Tour 'Theo dấu chân Đặng Thùy Trâm' cần xem xét yếu tố quốc tế hóa

Liệt sĩ – bác sĩ Đặng Thùy Trâm là một nhân vật hội đủ cả ba yếu tố: lý tưởng cách mạng, câu chuyện sống động và sự đồng cảm xuyên thời đại

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, khi các nền văn hóa không ngừng giao thoa, hòa nhập và va đập với nhau, việc mỗi dân tộc tìm kiếm cho mình một điểm tựa bản sắc trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Văn hóa không còn đơn thuần là di sản của quá khứ mà trở thành phương tiện để định vị vị thế trong hiện tại và định hướng cho tương lai. Ở Việt Nam, bên cạnh những giá trị vật thể như đình chùa, lăng tẩm, di chỉ khảo cổ..., các câu chuyện mang tính biểu tượng về con người – nhất là những nhân vật có thật, từng để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử dân tộc – lại là chất liệu vô cùng quý báu để phát triển các sản phẩm du lịch mang tính giáo dục, trải nghiệm và nuôi dưỡng lý tưởng sống cho thế hệ trẻ. Trong số những tấm gương như thế, liệt sĩ – bác sĩ Đặng Thùy Trâm là một nhân vật hội đủ cả ba yếu tố: lý tưởng cách mạng, câu chuyện sống động và sự đồng cảm xuyên thời đại.

Tượng đài liệt sĩ Đặng Thùy Trâm.

Đặng Thùy Trâm không chỉ là một bác sĩ chiến trường mà còn là một biểu tượng tinh thần của cả một thế hệ thanh niên Việt Nam dấn thân vì Tổ quốc. Những trang nhật ký của chị – được tìm thấy, bảo tồn và xuất bản sau khi chị hy sinh – đã làm lay động hàng triệu trái tim trong và ngoài nước. Chúng không chỉ phơi bày sự khốc liệt của chiến tranh, mà còn là những dòng tự sự tràn đầy cảm xúc, tình người, và khát vọng sống có lý tưởng. Đặc biệt, với thế hệ Gen Z – những người trẻ lớn lên trong môi trường công nghệ số, ít có điều kiện tiếp cận trực tiếp với lịch sử sống – thì hình ảnh một cô gái trẻ giàu hoài bão, biết yêu thương đồng đội, tận tụy với nghề y và sẵn sàng hy sinh vì nhân dân như chị Trâm, thực sự có thể trở thành một biểu tượng truyền cảm hứng mạnh mẽ.

Chính vì vậy, tour “Theo dấu chân Đặng Thùy Trâm” không chỉ là một sản phẩm du lịch thông thường mà nên được định vị như một hành trình giáo dục cảm xúc – lịch sử – nhân cách, nhằm định hướng lại giá trị sống cho thế hệ trẻ.

Du khách đến vui chơi ở khu du lịch thảo nguyên Bùi Hui.

Thảo nguyên Bùi Hui, xã Ba Trang, huyện vùng cao Ba Tơ (Quảng Ngãi), nơi nữ anh hùng, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm gắn bó trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ.

Điểm xuất phát của hành trình nên được thiết kế tại các địa danh gắn bó mật thiết với cuộc đời của chị ở Đức Phổ – Quảng Ngãi, nơi chị từng sống, làm việc và hy sinh. Những địa điểm này bao gồm các trạm y tế dã chiến nơi chị từng cứu chữa thương binh; hầm địa đạo và căn cứ kháng chiến nơi chị viết nhật ký; đến khu vực rừng núi nơi chị đã trút hơi thở cuối cùng trong một trận càn của địch. Mỗi điểm dừng chân nên được thuyết minh bằng hình ảnh, tư liệu, lời kể nhân chứng sống và các đoạn trích nhật ký của chị, nhằm tạo ra trải nghiệm sống động, giúp du khách – đặc biệt là học sinh, sinh viên – hiểu sâu hơn về những gian khó mà thế hệ cha ông đã vượt qua.

Không gian thực địa là một lợi thế lớn mà vùng đất Đức Phổ – Quảng Ngãi sở hữu. Trong bối cảnh nhiều di tích cách mạng đã mai một hoặc chỉ còn lại tấm biển khô cứng, thì các địa danh gắn với Đặng Thùy Trâm vẫn giữ được phần nào nguyên trạng, nhờ sự gìn giữ của người dân địa phương và các tổ chức bảo tồn. Đây chính là cơ hội vàng để kết hợp bảo tồn – khai thác – giáo dục. Thay vì chỉ giới hạn ở dạng tham quan truyền thống, tour nên được tổ chức như một hành trình tương tác với các yếu tố văn hóa – cảm xúc – nhận thức. Ví dụ, học sinh có thể nhập vai “bác sĩ chiến trường”, tham gia hoạt động sơ cứu giả định trong điều kiện thiếu thốn; hoặc được mời viết lại một đoạn nhật ký bằng chính cảm nhận của mình sau khi thăm hầm trú ẩn – nơi chị Trâm từng viết dòng cuối cùng trong nhật ký.

