Trách nhiệm xã hội của nhà báo đưa 'tin nóng'

Phóng viên Lê Duy, Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai tác nghiệp ghi hình cùng lực lượng chức năng lập biên bản xử lý vi phạm giao thông tại khu vực Vườn Mít (thành phố Biên Hòa). Ảnh:Đ.Tùng

Các thông tin nóng thường liên quan đến lĩnh vực: an ninh trật tự, tòa án, phòng cháy - chữa cháy, cứu nạn - cứu hộ, xác minh đơn thư khiếu nại - tố cáo - phản ảnh của người dân. Thời gian qua, Báo Đồng Nai luôn là kênh thông tin đáng tin cậy của đông đảo bạn đọc bởi thông tin báo đăng tải hầu hết chính xác, kịp thời, có định hướng; phản ảnh các sự việc diễn ra khách quan, trung thực. Sau đây là những chia sẻ chuyện nghề của những nhà Báo Đồng Nai chuyên đưa “tin nóng”.

Nhà báo Lê Kim Liễu, Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai:

Nếu tin nóng không được xử lý nhanh sẽ bỏ lỡ thời điểm tác động xã hội

Với vai trò là phóng viên phụ trách mảng bạn đọc, tôi nhận thấy đây là công việc đòi hỏi sự kiên trì, cẩn trọng và tinh thần trách nhiệm rất cao. Mỗi ngày, chúng tôi tiếp nhận rất nhiều thông tin phản ảnh từ bạn đọc qua nhiều kênh: trực tiếp, đơn thư, email, điện thoại, mạng xã hội… Trong đó, có những vụ việc “nóng”, bức xúc, nếu không được xử lý nhanh sẽ bỏ lỡ thời điểm tác động xã hội.

Muốn có bài viết kịp thời và có hiệu quả tác động xã hội, phóng viên cần giữ tinh thần tỉnh táo, biết cách đặt câu hỏi, đồng thời chủ động kết nối với các cơ quan liên quan để có được phản hồi chính thức. Nhiều vụ việc tưởng nhỏ nhưng khi được báo chí phản ánh đúng trọng tâm, đúng thời điểm, đã tạo ra chuyển biến tích cực, được dư luận đồng tình.

Kinh nghiệm của tôi là khi xác minh thông tin phản ảnh từ bạn đọc phải luôn làm việc thật chặt chẽ. Mỗi phản ảnh đều được đối chiếu từ nhiều nguồn: làm việc với người gửi đơn, tiếp xúc với những người liên quan, ghi nhận thực tế; đồng thời liên hệ với chính quyền địa phương và cơ quan chức năng để nghe cách xử lý. Chỉ khi “chạm” đến thực tế, mới thấy được bản chất vấn đề, việc đi thực tế là điều cần thiết để hiểu rõ bản chất sự việc, tránh bị dẫn dắt bởi cảm tính hoặc thông tin một chiều.

Ngoài ra, phóng viên cần nắm chắc nghiệp vụ, biết chọn góc tiếp cận và xử lý thông tin nhạy bén. Có những vụ việc ban đầu chỉ là phản ánh nhỏ, nhưng qua xác minh, điều tra, bài viết lên báo đã tạo ra chuyển biến tích cực, được bạn đọc đồng tình, cơ quan chức năng vào cuộc xử lý.

Nhà báo Trần Danh Trường, Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai:

Duy trì thông tin nóng và chính xác

16 năm bén duyên với nghề báo, tôi đã tham gia viết tin, bài trên một số lĩnh vực đời sống xã hội như: giáo dục, văn hóa xã hội, an ninh trật tự, nội chính. Thế nhưng, phần nhiều quãng thời gian làm báo, tôi gắn bó với mảng thông tin nội chính, pháp luật.

Có thể nói, đây là mảng thông tin khá khó khăn trong việc tiếp cận, khai thác và xử lý thông tin. Khó khăn không chỉ ở việc khai thác nguồn tin mà còn đòi hỏi thông tin phải chính xác đến từng câu chữ. Đặc biệt thông tin ở lĩnh vực này lại rất được bạn đọc và người dân quan tâm theo dõi. Thực tế này đã đặt người làm báo vào một tâm thế và áp lực rất lớn trong việc nắm bắt, khai thác, xử lý và đưa tin một cách kịp thời.

Trong thời đại công nghệ số phát triển, thông tin trên các kênh mạng xã hội vì thế cũng bùng nổ. Điều này lại càng tạo thêm những áp lực mới cho nhà báo. Trong bối cảnh đó, điều mà tôi thường đặt ra mỗi khi có các thông tin “nóng” trên lĩnh vực mình theo dõi là phải xác định tính chính xác của thông tin để kịp thời định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận trong xã hội. Bản thân tôi trong thời gian tới phải không ngừng học hỏi để nâng cao nghiệp vụ, đặc biệt trong bối cảnh xã hội đang ngày càng phát triển nhất là về công nghệ.

