TP.HCM kiến nghị giữ lại toàn bộ nguồn thu từ đất trong 5 năm để phát triển hạ tầng

Mục tiêu là nhằm bổ sung nguồn lực tài chính cho phát triển hạ tầng, trong bối cảnh TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sắp sáp nhập thành một siêu đô thị theo Nghị quyết của Quốc hội, dự kiến vận hành từ ngày 1/7 tới, với trung tâm hành chính đặt tại TP.HCM.

Theo dự thảo Luật Ngân sách sửa đổi, TP.HCM sẽ chỉ được giữ lại khoảng 70 - 80% nguồn thu từ đất đai, phần còn lại phải điều tiết về ngân sách Trung ương. Trước đó, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM đã phản ánh lo ngại rằng việc điều tiết 30% nguồn thu từ đất sẽ làm giảm đáng kể khả năng đầu tư phát triển hạ tầng của thành phố.

Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thanh Nghị. Ảnh: Quỳnh Trần

TS Trần Hoàng Ngân - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, nhận định rằng sau khi sáp nhập, thành phố mới sẽ có diện tích rộng lớn, với khoảng cách kết nối giữa các khu vực lên đến 100 km. Do đó, nhu cầu phát triển hạ tầng giao thông là rất cấp thiết và đòi hỏi nguồn tài chính khổng lồ.

Chỉ riêng TP.HCM hiện nay, nhu cầu vốn đầu tư công đến năm 2030 đã lên tới 1,1 triệu tỷ đồng. Trong đó, khoảng 550.000 tỷ đồng dự kiến đến từ nguồn thu đất đai. Nếu phải điều tiết 30%, thành phố sẽ mất hơn 33.000 tỷ đồng mỗi năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ đầu tư công. Trong khi đó, riêng hệ thống metro đã cần tới 40 tỷ USD, chưa kể nhiều dự án lớn khác như mở rộng đường kết nối với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, hay xây dựng cầu vượt.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá đề xuất giữ lại toàn bộ nguồn thu từ đất là “rất chính đáng”. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh tinh thần chia sẻ quốc gia, cho rằng có thể áp dụng cơ chế hài hòa với tỷ lệ 80% giữ lại cho thành phố và 20% nộp về Trung ương, nhằm bảo đảm tính công bằng trong phân bổ nguồn lực quốc gia, bởi đất đai là tài sản của toàn dân.

Cùng với đề xuất về nguồn thu từ đất, TP.HCM cũng kiến nghị Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế, làm nền tảng phát triển trung tâm tài chính tại thành phố.

TP.HCM sau sáp nhập có diện tích 6.770 km2 với hơn 13,6 triệu dân, gồm 168 phường, xã và đặc khu Côn Đảo. Đồ họa: Khánh Hoàng

Đồng thời, thành phố đề xuất Chính phủ xây dựng cơ chế đặc thù để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước thông qua việc tạo "luồng xanh" trong các thủ tục quy hoạch, cấp phép xây dựng, lao động… nhằm đẩy mạnh phát triển hạ tầng, khoa học công nghệ và chuyển đổi số.

Trong khi đó, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã trình hai đề án quan trọng lên các cấp có thẩm quyền: (1) Thí điểm cơ chế đặc thù cho huyện Côn Đảo; và (2) Nghiên cứu thành lập khu thương mại tự do gắn với cảng Cái Mép Hạ. Đây là các bước cụ thể hóa Nghị quyết 24 về phát triển vùng Đông Nam Bộ, tạo đòn bẩy cho TP.HCM sau khi sáp nhập.

Về giao thông, các địa phương đề nghị Trung ương hỗ trợ cơ chế, chính sách và bố trí nguồn lực để đầu tư đa dạng các loại hình vận tải, đặc biệt nhằm giảm tải áp lực giao thông đường bộ và rút ngắn thời gian di chuyển. Các tuyến đường sắt đô thị cũng được ưu tiên phát triển, bao gồm tuyến Suối Tiên - Thành phố mới Bình Dương và tuyến TP.HCM - Thủ Dầu Một - Bình Phước.

Phát biểu chỉ đạo, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng việc sáp nhập ba địa phương sẽ hình thành một siêu đô thị lớn, mở ra cơ hội phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, để phát huy hết tiềm năng, cần giải quyết dứt điểm các tồn tại, khó khăn và vướng mắc. Đoàn công tác Trung ương sẽ luôn đồng hành cùng địa phương trong việc thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, vì mục tiêu phát triển bền vững và toàn diện của TP.HCM mới.

TH