Ngoài yếu tố không gian, nội dung của hành trình cũng nên được tổ chức theo các chủ đề xuyên suốt nhằm khơi gợi chiều sâu nhận thức. Chẳng hạn, có thể mở rộng thành ba chủ đề lớn: “Tinh thần y bác sĩ thời chiến” – nói về vai trò đặc biệt của ngành y trong chiến tranh; “Người lính hậu phương trắng áo blouse” – làm rõ sự hy sinh thầm lặng nhưng vĩ đại của đội ngũ nữ bác sĩ; và “Phẩm chất phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh” – để tôn vinh sức mạnh nội lực, sự kiên cường và tình yêu thương vô bờ của người phụ nữ trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Ba chủ đề này không chỉ giúp định hướng tri thức mà còn là cơ sở để mở rộng tour thành các hoạt động hội thảo, diễn đàn, hoặc triển lãm theo mùa vụ.

Từ góc độ quản trị du lịch, có thể thấy sản phẩm này vừa hội tụ yếu tố giáo dục – truyền cảm hứng – tạo sinh kế bền vững. Các trường học có thể đưa tour vào chương trình trải nghiệm thực tế; các tổ chức thanh niên, đoàn thể có thể tổ chức dã ngoại kết hợp giáo dục lý tưởng. Bên cạnh đó, cộng đồng địa phương cũng được hưởng lợi khi tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ: từ hướng dẫn viên bản địa, người kể chuyện, cung cấp thực phẩm – lưu trú, đến người gìn giữ không gian di tích. Một sản phẩm du lịch như vậy không chỉ phục vụ du khách mà còn góp phần bảo vệ ký ức lịch sử, nuôi dưỡng tinh thần yêu nước, và thúc đẩy sự phát triển cộng đồng bền vững.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ba bên: chính quyền – doanh nghiệp – cộng đồng. Chính quyền địa phương cần định hướng rõ ràng về mặt quy hoạch, cấp phép và đầu tư hạ tầng phù hợp; doanh nghiệp du lịch cần có tâm và tầm để thiết kế sản phẩm vừa hấp dẫn vừa mang tính giáo dục cao; còn cộng đồng cần được đào tạo, tham gia tích cực và chia sẻ lợi ích. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số cũng đóng vai trò quan trọng: xây dựng bản đồ tương tác số, sử dụng công nghệ thực tế ảo để tái hiện cảnh tượng chiến trường hoặc thước phim tái dựng đời sống hằng ngày của chị Trâm... sẽ giúp hành trình trở nên sinh động, tiếp cận tốt hơn với giới trẻ.

Ngoài ra, cần xem xét khả năng quốc tế hóa tour này. Bởi Đặng Thùy Trâm không chỉ là biểu tượng trong lòng người Việt mà còn được biết đến tại nhiều quốc gia nhờ cuốn nhật ký được dịch sang tiếng Anh, Đức, Tây Ban Nha, Nhật... Việc phát triển phiên bản tour cho du khách quốc tế – đặc biệt là khách học thuật, sinh viên nước ngoài, người yêu lịch sử chiến tranh Việt Nam – sẽ mở ra cơ hội đưa sản phẩm vượt khỏi biên giới, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam thông qua câu chuyện đầy nhân văn.

Tóm lại, hành trình “Theo dấu chân Đặng Thùy Trâm” tại Đức Phổ – Quảng Ngãi không chỉ là một tuyến du lịch về nguồn, mà còn là cơ hội tái hiện lịch sử bằng cảm xúc, định hình lý tưởng sống cho giới trẻ, phát huy giá trị phụ nữ Việt Nam thời chiến và thúc đẩy phát triển bền vững dựa trên cộng đồng. Trong dòng chảy của du lịch hiện đại – nơi du khách không chỉ tìm kiếm những điểm đến mà còn khát khao được “chạm” vào ý nghĩa sống, những sản phẩm như thế này chính là cách để lịch sử hồi sinh, ký ức lan tỏa và bản sắc được tiếp nối.

(Còn nữa)

Sáng nay, 19/06 tại Trường Cao đẳng Y tế Đặng Thùy Trâm tại TP Quảng Ngãi đang diễn ra Tọa đàm "Đặng Thùy Trâm - Sáng mãi tuổi 20". Sự kiện do Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi kết hợp Tạp chí Du lịch TP Hồ Chí Minh và gia đình Liệt sĩ Đặng Thùy Trâm thực hiện.

Trong tọa đàm, các chuyên gia truyền thông và lữ hành cũng như nhà phát triển du lịch và địa phương cùng trao đổi để tìm ra hướng phát triển "Tour theo dấu chân Đặng Thùy Trâm" để truyền đến du khách, đặc biệt người trẻ tuổi cảm hứng về sự hy sinh hết mình vì tình yêu nước, tình yêu dân tộc.
Chương trình đồng thời là buổi ra mắt và trao tặng cuốn sách "Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba".

TS. Dương Đức Minh