Trải thảm đỏ đón đại bàng công nghệ, chỉ ưu tiên dự án sạch

Hệ lụy từ phát triển siêu tốc

Trong hơn hai thập kỷ qua, Đồng Nai tự hào là thủ phủ công nghiệp của phía Nam với 57 khu công nghiệp được thành lập trên diện tích hơn 21.581ha.

Tỉnh hiện có khoảng 70.000 doanh nghiệp đăng ký hoạt động, trong đó gần 2.200 doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đóng vai trò quan trọng trong đóng góp ngân sách nhà nước.

Tỉnh Đồng Nai cũ với diện tích đất công nghiệp đã được lấp đầy

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh, tập trung vào số lượng và chưa quan tâm đúng mức đến chất lượng các dự án công nghiệp khiến tỉnh phải đối mặt với những hệ lụy về môi trường và xã hội, làm suy giảm chất lượng sống của người dân.

Quỹ đất cạn kiệt, tài nguyên bị khai thác quá mức và môi trường ô nhiễm là cái giá Đồng Nai phải trả cho mô hình tăng trưởng "nóng". Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp đã xả thải công nghiệp khổng lồ vào các con sông lớn như Đồng Nai, Thị Vải, trong khi hệ thống xử lý nước thải tập trung còn quá tải hoặc chưa đạt chuẩn.

Đến cuối năm 2023, tỷ lệ lấp đầy tại các khu công nghiệp trọng điểm của Đồng Nai đã vượt 90%, đất "vàng" đã hết, buộc tỉnh phải tìm kiếm hướng đi mới. Cùng với đó, hơn 1 triệu người nhập cư gây áp lực lớn lên hạ tầng giao thông (tình trạng kẹt xe kéo dài tại Biên Hòa, Nhơn Trạch) và hạ tầng xã hội (thiếu trường học, bệnh viện công).

Đồng Nai đang chuyển hướng lựa chọn doanh nghiệp sử dụng công nghệ, ít thâm dụng lao động (Ảnh: Báo Đồng Nai)

PGS.TS. Nguyễn Quốc Dũng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II, phân tích, việc thu hút doanh nghiệp ồ ạt nhưng thiếu sàng lọc đã khiến Đồng Nai phải gánh chịu nhiều dự án công nghệ lạc hậu, sử dụng nhiều năng lượng và nước, tạo ra lượng chất thải lớn.

Trong bối cảnh hiện nay, khi kinh tế xanh trở thành yêu cầu sống còn, hàng hóa vào thị trường lớn phải đảm bảo tiêu chuẩn về phát thải carbon, Đồng Nai bắt buộc phải chuyển đổi.

“Việc sắp xếp lại các khu công nghiệp để chúng ta thay thế, chuyển đổi những khu công nghiệp thâm dụng lao động chuyển sang những khu công nghiệp thế hệ mới với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đây là cơ hội để chúng ta quy hoạch lại các khu công nghiệp của chúng ta. Trước đây, Đồng Nai loay hoay đi tìm đất để mở rộng khu công nghiệp thì nay Bình Phước là dư địa quan trọng cho việc sắp xếp, quy hoạch trở lại các khu công nghiệp, điều này tạo lợi thế cho Đồng Nai phát triển”.

Quyết tâm chuyển mình

Nhận diện rõ những hệ lụy của mô hình tăng trưởng cũ, Đồng Nai đang thực hiện một sự chuyển mình mạnh mẽ, gắn liền với việc tận dụng triệt để các lợi thế mới. Trong bối cảnh quy hoạch lại vùng và sáp nhập với Bình Phước (nơi có quỹ đất trống lớn), Đồng Nai sẽ tận dụng dư địa để mở rộng và xây dựng thêm các khu công nghiệp thế hệ mới, tiên tiến và hiện đại.

Mặt khác, với lợi thế vượt trội về hệ thống hạ tầng giao thông đa phương thức, Đồng Nai chuyển mình mạnh mẽ, tạo nên sức bật kinh tế vượt trội, trở thành “thỏi nam châm” thu hút đầu tư chất lượng cao. Tỉnh chủ trương dứt khoát từ chối đầu tư tràn lan, chỉ ưu tiên các dự án công nghệ cao và thân thiện môi trường.

Ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định sẽ có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp

Ông Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết: “Chính phủ cho chủ trương thành lập các KCN mới, tỉnh cũng đang thực hiện các bước quy hoạch, đầu tư hạ tầng để giao cho chủ đầu tư triển khai thực hiện để thu hút các dự án có tiềm năng lớn về công nghệ kỹ thuật cao, sử dụng công nghệ kỹ thuật hiện đại tiên tiến, giảm dần các dự án thâm dụng lao động. Trong thời gian tới, tỉnh Đồng Nai thu hút và lựa chọn các nhà đầu tư đến từ các quốc gia có tiềm năng khoa học kỹ thuật tiên tiến để đầu tư tại địa bàn tỉnh.”

Tỉnh Bình Phước cũ có quỹ đất rộng sẽ là tiềm lực cho Đồng Nai mới phát triển mạnh về công nghiệp

Đặc biệt, Đồng Nai đã định hướng phát triển rõ ràng vào kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ và kinh tế tri thức. Tỉnh xác định sẽ đi đầu trong phát triển các lĩnh vực trọng tâm như kinh tế hàng không, công nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp công nghệ cao, và xây dựng các trung tâm logistics, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để "trải thảm đỏ", Đồng Nai không chỉ dừng lại ở quỹ đất, hệ thống giao thông thông suốt, tỉnh còn cam kết về năng lượng, logistics, cải cách hành chính, nhân lực chất lượng cao.

Bà Tôn Ngọc Hạnh, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: "Chúng ta phải chuẩn bị nguồn nhân lực kỹ thuật, công nghệ, thích ứng với bối cảnh nghề nghiệp hiện tại chứ không phải đào tạo nghề truyền thống như trước đây, phải bắt nhịp với kỷ nguyên mới. Các trường cao đẳng, đại học của Đồng Nai phải đào tạo đón đầu những ngành nghề tỉnh đang định hướng sẽ kêu gọi đầu tư và sẽ phát triển trong thời gian tới. Muốn đào tạo phải mất vài năm mới có nguồn nhân lực kỹ thuật chứ không phải vài ngày mà sẽ có được nhân lực như mong muốn.”

Từng bước thu hút doanh nghiệp

Chỉ trong 9 tháng năm 2025, Đồng Nai đã thu hút hơn 124 ngàn tỷ đồng vốn trong nước và 2,4 tỷ USD vốn FDI, bao gồm những doanh nghiệp tăng vốn đầu tư. Đồng Nai tiếp tục nằm trong top đầu cả nước về thu hút đầu tư, chứng tỏ niềm tin của nhà đầu tư vào chiến lược mới của tỉnh.

Điển hình là việc Công ty TNHH SMC Manufaturing Việt Nam (thành viên của SMC Nhật Bản) mới đây đã tăng vốn thêm 330 triệu USD, nâng tổng vốn đầu tư lên gần 1 tỷ USD.

Ông Takao Matsui, Tổng Giám đốc Công ty TNHH SMC Manufaturing Việt Nam nhận giấy chứng nhận đầu tư giai đoạn mới (Báo Đồng Nai)

Ông Takao Matsui, Tổng Giám đốc Công ty TNHH SMC Manufaturing Việt Nam, chia sẻ về quyết định mở rộng: "Đầu tư mở rộng lần này để chuyển dây chuyền sản xuất tại Trung Quốc qua Việt Nam. Việc mở rộng sản xuất của chúng tôi liên quan đến những sản phẩm bán dẫn, một phụ kiện rất quan trọng đó là thiết bị điều hòa nhiệt độ làm mát trong chuỗi sản xuất đó."

Sự chuyển đổi của Đồng Nai không chỉ là chiến lược kinh tế cho một giai đoạn mà còn là một cam kết với tương lai.

Với nền tảng vững chắc từ quỹ đất sạch, hệ thống logistics đa phương thức mang tầm quốc tế và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nguồn nhân lực chất lượng cao, Đồng Nai đang tự tin kiến tạo một hình mẫu phát triển mới.

Thiên Lý/VOV - TP.HCM