TP.HCM kiến nghị Trung ương hỗ trợ 10.000 tỷ đồng để xóa nhà ven kênh rạch

UBND TP.HCM vừa có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn biến đổi khí hậu, xử lý ô nhiễm môi trường giai đoạn 2026 - 2030 để đẩy nhanh tiến độ xóa nhà tạm ven kênh, rạch trên địa bàn Thành phố.

UBND Thành phố cho biết, hiện nay Thành phố vẫn còn hàng chục nghìn căn nhà lụp xụp ven kênh rạch, làm cản trở dòng chảy, gây ngập úng, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân.

TP.HCM cần số vốn rất lớn để di dời các căn nhà tạm ven kênh rạch - Ảnh: Lê Toàn

Theo thông báo kết luận số 235-TB/VPTW ngày 24/6/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo, TP.HCM cần phải đầu tư mạnh mẽ hơn nữa, tốc độ nhanh hơn nữa để xóa nhà tạm ven sông, kênh rạch.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đặt mục tiêu đến năm 2030 di dời 50% số nhà ven kênh rạch, tương đương 20.000 căn.

Đến nay, TP.HCM đã phê duyệt hai đề án lớn là Đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà trên, ven sông, kênh, rạch giai đoạn 2025 - 2030 và Đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà ven kênh rạch thuộc Quận 8 (cũ), nay là ba phường Chánh Hưng, Bình Đông, Phú Định.

Tổng nhu cầu vốn để thực hiện 2 đề án nói trên lên tới 105.000 tỷ đồng.

Với số vốn rất lớn, trong khi đó, Thành phố đang tập trung đầu tư hạ tầng giao thông chiến lược như metro và nhiều dự án kết nối liên vùng cùng nhiều dự án khác để đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Do khả năng cân đối nguồn vốn của ngân sách Thành phố trước mắt sẽ khó khăn. Vì vậy, UBND TP.HCM kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương về biến đổi khí hậu, xử lý ô nhiễm môi trường do Bộ quản lý để Thành phố có thêm nguồn lực thực hiện mục tiêu xóa nhà ven kênh rạch.

Theo số liệu thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, Thành phố hiện còn 39.600 căn nhà ven sông, kênh rạch chưa được di dời.
Các dự án di dời nhà ven kênh rạch chủ yếu thực hiện từ nguồn vốn ngân sách.

Tuy nhiên, do vốn ngân sách phải ưu tiên cho các dự án đã có mặt bằng sạch hoặc dự án cấp bách nên không ít dự án di dời nhà ven kênh phải tạm dừng hoặc chưa thể khởi động do chưa được bố trí vốn.

Mặc dù, Thành phố đã có chủ trương mời gọi tư nhân tham gia đầu tư nhưng các doanh nghiệp không mặn mà vì phần lớn các dự án di dời nhà ven kênh có cấu phần chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng lớn.

Một rào cản khác nằm ở tính chất “phi thương mại” của các dự án này. Khác với các khu đô thị mới hay các tuyến giao thông trọng điểm có thể sinh lời từ quỹ đất sau giải tỏa, phần lớn dự án ven kênh rạch chỉ phục vụ mục tiêu cải tạo hạ tầng, bảo vệ môi trường và phục vụ cộng đồng.

Lê Quân