Trao 'cần câu' cho vùng 'rốn lũ' Xuân Mai

Trao “cần câu” cho hộ cận nghèo

Lãnh đạo xã Xuân Mai trao bò sinh sản cho hộ cận nghèo làm sinh kế. Ảnh: Hoàng Tình

Cuối tháng 11 vừa qua, tại thôn Hạnh Côn, không khí trong ngôi nhà nhỏ của gia đình chị Đào Thị Hường trở nên ấm áp hơn thường ngày. Trước sự chứng kiến của đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, chính quyền địa phương, lãnh đạo thôn và bà con lối xóm, chị Hường được trao một con bò giống sinh sản trị giá 20 triệu đồng. Với gia đình chị, đây không chỉ là một tài sản có giá trị, mà còn là “đầu vốn” để gây dựng sinh kế lâu dài.

Chị Đào Thị Hường là một trong bốn hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xã Xuân Mai được nhận bò sinh sản trong dịp này. Số bò được trích từ nguồn Quỹ “Vì người nghèo” của thành phố Hà Nội, trao cho các hộ: Đào Thị Hường, Nguyễn Thị Thu, Nguyễn Văn Khiêm (thôn Hạnh Côn) và hộ Nguyễn Thị Hà (thôn Trí Thủy). Mỗi hộ được hỗ trợ một con bò giống, với kỳ vọng từ con bò ban đầu sẽ sinh sản, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho gia đình trong những năm tiếp theo.

Khác với hình thức hỗ trợ mang tính tình thế, việc trao bò sinh sản được địa phương xác định là trao tư liệu sản xuất, trao “cần câu” để người dân tự nuôi sống mình. Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Xuân Mai Phùng Xuân Hải cho biết, khi lựa chọn hình thức hỗ trợ, Mặt trận xã luôn cân nhắc yếu tố bền vững, phù hợp với điều kiện sản xuất của người dân. “Trao bò không phải là trao một lần rồi thôi. Điều quan trọng là sau đó còn có sự theo dõi, hướng dẫn, hỗ trợ của thôn, của các đoàn thể để bò sinh trưởng, sinh sản, thực sự trở thành sinh kế cho hộ dân”, ông Phùng Xuân Hải nhấn mạnh.

Trong năm 2025, cùng với chương trình trao bò sinh sản, Quỹ “Vì người nghèo” và an sinh xã hội xã Xuân Mai đã vận động được hơn 500 triệu đồng để chăm lo cho các hộ có hoàn cảnh khó khăn. Riêng dịp kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, xã đã trao 32 suất quà cho các hộ yếu thế, đồng thời hỗ trợ khẩn cấp 10 triệu đồng cho một hộ dân bị cháy nhà. Những việc làm cụ thể ấy góp phần tạo nên “tấm lưới an sinh” giúp người dân có thêm điểm tựa, không bị bỏ lại phía sau trên hành trình vươn lên thoát nghèo.

Xúc động khi nhận con bò giống, chị Đào Thị Hường chia sẻ, gia đình sẽ cố gắng chăm sóc bò thật tốt, coi đây là cơ hội để ổn định cuộc sống. Lời hứa giản dị ấy phản ánh niềm tin, mà chính sách trao sinh kế đang khơi dậy ở những người nông dân còn nhiều khó khăn.

Giữ sinh kế cho người dân vùng lũ

Lãnh đạo xã Xuân Mai trao kinh phí của thành phố Hà Nội hỗ trợ người dân xây mới nhà ở. Ảnh: Hoàng Tình

Sau khi sáp nhập các xã: Nam Phương Tiến, Tân Tiến và Thủy Xuân Tiên, Xuân Mai trở thành một trong những địa bàn trọng điểm thiên tai của thành phố Hà Nội. Với đặc thù địa hình đồi núi, khu vực này thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa lớn, lũ rừng ngang, gây thiệt hại không nhỏ đến sản xuất và đời sống người dân. Thiên tai không chỉ cuốn trôi tài sản, mà còn đẩy nhiều hộ gia đình đứng trước nguy cơ tái nghèo nếu không có sự hỗ trợ kịp thời.

Hiện tại, xã Xuân Mai không còn hộ nghèo, thu nhập bình quân đầu người ước đạt 86,8 triệu đồng/người/năm. Tuy nhiên, với đặc thù là địa bàn thường xuyên chịu tác động của lũ rừng ngang, nguy cơ phát sinh và tái nghèo vẫn luôn hiện hữu, đòi hỏi các giải pháp giảm nghèo phải mang tính bền vững, lâu dài.

Thực tế đó đặt ra yêu cầu rất rõ, giảm nghèo bền vững ở Xuân Mai không thể tách rời bài toán thích ứng với thiên tai. Sinh kế của người dân phải đủ vững để “đứng vững” sau mỗi đợt lũ, đủ linh hoạt để không bị đứt gãy khi thiên tai xảy ra.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Xuân Mai Hoàng Minh Hiến cho rằng, trong điều kiện địa bàn thường xuyên chịu tác động của lũ rừng ngang, việc chăm lo sinh kế cho người dân chính là một dạng “đê mềm” bảo vệ đời sống. “Nếu người dân có sinh kế ổn định, có tích lũy, thì sau thiên tai họ sẽ có khả năng tự phục hồi nhanh hơn, không bị đẩy lùi vào vòng nghèo đói. Vì vậy, giảm nghèo bền vững ở Xuân Mai phải gắn chặt với việc giữ và tạo sinh kế cho người dân”, ông Hoàng Minh Hiến nhấn mạnh.