Nhà báo Phạm Thị Huệ, Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai:

Đảm bảo thông tin nhanh chóng, kịp thời, chính xác là yêu cầu sống còn

Là phóng viên thường xuyên theo dõi các vụ án trên địa bàn, chạy tin nóng trong lĩnh vực an ninh trật tự và tòa án, tôi nhận thấy việc đảm bảo thông tin nhanh chóng, kịp thời, chính xác là yêu cầu sống còn. Với đặc thù thông tin liên quan đến điều tra, truy tố, xét xử, nếu không cẩn trọng thì thông tin rất dễ dẫn đến sai sót, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cá nhân, tổ chức, cơ quan chức năng và cả dư luận xã hội.

Do đó, để tác nghiệp hiệu quả, tôi luôn duy trì mối quan hệ phối hợp tốt với các đơn vị: công an, viện kiểm sát, tòa án; xây dựng và tạo mối quan hệ tốt với các nguồn tin đáng tin cậy. Từ những thông tin thu thập được từ ban đầu, tôi chọn lọc thông tin, đối chiếu đa chiều, xác minh kỹ lưỡng từ nhiều nguồn trước khi đăng tải thông tin cho bạn đọc, công chúng.

Khi tiếp cận hiện trường hoặc các phiên tòa xét xử “nóng”, phóng viên thường có mặt từ sớm để thu thập các thông tin bên lề, tìm hiểu trước thông tin xoay quanh về vụ án vừa xảy ra hoặc phiên tòa chuẩn bị đưa ra xét xử. Đặc biệt, khi đăng tải thông tin luôn cẩn trọng, có góc nhìn đa chiều và nhất là tôn trọng quy trình tố tụng, cũng như một số định hướng thông tin nhất định từ cơ quan chức năng.

Tôi cho rằng, để báo chí thông tin kịp thời, chính xác và có định hướng, các cơ quan chức năng cần chủ động hơn trong việc cung cấp thông tin ban đầu; thiết lập đầu mối chuyên trách báo chí tại các đơn vị điều tra, truy tố, xét xử; tổ chức họp báo định kỳ hoặc đột xuất khi có vụ việc dư luận quan tâm. Hoạt động này không chỉ là hỗ trợ báo chí, mà còn là cách thiết thực để định hướng dư luận, tránh tin giả, tin sai sự thật lan truyền trên mạng xã hội.

Nhà báo Nguyễn Mạnh Tùng, Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai:

Truyền tải thông tin bằng trách nhiệm và sự tử tế

Trong bối cảnh thông tin không ngừng biến động, tác nghiệp trong các lĩnh vực “nóng” như: an toàn giao thông, cháy nổ, các vụ tai nạn đuối nước… luôn là thử thách lớn nhưng cũng đầy ý nghĩa xã hội đối với người làm báo. Điều này đòi hỏi phóng viên không chỉ sự nhạy bén, chuyên nghiệp mà còn cả bản lĩnh và tinh thần trách nhiệm với độc giả.

Để tác nghiệp hiệu quả, phóng viên cần trang bị khả năng nắm bắt và khai thác thông tin nhanh chóng từ nhiều nguồn (nhân chứng, cơ quan chức năng); đồng thời phải luôn kiểm chứng chéo từ các nguồn tin cậy để đảm bảo tính xác thực. Cùng với đó, bản thân phóng viên phải tự trau dồi, củng cố kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực mình theo dõi để có góc nhìn chính xác, nhận định vấn đề bao quát, tránh sai sót.

Trong quá trình thực hiện các thông tin “nóng”, phóng viên cần thể hiện sự đồng cảm, tế nhị khi tiếp xúc với các tình huống đau thương. Quan trọng nhất là giữ vững đạo đức nghề nghiệp: luôn trung thực, khách quan, không bóp méo thông tin, tránh khai thác chi tiết phản cảm. Mục tiêu cuối cùng là cung cấp thông tin có trách nhiệm, cảnh báo nguy hiểm và góp phần bảo vệ cộng đồng.

Nhà báo Đặng Thị Ngọc Thư, Phó trưởng ban phụ trách Ban Pháp luật - đời sống và bạn đọc Báo Đồng Nai:

Đưa tin chính xác, không giật gân

Có thể nói, trách nhiệm đầu tiên trong trách nhiệm xã hội của nhà báo là đưa tin chính xác, không giật gân, không sai lệch bản chất.

Thứ hai là định hướng dư luận một cách tích cực. Không chỉ dừng lại ở việc “đưa tin cho kịp”, nhà báo còn cần biết khai thác góc độ nhân văn, gương người tốt, hành động đẹp, tinh thần dũng cảm trong cứu nạn cứu hộ… nhằm lan tỏa giá trị tích cực.

Thứ ba là giữ đạo đức nghề nghiệp và tuân thủ pháp luật. Khi xử lý đơn thư bạn đọc hay thông tin liên quan đến các vụ án, nhà báo cần tỉnh táo, không để bị lôi kéo, định hướng bởi một phía. Những vụ việc đang điều tra, đang xử lý phải đảm bảo thông tin đúng pháp luật, không gây ảnh hưởng đến quá trình tố tụng hoặc danh dự người chưa có kết luận cuối cùng.

Nhóm PV (ghi