Tranh luận việc hộ kinh doanh chưa có lãi đã phải nộp thuế

Chưa có lãi đã phải nộp thuế?

Theo đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán” của Bộ Tài chính, từ năm 2026, ngưỡng doanh thu tính thuế với nhóm này từ 200 triệu đồng/năm trở lên.

Chị Phương Lan (Hoàn Kiếm, Hà Nội), chủ hộ kinh doanh phụ kiện tóc cho biết, ngưỡng tính thuế từ 200 triệu đồng/năm tính đơn giản chỉ bán 1 triệu đồng/ngày tiền hàng, đã vượt ngưỡng phải nộp thuế. Chị Lan cho rằng, mức này chưa phản ánh đúng thực tế kinh doanh của các hộ nhỏ lẻ, biên lợi nhuận thấp, phần nhiều lấy công làm lãi, cả gia đình trông chờ vào 1 sạp hàng, kiot, cửa hàng nhỏ. Việc tính thuế dựa trên doanh thu khiến nhiều hộ kinh doanh nhỏ lo ngại chịu thiệt.

Chỉ còn 2 tháng trước những thay đổi mang tính bước ngoặt trong quản lý thuế với hộ kinh doanh.

Bà Nguyễn Thị Hạnh (phường Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ, gia đình bốn người mở quán bún nhỏ, doanh thu mỗi tháng khoảng 40 triệu đồng, chỉ đủ trang trải chi phí, còn lại tự “trả lương”cho mình và các thành viên. Theo quy định mới, hộ kinh doanh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm như gia đình bà sẽ phải nộp thuế. Bà Hạnh cho rằng mức này chưa thực sự hợp lý cho những hộ đông người, cả người già, trẻ nhỏ đều phụ thuộc vào việc kinh doanh của gia đình.

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas - cho rằng, nguyên tắc thu thuế cần tính đến sự công bằng và tính hiệu quả.

“Chỉ riêng chi phí lao động của chủ hộ hoặc người thân tham gia kinh doanh đã vượt 200 triệu đồng/năm, nghĩa là với ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng, hộ kinh doanh chưa có lãi đã phải nộp thuế” - ông Tuấn phân tích và chỉ ra việc người làm công ăn lương được giảm trừ 186 triệu đồng/năm và không phải chịu rủi ro kinh doanh.

Theo ông Tuấn, thống kê cho thấy có tới 90-95% cơ sở khởi nghiệp thua lỗ và biến mất sau 3 năm, phản ánh sự khắc nghiệt của môi trường kinh doanh. Trong bối cảnh đó, yêu cầu hộ kinh doanh nộp thuế ngay cả khi không có lãi là bất hợp lý.

Cần công bằng trong miễn thuế

Để hài hòa giữa sự công bằng với hộ kinh doanh và yêu cầu minh bạch dữ liệu kinh tế, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán thuế Keytas Lê Văn Tuấn đề xuất nâng ngưỡng doanh thu tính thuế lên 1 tỷ đồng/năm; triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền cho toàn bộ hộ kinh doanh, bất kể doanh thu. “Hóa đơn điện tử là chìa khóa minh bạch dữ liệu kinh tế và phục vụ quản lý vĩ mô”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Cùng với việc nâng ngưỡng doanh thu, chuyên gia khuyến nghị triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền cho toàn bộ hộ kinh doanh, minh bạch dòng tiền.

Ông Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín - cho rằng, để tiệm cận mức giảm trừ gia cảnh mới được điều chỉnh vừa qua, quy đổi theo cơ cấu nền kinh tế và các tỷ lệ thuế giá trị gia tăng, doanh thu miễn thuế hợp lý cho hộ kinh doanh là 1 tỷ đồng/năm. Mức này cũng phù hợp với quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, tạo sự đồng bộ trong quản lý và chính sách.

Theo vị chuyên gia, việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế lên 1 tỷ đồng sẽ không làm giảm đáng kể nguồn thu ngân sách, bởi nhóm hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng hiện chiếm tới hơn 92% tổng số hộ. Ngược lại, chính sách này giúp giảm chi phí hành thu, tiết kiệm nguồn lực quản lý và khuyến khích hộ kinh doanh nhỏ, lẻ tuân thủ nghĩa vụ thuế.

Ông Được đề xuất người nộp thuế được lựa chọn giữa hai phương án: Hoặc áp dụng mức giảm trừ gia cảnh đối với thu nhập từ tiền lương - tiền công; hoặc áp dụng doanh thu miễn thuế 1 tỷ đồng đối với hoạt động kinh doanh, tránh trùng lặp ưu đãi và bảo đảm nguyên tắc công bằng giữa các nguồn thu nhập.

Việt Linh