TP. Hồ Chí Minh: Hoàn thành giải phóng mặt bằng, khởi công 9 tuyến metro vào năm 2027

Tuyến Metro số 1 kết nối trung tâm TP. Hồ Chí Minh với khu vực phía Đông

Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, thực hiện Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, cùng với Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển hệ thống metro tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, thành phố đã xác định lộ trình đầu tư đồng bộ trong giai đoạn 2026 - 2035.

Mục tiêu đặt ra là hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vào năm 2027, để từ cuối năm 2027 có thể khởi công 9 tuyến metro, phấn đấu hoàn thành 355km vào năm 2035.

Theo kế hoạch, 9 tuyến metro gồm: tuyến số 2 (Bến Thành – Tham Lương, Bến Thành – Thủ Thiêm, Tham Lương – Củ Chi); tuyến số 1 (Bến Thành – An Hạ); tuyến số 3 (Hiệp Bình Phước – An Hạ); tuyến số 4 (Đông Thạnh – Tân Sơn Nhất – Bến Thành – Hiệp Phước); tuyến số 5 (Long Trường – Xa lộ Hà Nội – Cầu Sài Gòn – Bảy Hiền – Đa Phước); tuyến số 6 (Vành đai trong); tuyến số 7 (Tân Kiên – Nguyễn Văn Linh – Thủ Thiêm – Thảo Điền – Thanh Đa – Khu công nghệ cao – Vinhomes Grand Park); tuyến số 1 kéo dài (TP mới Bình Dương – Suối Tiên – TP. Hồ Chí Minh); và tuyến số 2 kéo dài (TP Thủ Dầu Một – TP. Hồ Chí Minh).

Đáng chú ý, Vingroup hiện đang đề xuất đầu tư tuyến đường sắt kết nối trung tâm thành phố với Cần Giờ, mở ra hướng phát triển mới cho giao thông đô thị và du lịch sinh thái biển.

Theo đề án phát triển metro TP. Hồ Chí Minh, sơ bộ tổng mức đầu tư cho 9 tuyến metro (bao gồm cả hai dự án trên địa bàn Bình Dương trước sáp nhập) khoảng 44 tỷ USD. Nguồn vốn được huy động đa dạng ngân sách, vốn ODA, nguồn lực xã hội hóa và đặc biệt là khai thác giá trị tăng thêm từ đất tại các khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD).

Sơ bộ tổng mức đầu tư cho 9 tuyến metro tại TP. Hồ Chí Minh khoảng 44 tỷ USD

Các cơ chế này được cụ thể hóa tại Nghị quyết số 188/2025/QH15; Luật Đường sắt số 95/2025/QH15; Nghị định số 123/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ về cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt. Hiện thành phố đang hoàn thiện đề án huy động vốn, xây dựng phương án đầu tư mang tính đồng bộ, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.

Đại diện Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh cho biết, mục tiêu đến năm 2027 phải hoàn thành toàn bộ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 9 tuyến metro. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, công tác giải phóng mặt bằng luôn là khâu khó khăn nhất, đặc biệt tại các khu vực đông dân cư.

Kinh nghiệm từ tuyến metro số 1 và số 2 cho thấy những vướng mắc lớn nằm ở việc di dời hạ tầng kỹ thuật (cấp nước, điện, viễn thông...), sự thiếu đồng bộ trong quy hoạch, vấn đề đơn giá bồi thường và sự đồng thuận của người dân. Vì vậy, cùng với quyết tâm chính trị, thành phố nhấn mạnh yêu cầu chuẩn bị kỹ lưỡng cơ chế tài chính minh bạch, ổn định, đồng thời xây dựng lộ trình cụ thể để xử lý dứt điểm các vướng mắc về pháp lý, kỹ thuật và xã hội.

Việc triển khai thành công 9 tuyến metro sẽ tạo ra bước ngoặt trong phát triển hạ tầng giao thông công cộng, góp phần giảm ùn tắc, ô nhiễm, đồng thời mở rộng không gian phát triển đô thị hiện đại, bền vững, xứng tầm với vị thế đầu tàu kinh tế cả nước.

Thạc Hiếu