Cùng với định hướng của Đảng ủy, chính quyền xã Xuân Mai đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể để huy động nguồn lực chăm lo an sinh, hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả thiên tai. Năm 2025, xã đã tiếp nhận trên 593 triệu đồng ủng hộ khắc phục bão, lũ, kịp thời chuyển nguồn lực đến các địa bàn bị ảnh hưởng. Toàn bộ 35/35 thôn trên địa bàn xã đều tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, qua đó tăng cường sự gắn kết cộng đồng - yếu tố đặc biệt quan trọng ở vùng thường xuyên chịu thiên tai.

Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mai Chu Văn Khang cho biết, chính quyền xã xác định công tác giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ xuyên suốt, gắn với phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an sinh cho người dân vùng lũ. “Chúng tôi không chỉ tập trung hỗ trợ sau thiên tai, mà còn chú trọng tạo sinh kế để người dân chủ động hơn trước rủi ro. Khi cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, hiệu quả mang lại sẽ bền vững hơn”, ông Chu Văn Khang nói.

Khi phụ nữ và nông dân là trung tâm của phát triển

Cựu chiến binh Hoàng Công Tặng kiểm tra hệ thống tưới tiêu tại khu trang trại của gia đình. Ảnh: Xuân Mai

Trong hành trình giảm nghèo bền vững ở Xuân Mai, phụ nữ và nông dân được xác định là lực lượng trung tâm. Đây cũng là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi thiên tai xảy ra, nhưng đồng thời cũng là lực lượng có vai trò quyết định trong việc phục hồi và phát triển sinh kế tại chỗ.

Hội Nông dân xã Xuân Mai đã phát huy tốt vai trò hỗ trợ hội viên phát triển sản xuất. Trong năm 2025, Quỹ Hỗ trợ nông dân các cấp trên địa bàn xã đạt hơn 5,43 tỷ đồng cho 119 hộ vay; nguồn vốn tín dụng chính sách qua Ngân hàng Chính sách xã hội đạt gần 48,6 tỷ đồng cho 747 lượt hộ vay. Phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi tiếp tục lan tỏa, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao thu nhập và giảm nguy cơ phát sinh hộ nghèo mới.

Cùng với đó, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Xuân Mai đóng vai trò nòng cốt trong việc nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ. Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Xuân Mai Nguyễn Thị Hường cho biết, Hội đang quản lý nguồn vốn vay trên 67 tỷ đồng cho hơn 1.100 hội viên, không phát sinh nợ quá hạn. Nhiều phụ nữ từ chỗ thiếu vốn, thiếu việc làm đã mạnh dạn vay vốn, đầu tư sản xuất, kinh doanh, từng bước ổn định cuộc sống.

Các chương trình an sinh gắn với phụ nữ và trẻ em cũng được triển khai đồng bộ. Chương trình “Mẹ đỡ đầu” đã kết nối hỗ trợ 12 trẻ em mồ côi có hoàn cảnh khó khăn, với mức hỗ trợ 500 nghìn đồng mỗi tháng. Các mô hình cộng đồng như “Ngôi nhà xanh”, thu gom phế liệu gây quỹ, vừa góp phần bảo vệ môi trường, vừa tạo nguồn lực hỗ trợ phụ nữ và trẻ em yếu thế.

Bên cạnh hỗ trợ vốn, công tác đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật được chú trọng, giúp người dân nâng cao kỹ năng sản xuất, thích ứng tốt hơn với điều kiện thiên tai ngày càng phức tạp.

Không chỉ từ các chính sách hỗ trợ, phong trào giảm nghèo bền vững ở Xuân Mai còn được tiếp sức từ những tấm gương tự lực vươn lên ngay trong cộng đồng. Tiêu biểu là cựu chiến binh, bệnh binh Hoàng Công Tặng, thôn Đông Nam. Trở về sau chiến tranh với thương tật nặng, tỷ lệ mất sức lao động 68%, không vốn liếng, gia đình đông con, ông đã kiên trì khai phá vùng đất đồi gò khô cằn núi Bé, xây dựng mô hình kinh tế tổng hợp trên diện tích 3,5ha, trồng cây ăn quả kết hợp nuôi ong lấy mật. Từ vùng đất sỏi đá, mô hình của gia đình ông mang lại thu nhập khoảng 200 triệu đồng mỗi năm, không chỉ giúp gia đình thoát nghèo, vươn lên khá giả mà còn trở thành địa chỉ để nhiều hộ dân trong thôn học hỏi, làm theo.

Xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ lâu dài, xã Xuân Mai phấn đấu đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ cận nghèo còn 1,06%, tương đương 164 hộ. Từ những con bò sinh sản được trao tận tay người dân đến các nguồn vốn, mô hình sinh kế và sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, Xuân Mai đang từng bước xây dựng nền tảng giảm nghèo bền vững cho một địa bàn nhiều thách thức. Ở vùng thường xuyên chịu lũ rừng ngang, giảm nghèo không chỉ là giúp người dân thoát nghèo, mà quan trọng hơn là giữ cho họ không bị tái nghèo khi thiên tai xảy ra. Trao sinh kế hôm nay chính là cách vững chắc nhất để không ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình Xuân Mai phát triển ngày mai.

Kim Nhuệ