Tránh lạm dụng yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2

Tham dự có: Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp; đại diện lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Tư pháp…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng chủ trì phiên họp

Theo Tờ trình dự án Luật, việc sửa đổi, bổ sung Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 nhằm thực hiện các chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý với công tác quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp và thực hiện dịch vụ công cấp Phiếu Lý lịch tư pháp chuyển nhiệm vụ từ Bộ Tư pháp về Bộ Công an; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong xây dựng Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và cấp Phiếu lý lịch tư pháp, đẩy nhanh tiến trình hiện đại hóa thủ tục hành chính, dịch vụ công toàn trình, trên cơ sở tập trung thống nhất quản lý dữ liệu về con người.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Thị Mai Phương phát biểu

Qua 15 năm thi hành Luật Lý lịch tư pháp đã thu được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thi hành cho thấy, một số quy định của Luật Lý lịch tư pháp còn có vướng mắc, bất cập về cơ sở pháp lý cần được sửa đổi, bổ sung, như mô hình quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp theo 2 cấp đã bộc lộ bất cập, phân tán, chưa tập trung, thống nhất, gây lãng phí nguồn lực; quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 còn tình trạng bị lạm dụng…

Việc sửa đổi, bổ sung nhằm bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, cải cách hành chính phục vụ nhân dân, tổ chức, doanh nghiệp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy phát biểu

Thẩm tra sơ bộ dự án Luật, các ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp thống nhất với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp với các lý do nêu tại Tờ trình của Chính phủ; nhấn mạnh, Luật Lý lịch tư pháp được ban hành từ năm 2009, sau 15 năm thi hành đến nay đã bộc lộ một số bất cập, vướng mắc.

Đại biểu hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Lê Thanh Hoàn phát biểu

Một số quy định của Luật không còn bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với các quy định khác của pháp luật có liên quan, nhất là Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự.

Một số ý kiến tán thành với đề nghị của Chính phủ chưa xem xét việc mở rộng phạm vi điều chỉnh trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Lý lịch tư pháp lần này, đồng thời, cần hạn chế yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2, tránh gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy, Bộ luật Hình sự đã có quy định về xóa án tích đối với pháp nhân thương mại bị kết án. Tòa án nhân dân các cấp đã xét xử một số vụ án do pháp nhân thương mại phạm tội.

Đại biểu hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Tô Văn Tám phát biểu

Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Hình sự, án tích là một trong các tình tiết xác định cấu thành tội phạm, tái phạm, tái phạm nguy hiểm. Trong đó, một số tội danh thuộc phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại quy định tình tiết “đã bị kết án, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm” là tình tiết định tội hoặc quy định tình tiết tái phạm nguy hiểm ở khung hình phạt tăng nặng.

Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) đã có quy định cụ thể về thi hành án đối với pháp nhân thương mại, bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc theo dõi, quản lý thông tin về tình trạng thi hành án của pháp nhân thương mại và phục vụ việc cung cấp thông tin lý lịch tư pháp của pháp nhân thương mại để xây dựng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Đại biểu hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Công Long phát biểu

Vì vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp của pháp nhân thương mại nhằm hỗ trợ hoạt động tố tụng hình sự; cấp phiếu lý lịch tư pháp đối với pháp nhân thương mại phạm tội để thực hiện việc xóa án tích đối với pháp nhân thương mại bị kết án là cần thiết.

Ý kiến khác đề nghị, cần làm rõ nguyên nhân của tình trạng lạm dụng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 do quy định pháp luật hay do tổ chức thực hiện để có giải pháp phù hợp.

Tin: Thanh Chi; ảnh: Hồ Long