Trám đen đã đỏ

Tư thương kiểm tra chất lượng quả trám đen tại vườn trám ở thôn Thanh Sơn, xã Khánh Khê

Chúng tôi có mặt tại rừng trám đen của gia đình ông Tôn Văn Trường, thôn Trung Giáp, xã Khánh Khê vào một ngày giữa tháng 9/2025. Vừa tất bật thu hái quả để kịp giao cho tư thương, ông Trường vừa chia sẻ: Trám đen là cây trồng đã có từ lâu. Những cây trám của gia đình hiện nay cho quả đều là cây trám cổ thụ, có tuổi đời trên 30 năm tuổi. Trước đây, gia đình để cây phát triển tự nhiên, không chú trọng chăm sóc nên năng suất đạt thấp. Năm 2010, khi tư thương đến tận nơi thu mua trám đen với giá ổn định, gia đình tôi mới bắt đầu chú trọng chăm sóc và mở rộng diện tích trồng thêm cây trám ghép. Gia đình tôi hiện có khoảng 40 cây trám đen cổ thụ và hơn 100 cây trám ghép mới bắt đầu cho bói quả. Từ đầu vụ đến nay, gia đình đã thu hoạch được khoảng 1 tạ quả, bán với giá bán từ 70.000 đến 100.000 đồng/kg tùy loại. Dự kiến, vụ trám năm nay, gia đình thu hoạch trên 7 tạ quả, tăng khoảng 4 tạ so với năm 2024, ước đem lại thu nhập trên 60 triệu đồng, tăng gần 40 triệu đồng so với năm 2024.

Không riêng gia đình ông Trường, thời điểm này, gia đình anh Vy Văn Tước, thôn Long Quế cũng đang tất bật thu hoạch trám đen. Anh Tước cho biết: Gia đình tôi hiện có 70 cây trám gồm cả cây cổ thụ và cây ghép. Vụ trám năm nay gia đình dự kiến thu được khoảng 5 tạ quả. Quả trám năm nay to đều hơn, sản lượng tăng khoảng 50 kg so với năm ngoái. Trám hiện được tư thương thu mua tại nhà với giá từ 70.000 đến 90.000 đồng/kg. Với giá bán này, dự kiến gia đình thu về được hơn 40 triệu đồng.

Không riêng 2 hộ trồng trám ở trên, cây trám đen được người dân trồng ở tất cả 30/30 thôn của xã. Toàn xã có trên 2.700 hộ thì có đến 60% số hộ có trồng trám đen. Cây trám đen tại đây được người dân trồng trên rừng, trong vườn nhà, chủ yếu là cây nhiều năm tuổi (giống trám cổ) nên quả trám thơm, bùi rất đặc trưng. Toàn xã hiện có trên 25 ha trám đen, trong đó có trên 13 ha đã cho thu hoạch. Sản lượng năm 2025 ước đạt trên 145 tấn, tăng 15% so với năm ngoái, giá trị kinh tế đem lại trên 12 tỷ đồng, tăng khoảng 2 tỷ đồng so với năm 2024.

Theo người dân, những cây trám cổ thụ tại đây thường có độ cao từ 8 - 10 m nên để thu hoạch được, người dân thường phải thuê người có nhiều năm kinh nghiệm thu hái. Năm nay, trám đen được tiểu thương thu mua với giá dao động từ 70.000 – 120.000 đồng/kg tùy thời điểm, tùy loại, tăng khoảng 7.000 đến 10.000 đồng/kg so với năm 2024. Nhờ đó, người dân trồng trám có thu nhập từ 40 đến 80 triệu đồng/năm.

Anh Vi Văn Huân, thôn Nà Mìn, xã Yên Phúc chia sẻ: Tôi thu mua trám đen đã được 15 năm nay. Hằng năm, vào vụ trám, tôi lại đến xã Khánh Khê để đặt mua trám của bà con. Trám trồng tại đây có vị bùi, thơm, ngọt riêng biệt được khách hàng rất ưa chuộng nên ngay từ đầu vụ, nhiều người ở các nơi như: Hà Nội, Thái Nguyên... đã gọi điện đặt mua. Trung bình mỗi năm, tôi thu mua khoảng 7 tấn quả tươi theo giá thị trường. Năm nay, từ đầu vụ trám, tôi đã thu mua, sơ chế tách hạt, bán cho tư thương các tỉnh được trên 4 tấn quả.

Trám đen là cây trồng bản địa, để khuyến khích người dân phát triển, hằng năm, UBND xã phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức 2 – 4 lớp tập huấn lồng ghép về kỹ thuật ghép, trồng và chăm sóc cây trám đen; tuyên truyền, hướng dẫn bà con áp dụng khoa học kỹ thuật, đồng thời, phục tráng diện tích bị thoái hóa hướng tới xây dựng vùng trồng tập trung và sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa.

Ông Lý Văn Đàm, Trưởng phòng Kinh tế xã Khánh Khê cho biết: Để cây trám đen phát triển ổn định, đạt năng suất cao, thời gian tới, phòng sẽ tiếp tục tuyên truyền người dân đẩy mạnh chăm sóc, phục hồi cây sau thu hoạch; áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Đồng thời, phòng sẽ tiếp tục hướng dẫn các chủ thể xây dựng sản phẩm trám đen thành sản phẩm OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm). Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Với năng suất và giá bán cao, vụ trám đen năm nay trở thành mùa trám "ngọt" của nhiều người trồng trám trên địa bàn xã Khánh Khê. Hy vọng, với sự quan tâm của chính quyền xã cùng sự chủ động của người dân, vụ trám những năm sau sẽ tiếp tục đà thắng lợi, từ đó nâng cao thu nhập của người dân.

Nam Khánh - Mai Linh