Trận chiến Okinawa - Vết thương lịch sử và thông điệp hòa bình

Tư lệnh lực lượng lính thủy đánh bộ Mỹ tại Nhật Bản dự lễ tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng trong trận chiến trên bộ thời Thế chiến II tại Itoman, tỉnh Okinawa, ngày 23/6/2018. Ảnh tư liệu: EPA/TTXVN

Khoảng 200.000 người đã thiệt mạng, trong đó gần 50% là người dân địa phương – tức 25% dân số Okinawa vào thời điểm đó.

Cuộc chiến kết thúc với thất bại của Nhật Bản, đánh dấu bước ngoặt quan trọng dẫn đến việc Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki chỉ vài tuần sau đó, và cuối cùng là sự đầu hàng của Nhật Bản vào tháng 8/1945.

Lễ tưởng niệm được tổ chức tại Công viên Tưởng niệm Hòa bình ở thành phố Itoman, nơi từng chứng kiến những trận đánh cuối cùng và đẫm máu. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba và Thống đốc Okinawa Denny Tamaki cùng nhiều khách mời trong và ngoài nước đã tham dự sự kiện trang trọng này.

Tại buổi lễ, thêm 342 cái tên được khắc lên các bia tưởng niệm, nâng tổng số người thiệt mạng được ghi danh tại đây lên 242.567 người. Đây không chỉ là con số, mà là ký ức về một giai đoạn bi thương của lịch sử.

Thống đốc Tamaki nhấn mạnh trận chiến Okinawa là một bi kịch mà người dân Nhật Bản không những không được phép lãng quên, mà còn có trách nhiệm truyền lại bài học này cho các thế hệ sau. Ông cũng bày tỏ lo ngại rằng Okinawa, từng là tiền tuyến của chiến tranh, đang đứng trước nguy cơ một lần nữa bị kéo vào căng thẳng khu vực hiện nay.

Sau chiến tranh, Okinawa nằm dưới sự kiểm soát của Mỹ suốt 27 năm, đến năm 1972 mới được trao trả cho Nhật Bản. Tuy nhiên, cho đến nay, đa phần lực lượng quân sự Mỹ tại Nhật vẫn đóng ở Okinawa, gây ra nhiều bất bình trong dân cư địa phương. Tiếng ồn từ động cơ máy bay, ô nhiễm môi trường và những vụ việc nghiêm trọng liên quan đến binh sĩ Mỹ – bao gồm một loạt các vụ tấn công tình dục gần đây – đã làm gia tăng làn sóng phản đối. Ngoài di sản chiến tranh, việc Chính phủ Nhật Bản đã tăng cường năng lực phòng thủ tại Okinawa trong những năm gần đây cũng khiến nhiều người dân địa phương lo ngại.

Buổi lễ cũng có sự hiện diện của những nhân chứng sống của chiến tranh và thân nhân các nạn nhân. Họ đến bên “Góc đá Hòa bình” (Cornerstone of Peace) trong công viên Itoman để dâng hương và hồi tưởng.

Đặc biệt, sự có mặt của ông Shigemitsu Tanaka – đại diện Tổ chức những nạn nhân bom nguyên tử, đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2024 – và bà Izumi Nakamitsu, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc về giải trừ quân bị, càng nhấn mạnh thông điệp chung: Không bao giờ để lặp lại lịch sử đau thương.

Lan Anh – Thanh Phương (TTXVN)