ các nhà văn chuyên nghiệp, không chuyên đến những người yêu văn học trong nước và người Việt ở nước ngoài. Đây là một sáng kiến văn hóa đáng trân trọng, một cách làm sáng tạo, khi lần đầu tiên ở nước ta có một tờ báo đứng ra tổ chức cuộc thi sáng tác tiểu thuyết, một thể loại văn học đòi hỏi sự đầu tư và tâm huyết đặc biệt. Cuộc thi không chỉ tiếp nối truyền thống các phong trào sáng tác trước đây, mà còn gửi gắm kỳ vọng vào tương lai của tiểu thuyết Việt Nam”.

Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Thúy Mùi, Phó Chủ tịch của Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam phát biểu tại lễ trao giải.

Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo Văn học Nghệ thuật lần thứ I (2023-2025) được phát động từ ngày 28/4/2023 và hạn cuối nhận tác phẩm dự thi ngày 29/2/2025. Sau 2 năm triển khai, Ban Tổ chức đã nhận được 146 tác phẩm của 133 nhà văn thuộc nhiều thế hệ, nhiều lứa tuổi, ngành nghề ở khắp các vùng miền của Tổ quốc. Trong đó, tác giả nhiều tuổi nhất sinh năm1937; 2 tác giả trẻ nhất đang là học sinh trung học phổ thông.

Nhà văn, nhà lý luận phê bình Bùi Việt Thắng, Trưởng Ban Giám khảo cuộc thi nhận định: “Các tác phẩm dự thi năm nay thể hiện diện mạo phong phú và nhiều tìm tòi mới mẻ của tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Có những bản thảo đồ sộ, viết theo lối sử thi, tái hiện toàn cảnh đời sống và lịch sử dân tộc, như sự tiếp nối tinh thần của văn học giai đoạn 1945-1975. Bên cạnh đó, không ít tác phẩm được viết rất ngắn gọn, chỉ vài chục trang, nhưng cô đọng, hướng tới cách thể hiện hàm súc, gợi nhiều hơn tả”.

Nhà văn Bùi Việt Thắng cũng cho biết thêm, về đề tài, có khoảng 40% tác phẩm khai thác lịch sử, cách mạng và chiến tranh; 55% phản ánh đời sống đương đại với nhiều vấn đề thế sự, đời tư; 5% phần còn lại là những đề tài mới như sinh thái, giả tưởng, phái tính hay trí tuệ nhân tạo. Những con số ấy cho thấy thể loại tiểu thuyết vẫn đang vận động mạnh mẽ, gần gũi và bắt nhịp với đời sống xã hội hôm nay”.

Nhận xét về chất lượng các tác phẩm dự thi, nhà văn, nhà báo Hoàng Dự cho biết: “Một điểm đáng chú ý là nhiều tác phẩm tập trung khai thác thân phận con người Việt Nam trong dòng chảy lịch sử, những số phận từng trải qua biến cố, bể dâu nhưng vẫn vươn lên trong nghịch cảnh, khẳng định bản thân bằng khát vọng sống mãnh liệt. Bên cạnh đó, nhiều vấn đề của đời sống đương đại được các tác giả, đặc biệt là các cây bút trẻ, chiêm nghiệm và thể hiện bằng góc nhìn mới, với phong cách thể hiện riêng. Dù chưa thật sự đạt đến độ chín, nhưng đó là tín hiệu đáng mừng, cho thấy một thế hệ sáng tác mới đang hình thành. Nếu được quan tâm, bồi dưỡng và tạo dựng môi trường sáng tạo cởi mở, thân thiện, chắc chắn chúng ta sẽ có thêm nhiều tác phẩm giá trị trong tương lai”.

Ban Giám khảo của cuộc thi là những nhà văn, nhà lý luận phê bình uy tín, giàu kinh nghiệm và tâm huyết với văn học Việt Nam đương đại. Các thành viên Ban Giám khảo gồm: Nhà văn Hoàng Quốc Hải, cố vấn Ban Giám khảo; nhà văn, nhà lý luận phê bình Bùi Việt Thắng, Trưởng ban Giám khảo; nhà văn Nguyễn Bắc Sơn; nhà văn, nhà lý luận phê bình Nguyễn Thanh Tú; nhà văn, nhà lý luận phê bình Bích Thu; nhà văn Võ Thị Xuân Hà.

Ban tổ chức tặng hoa vinh danh các thành viên trong Ban Giám khảo.

Trải qua quá trình chấm giải công tâm và nghiêm túc, Ban Tổ chức đã trao 12 giải chính thức gồm: 3 giải Nhì, 4 giải Ba và 5 giải Khuyến khích, đồng thời, trao 1 giải Đặc biệt của Ban Giám khảo và 11 tặng thưởng Đồng hành của Ban Tổ chức, nhằm ghi nhận những đóng góp và tinh thần gắn bó của các tác giả đối với cuộc thi.

Đặc biệt, việc không trao giải Nhất cho thấy tinh thần làm việc công tâm, minh bạch và chuẩn mực mà Ban Giám khảo cùng Ban Tổ chức cuộc thi luôn đề cao.

Ba giải Nhì được trao cho các tác phẩm: "Phù sa máu" của tác giả Nguyễn Trọng Tân, "Viên sỏi lót đường" của tác giả Bùi Việt Sỹ và "Thương ngàn" của tác giả Vĩnh Quyền.

3 tác phẩm đoạt giải Nhì của cuộc thi.

Bốn giải Ba thuộc về các tác phẩm: "Cuộc phân tranh" của tác giả Thiên Sơn, "Tiếng chuông Nhà thờ Cửa Bắc" của tác giả Nguyễn Đắc Như, "Khắc tinh với thần chết" của tác giả Lê Hoài Nam và "Mùi rơm rạ" của tác giả Đào Quốc Vịnh.

4 tác phẩm đoạt giải Ba của cuộc thi.

Năm giải Khuyến khích được trao cho các tác phẩm: "Kính chiếu thời gian" tác giả Hà Phạm Phú, "Gió rừng thăm thẳm" tác giả Đặng Bá Canh, "Sống dưới ánh mặt trời" tác giả Viên Kiều Nga, "Nửa bước 700 năm" tác giả Thành Châu và "Cúc giậu đông" tác giả Phạm Giai Quỳnh.

Cuộc thi Sáng tác Tiểu thuyết Thời báo Văn học nghệ thuật lần thứ I (2023-2025) mang ý nghĩa như một nguồn động lực mới, góp phần thúc đẩy sự phát triển của tiểu thuyết Việt Nam hiện đại, trong bối cảnh nền văn học nước ta đang chuyển mình mạnh mẽ theo xu thế hội nhập sâu rộng với thế giới trên mọi phương diện.

Cuộc thi không chỉ khuyến khích sáng tạo, tìm kiếm những tiếng nói nghệ thuật đặc sắc, mà còn tạo dựng một không gian văn học nhân văn và cởi mở, nơi các tác giả có thể trao đổi, lan tỏa những giá trị thẩm mỹ mới, khẳng định vị thế của tiểu thuyết Việt Nam trong dòng chảy văn học đương đại.

CAO HƯƠNG