'Trao cần câu' thay vì 'tặng con cá'

Bà Huỳnh Thị Vanh cho cá ăn trong các lồng nuôi ở đầm phá

“Có cái nghề chủ động được thu nhập”

Trên chiếc ghe nhỏ chở tôi và một cán bộ xã ra khu vực đầm Thủy Tú, bà Huỳnh Thị Vanh (sinh năm 1955, trú thôn Trung Hưng) chậm rãi kể về cuộc sống hiện tại. Hai người con đã lập gia đình, bà sống một mình trong căn nhà mới khang trang, có gác lửng - điều mà trước đây bà chưa từng dám nghĩ tới.

“Thôn Trung Hưng là vùng thường xuyên ngập trong mùa lũ. Trước đây cực lắm. Giờ Nhà nước hỗ trợ xây nhà, lại hỗ trợ giống và thức ăn nuôi cá lồng, có cái nghề trong tay nên dù không khá giả, tui cũng chủ động được thu nhập”, bà Vanh chia sẻ.

Ở tuổi 70, bà Vanh vẫn bám nghề sông nước - cái nghề đã gắn bó với gia đình qua nhiều thế hệ. Từ nguồn cá giống và thức ăn được xã hỗ trợ ban đầu, bà đầu tư nuôi 4 lồng cá với khoảng 2.000 con cá nâu. “Tui già rồi, không dám nuôi nhiều. Chừng đó cá kết hợp với nghề đổ lừ cũng đủ trang trải qua ngày, thoát được cảnh nghèo đói”, bà nói.

Không chỉ riêng bà Vanh, tại xã Vinh Lộc, nhiều hộ nghèo đã đổi thay cuộc sống từ chính những mô hình sinh kế được hỗ trợ đúng người, đúng nhu cầu. Ông Đỗ Hiếu, Trưởng thôn Trung Hưng cho biết, nhiều năm qua, địa phương luôn xác định việc “tiếp sức” cho người nghèo phải xuất phát từ điều kiện thực tế của từng vùng, từng hộ.

Từ năm 2021 - 2025, chỉ riêng mô hình hỗ trợ cá giống và thức ăn đã mang đến cơ hội thoát nghèo cho 16 hộ nghèo, cận nghèo thôn Trung Hưng. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ mô hình nuôi gà, lợn cũng giúp thêm 10 hộ thoát nghèo, cận nghèo. Đến cuối năm 2025, thôn ven đầm phá này chỉ còn 1 hộ nghèo, 4 hộ cận nghèo. “Việc hỗ trợ mô hình sinh kế đúng người, đúng thời điểm được xem như cách mà địa phương “trao cần câu” thay vì “tặng con cá”, khơi dậy ý chí động lực của người nghèo vươn lên”, ông Hiếu nói.

Từ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, bà con xóm làng, chị Nguyễn Thị Mai đã vươn lên thoát nghèo, sống ổn định với nghề may

Xã Vinh Lộc từng có những hộ nghèo chủ động viết đơn xin thoát nghèo, điển hình như chị Nguyễn Thị Mai (trú ở thôn Phụng Chánh 1). Ghé thăm gia đình, chị Mai chia sẻ bằng giọng nói đầy xúc động: “Cuộc sống gia đình tôi hiện nay ổn hơn rất nhiều. Tất cả đến từ sự hỗ trợ của các cấp, ngành, Nhà nước, người thân và bà con xóm làng”.

Hồi tưởng lại quá khứ, chị Mai bảo đó là giai đoạn nhớ lại phải giật mình. Ngay trong năm 2015, khi 3 mẹ con chị bị tai nạn vừa hồi phục thì người chồng lại mất do bệnh ung thư. “Thời điểm chồng mất, con đầu tôi mới 6 tuổi, cháu sau 3 tuổi. Khó khăn chồng chất ập đến. Cả nhà phải sống trong căn nhà của ông nội đã xập xệ, xuống cấp ở thôn Diêm Trường 2”, chị Mai nhớ lại.

Tận dụng biết nghề may đã làm trước đó ở TP. Hồ Chí Minh và nguồn hỗ trợ của chính quyền địa phương, người thân, bà con xóm giềng, chị Mai mạnh dạn đầu tư 2 máy may để làm tại nhà. Năm 2022, khi được bên ngoại cho đất xây nhà và nguồn hỗ trợ của Nhà nước, chị Mai có được căn nhà mới. Nơi ở ổn định, nghề may cũng cho thu nhập tốt, chị Mai kể: “Cố gắng làm đêm có tháng cũng kiếm được 10 triệu đồng, nhờ đó nuôi con ăn học. Thấy khó khăn giảm bớt, cuộc sống ổn định hơn, tôi đã viết đơn xin thoát nghèo”.

