TP. Hồ Chí Minh: Xử lý nghiêm các hàng quán chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt và có hành vi trốn thuế

Trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên có thể bị xử lý hình sự

Tại Buổi họp báo về kinh tế - xã hội trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh vừa tổ chức, ông Nguyễn Hoa Bắc, Trưởng Phòng thuế cá nhân, hộ kinh doanh và thu khác (Chi cục Thuế khu vực II) nhấn mạnh, thời gian tới, cơ quan thuế sẽ đẩy mạnh rà soát, kiểm tra những hàng quán chỉ nhận tiền mặt và xử phạt nếu phát hiện hành vi trốn thuế.

Ông Nguyễn Hoa Bắc, Trưởng Phòng thuế cá nhân, hộ kinh doanh và thu khác (Chi cục Thuế khu vực II). Ảnh: TL

Ông Nguyễn Hoa Bắc cũng nêu rõ, tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 đã quy định cụ thể, rõ ràng về hóa đơn, chứng từ đối với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ...) phải sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, theo quy định, từ 1/1/2026, hộ kinh doanh sẽ chính thức chấm dứt cơ chế thuế khoán, thay bằng tự kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế. Chính sách này vừa tăng minh bạch và còn mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp.

“Do đó, hộ kinh doanh nếu không thực hiện kê khai, nộp thuế đầy đủ trên doanh thu thực tế là vi phạm pháp luật. Hành vi này được xác định là trốn thuế và sẽ bị xử lý thu hồi từ 1 đến 3 lần số thuế, tùy mức độ vi phạm. Đặc biệt, nếu trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên có thể bị xử lý hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)", ông Bắc lưu ý.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực II cho rằng, xét về nguyên nhân không xuất hóa đơn có thể xuất phát từ việc các hộ kinh doanh chưa nắm đầy đủ thông tin về chủ trương của Nhà nước, hoặc còn e ngại về nghĩa vụ kê khai, nộp thuế.

Tuy nhiên, Nguyễn Tiến Dũng lưu ý, bất kể giao dịch thực hiện qua hình thức nào, tiền mặt hay chuyển khoản thì hộ kinh doanh cũng phải xuất hóa đơn và thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ theo quy định pháp luật.

Hiện nay, cơ quan thuế đã trang bị nhiều công cụ hiện đại để theo dõi, giám sát và hậu kiểm.

Để tránh vi phạm, cơ quan thuế khuyến cáo các hộ kinh doanh cần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ thuế, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và phát triển bền vững.

Lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp

Liên quan đến vấn đề này, Giám đốc Khối tư vấn phát triển bền vững của MCG Management Consulting Nguyễn Cẩm Chi cho biết, hiện nay, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ thường không biết lãi hay lỗ trong kinh doanh.

Do đó, việc áp dụng thuế khoán có thể sẽ giúp các hộ có thói quen lập sổ sách và theo dõi vấn đề này.

TP. Hồ Chí Minh xử lý nghiêm các trường hợp chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt khi bán hàng hóa, dịch vụ. Ảnh: Đức Mỹ

Tuy nhiên, bà Chi cũng cho rằng, không phải hộ kinh doanh bán lẻ nào cũng phù hợp để chuyển đổi lên công ty. Nhưng, các hộ kinh doanh phải xác định mục tiêu sau 3 - 5 năm sau, tiếp tục là tiệm bán lẻ hay lên chuỗi bán lẻ.

“Nếu muốn tiếp tục là hộ bán nhỏ lẻ thì không nhất thiết lên công ty, nhưng nếu muốn phát triển thành chuỗi, có thể bỏ hàng cho các đại lý khác thì nhất thiết phải lên công ty”, bà Chi nhấn mạnh.

Liên quan đến sử dụng và xuất HĐĐT, bà Chi Cho rằng, khi sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền, người mua hàng biết mình mua hàng có nguồn gốc và người bán trách nhiệm với hàng hóa bán ra.

