TP Hồ Chí Minh nỗ lực làm sạch rừng Cần Giờ cứu 'lá phổi xanh'

Vết dầu loang theo con nước thủy triều đã xâm nhập sâu vào rừng ngập mặn Cần Giờ, gây ô nhiễm nghiêm trọng hệ sinh thái, vốn được ví như lá phổi xanh của TP Hồ Chí Minh và cả vùng Đông Nam Bộ.

Khẩn trương làm sạch rừng Cần Giờ cứu "lá phổi xanh" của Thành phố.

Ngay sau khi công tác cứu hộ hoàn tất, các lực lượng chức năng đang dốc toàn lực xử lý, phục hồi môi trường nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng quý giá này.

Dầu tràn được thu gom và hút khỏi mặt nước sau vụ va chạm giữa hai tàu.

Anh Võ Văn Ruộng, ngụ ấp An Nghĩa (xã An Thới Đông, huyện Cần Giờ), làm nghề đóng đáy trên luồng sông Lòng Tàu, đã chứng kiến toàn bộ vụ tai nạn hàng hải. Anh Ruộng cho biết, từ hôm dầu loang, tôm cá các loại thưa hẳn, thậm chí biến mất. Vết dầu lan rộng, bám hết vào ghe thuyền, cây cối, khiến môi trường bị ô nhiễm nặng nề.

“Nói chung, trước khi xảy ra sự cố tràn dầu, các khu vực đặt đáy vẫn còn tôm cá, mỗi ngày tôi kiếm cũng được kha khá. Giờ thì đóng đáy chẳng thu được gì, ngày chưa nổi 200.000 đồng. Trước kia, mỗi bữa được một, hai triệu”, anh Ruộng bộc bạch về những thiệt hại mà anh đang phải gánh chịu.

Anh Võ Văn Ruộng chia sẻ với phóng viên.

Theo thống kê chưa đầy đủ của UBND huyện Cần Giờ, nguồn nước nhiễm dầu đã làm chết hơn 4 tấn cá nuôi trong lồng bè của ngư dân. Hơn 30 ha rừng ngập mặn cũng bị ô nhiễm nặng. Các lớp rễ bần, đước, vốn là mái nhà của hệ sinh vật đa dạng ở Cần Giờ đang phải “thở” trong lớp dầu đen kịt.

Hình ảnh sau khi tách hai tàu thành công.

Ông Hoàng Long, Phó Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam cho biết, sau khi công tác cứu hộ, tách hai tàu đâm va vào nhau đã xong, đơn vị đã cố gắng phục hồi môi trường một cách nhanh nhất.

"Chúng tôi không để dầu loang sâu hơn nữa, vết dầu hiện vẫn đang bám vào rễ cây, nơi sinh tồn của nhiều loài động vật thủy sinh. Dù vậy, đây là khu bảo tồn, phải tránh tối đa những tác động bằng máy móc, nên phương án được đưa ra là phải xử lý hoàn toàn bằng thủ công", ông Long phân tích.

Dầu tràn đã bám chặt vào rễ cây và xâm nhập sâu vào rừng ngập mặn, khiến việc xử lý trở nên khó khăn.

Theo phương án phục hồi môi trường được UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt, đơn vị tư vấn là các tổ chức giàu kinh nghiệm quốc tế về xử lý sự cố tràn dầu đến từ Anh và Pháp. Đơn vị chịu trách nhiệm chính triển khai xử lý môi trường là Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam.

Đến thời điểm đầu tháng 6/2025, lực lượng chức năng đang thử nghiệm xử lý môi trường đối với hai khu vực gồm đường bờ và bên trong rừng ngập mặn bị nhiễm dầu, ước tính kéo dài khoảng hai tuần. Sau đó, công tác sẽ chuyển sang giai đoạn xử lý chính thức, dự kiến kéo dài khoảng hai tháng.

Ông Phạm Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam chia sẻ: "Chúng tôi phải thấm hút từng khu vực nhỏ, dùng chế phẩm sinh học để bảo đảm không phá vỡ cấu trúc tự nhiên do dầu đã ngấm sâu. Trong giai đoạn này, tùy tình hình thực tế, chúng tôi sẽ có ý kiến đến đơn vị tư vấn quyết định phương án đẩy nhanh tốc độ xử lý phục hồi rừng hay không? Lúc đó mới huy động tổng lực con người, phương tiện từ nhiều nguồn khác nhau để phục hồi rừng".

Máy bay không người lái đang hỗ trợ các chuyên gia trong việc quan sát và lập kế hoạch khắc phục sự cố tràn dầu.

Xung quanh sự cố tràn dầu ở rừng ngập mặn Cần Giờ, nhiều chuyên gia môi trường cảnh báo, tác động của dầu tràn không chỉ tức thời, mà còn kéo dài nhiều năm sau. Dầu mazut (F0), loại dầu thường sử dụng trong tàu hàng hải, được nhận định có khả năng phá vỡ chuỗi sinh học thủy sinh, gây đột biến ở vi sinh vật và làm chết hàng loạt hệ sinh thái đáy.

Ông Đặng Văn Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường TP Hồ Chí Minh nhận định: "Sự cố tràn dầu ở Cần Giờ đang tạo ra thảm họa nhiều tầng. Những khối chất lỏng gây ô nhiễm độc hại, trước mắt là nguồn nước và sinh vật đáy bị ảnh hưởng. Sau đó là đất rồi tới cây cối và cuối cùng là tới con người".

Chưa kể, Cần Giờ là một vùng đất thiêng liêng, nơi hàng nghìn lượt thanh niên xung phong từng cặm cụi cắm từng mầm cây để góp phần hồi sinh vùng đất sau chiến tranh, tạo nên khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận năm 2000. “Do đó, giữ rừng không chỉ là giữ một mảng xanh mà còn là giữ lấy ký ức, giữ lấy thành trì cuối cùng chống biến đổi khí hậu cho cả Thành phố", ông Khoa nhấn mạnh.

Toàn cảnh hiện trường hai tàu va trạm vào nhau vào ngày 25/4.

Sông Soài Rạp, qua huyện Cần Giờ có lượng phương tiện hàng hải quốc tế qua lại rất nhộn nhịp, vì thế những sự cố tương tự hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai. Do đó, nhiều chuyên gia môi trường cho rằng, các cơ quan quản lý cần phải tổ chức phương án diễn tập định kỳ và xây dựng quy trình ứng cứu nhanh chóng tùy theo cấp độ. Đặc biệt, khi có sự cố tràn dầu xảy ra, lực lượng phản ứng nhanh tại chỗ phải cô lập, bơm hút, khoanh vùng dầu ngay lập tức. Việc xử lý cần hoàn tất trong thời gian 24 - 48 giờ đầu tiên để giảm thiểu tối đa thiệt hại.

Chính quyền và chuyên gia đang gấp rút thử nghiệm phương án dọn dẹp dầu tràn.

Sau biến cố này, rừng ngập mặn Cần Giờ cần thời gian để hồi sinh. Giải pháp phục hồi không chỉ là kỹ thuật mà còn đòi hỏi quyết tâm, sự cộng đồng trách nhiệm, hơn hết là tình yêu thiên nhiên. Qua sự cố môi trường này, các cơ quan chức năng cần đúc rút kinh nghiệm để phòng ngừa cũng như có giải pháp hiệu quả hơn nhằm gìn giữ bức tường xanh Cần Giờ cho tương lai.

Chùm ảnh: Lưu Niệm/Báo Tin tức