Tại xã Vinh Lộc, tôi nghe được nhiều câu chuyện về sự khởi sắc trong cuộc sống người dân sau khi nhận được nguồn hỗ trợ. Ông Đỗ Văn Mười (sinh năm 1976, trú tại thôn Trung Hưng) kể: “Cũng nhờ Nhà nước quan tâm, hỗ trợ, có gì giúp nấy giúp gia đình tôi quyết tâm hơn. Giờ đây, hai vợ chồng yên tâm làm nghề thả lừ, có đêm cũng kiếm được 500.000 đồng. Ngoài ra, tranh thủ ngày rảnh, tôi đi bốc vác gỗ, cũng kiếm được 300.000 đồng/ngày công. Phải cố gắng để cuộc sống khá hơn”.

Tiếp tục hỗ trợ

Xã Vinh Lộc được thành lập từ 1/7/2025 trên cơ sở sáp nhập các xã Vinh Hưng, Vinh Mỹ, Vinh Hiền và Giang Hải theo chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Cuộc sống của đa phần người dân dựa vào nông nghiệp, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản. Trên chính thế mạnh và nhu cầu người dân, địa phương thường xuyên khảo sát, nắm bắt nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của các hộ nghèo để có giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Không chỉ làm nghề đánh bắt thủy sản, tranh thủ thời gian rảnh ông Đỗ Văn Mười còn kiếm thêm công việc để tăng thu nhập

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch UBND xã Vinh Lộc cho biết, cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc để “tiếp sức” cho người nghèo, giúp họ vươn lên, thoát nghèo. Xã Vinh Lộc phát huy việc thực hiện lồng ghép, huy động các nguồn lực hỗ trợ chương trình, dự án hỗ trợ giảm nghèo cho người dân... Đồng thời, tạo điều kiện cho hộ nghèo vay vốn ưu đãi từ hệ thống các ngân hàng, nhất là nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Nhờ có nguồn vốn kịp thời hỗ trợ, nhiều hộ gia đình chủ động tăng gia sản xuất, phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa, kinh doanh, dịch vụ… góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập. Từ năm 2022 đến nay, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã đăng ký hỗ trợ, giúp đỡ thoát nghèo cho nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ khó khăn.

Giai đoạn năm 2022 - 2024, từ các nguồn lực đã thực hiện hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp với 11 mô hình, tổng kinh phí hỗ trợ 3,7 tỷ đồng. Các mô hình đã góp phần cải thiện sinh kế cho các hộ dân nghèo, tăng thu nhập vào tạo công ăn việc làm cho các hộ. Ngoài ra, thực hiện cho vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội với tổng số tiền 7,8 tỷ đồng, trong đó, 10 hộ nghèo với số tiền 600 triệu, 193 hộ cận nghèo với số tiền 7,2 tỷ đồng nhằm chủ động tham gia trong các mô hình phát triển sản xuất ổn định cuộc sống. Năm 2025, mặc dù có nhiều thay đổi từ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, nhưng việc thực hiện các phương án hỗ trợ giảm nghèo được quan tâm, duy trì hiệu quả.

Trong việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025, địa phương đã thu hồi vốn xoay vòng các dự án Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 với số tiền 215 triệu đồng. Đồng thời, triển khai thực hiện các mô hình thuộc dự án 3, tiểu dự án 1 “Hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng dự án nuôi cá lồng (cá Bớp, cá Nâu), nuôi lợn thịt” với tổng kinh phí thực hiện hơn 518 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 250 triệu đồng, Nhân dân đóng góp hơn 268 triệu đồng. Hiện nay, các mô hình đã được thông báo và niêm yết công khai; đồng thời, tổ chức nâng cao năng lực và giám sát việc thực hiện.

Theo lãnh đạo địa phương, qua triển khai công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2025, hiện tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm còn 0,8% (70 hộ), tỷ lệ hộ cận nghèo là 1,08% (94 hộ). Xã Vinh Lộc phấn đấu đến cuối năm 2026, số hộ nghèo toàn xã giảm còn 0,6%. Địa phương đã chỉ đạo xây dựng phương án giảm nghèo từng hộ có phương án hỗ trợ theo các chỉ số thiếu hụt cụ thể, phân công trách nhiệm các cơ quan, đơn vị, đoàn thể phụ trách, giúp đỡ và hỗ trợ đúng các chỉ số thiếu hụt; ưu tiên các nguồn lực để hổ trợ sinh kế, tạo việc làm bền vững...

Rời xã Vinh Lộc, tôi vẫn nhớ mãi quyết tâm mà lãnh đạo xã khẳng định: “Chúng tôi luôn hết lòng vì người nghèo. Bằng nhiều giải pháp, nguồn lực xã sẽ “tiếp sức” cho người nghèo vươn lên, để họ có cuộc sống ổn định dài lâu”.

Bài, ảnh: HỮU PHÚC