Do đó, hóa đơn từ máy tính tiền còn có ý nghĩa cam kết là hàng có nguồn gốc. Đối với ngành kinh doanh ăn uống (quán ăn, tiệm phở…) việc truy xuất nguồn gốc càng trở thành vấn đề đáng quan tâm.

Bởi vì, nguyên liệu đầu vào thường phải trải qua rất nhiều khâu chế biến trước khi thành phẩm đến với khách hàng, cũng như tầm quan trọng của vệ sinh an toàn thực phẩm.

“Đối với ngành ăn uống khuyến khích chuyển đổi lên công ty và khi đó hộ kinh doanh sẽ có nhiều thuận lợi cho việc có được hai giấy phép rất khó xin là giấy vệ sinh an toàn thực phẩm, và phòng cháy chữa cháy”, bà Cẩm Chi khuyến nghị.

Bà Cẩm Chi phân tích, hộ kinh doanh chuyển lên công ty thì có thể lựa chọn nhiều dạng thức như: doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên và công ty cổ phần.

Đối với chủ đề hộ kinh doanh có nên chuyển lên công ty hay không, bà Cẩm Chi nói rõ, với hộ kinh doanh bán lẻ (tiệm tạp hóa) nếu chuyển lên công ty thì nên theo mô hình công ty TNHH hai thành viên.

Trường hợp lập công ty TNHH một hành viên thì lương của chính mình sẽ không thể tính vào chi phí, còn ở mô hình công ty TNHH hai thành viên trở lên thì có thể tính lương của chính mình vào chi phí.

Đối với hộ kinh doanh ngành ăn uống (hàng ăn, quán phở…) nếu chuyển lên công ty thì nên theo mô hình công ty TNHH một thành viên, bởi vì với ngành ăn uống, lương nằm trong phần lãi.

Tuy nhiên, bà Chi cho rằng, không phải trường hợp nào cũng lên công ty, nhiều trường hợp chúng tôi sẽ tư vấn chuyển từ thuế khoán lên kê khai trước.

Nếu muốn vay vốn, ký hợp đồng lao động, mở rộng chuỗi chúng tôi sẽ tư vấn lên công ty. Do đó, thông tin bắt buộc tất cả hộ kinh doanh cá thể lên công ty là không đúng.

Bà Cẩm Chi cũng khẳng định, nếu trường hợp có ý định lên công ty thì đây là thời điểm có rất nhiều thuận lợi.

Cụ thể, theo Luật Thuế TNDN (sửa đổi) 2025, thông qua ngày 14/6/2025, có hiệu lực từ 1/10/2025 quy định: Hộ kinh doanh chuyển đổi thành công ty sẽ được miễn thuế TNDN trong 2 năm đầu và được giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.

Ngoài ra, hộ kinh doanh còn được hưởng các chính sách hỗ trợ về đào tạo, chuyển đổi số, tư vấn quản lý và đặc biệt là rất nhiều các phần mềm quản lý bán hàng đang miễn phí cho các hộ kinh doanh lên doanh nghiệp.

Theo số liệu từ Chi cục Thuế khu vực II, tính đến ngày 17/6, trên địa bàn đã có 49.031 cơ sở kinh doanh đăng ký sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền, đạt 99,96% (gồm 32.466 doanh nghiệp, đạt 100% và 16.565 hộ kinh doanh (HKD), đạt 99,6%).

Tổng doanh thu hóa đơn HĐĐT từ máy tính tiền đã xuất đạt 239.890 tỷ đồng (trong đó DN 232.810 tỷ đồng, HKD 7.079 tỷ đồng).

Đối với công tác quản lý HKD, lũy kế đến ngày 31/5, số lượng HKD có trạng thái đang hoạt động trên TMS đạt 341.470 hộ. Trong đó, số hộ kê khai là 8.566 hộ, tăng 31,6% so với cùng kỳ; kộ khoán 228.969 hộ, tăng 11,3% so với cùng kỳ.

Đức Mỹ