Tổng thống Trump điện đàm ông Putin trước cuộc gặp với Ukraine

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Tổng thống Ukraine tại Florida. Ảnh Reuters.

Theo Reuters, Tổng thống Zelensky mong muốn làm dịu một đề xuất từ phía Mỹ yêu cầu lực lượng Ukraine rút hoàn toàn khỏi vùng Donbas ở miền Đông nước này — điều mà Nga lâu nay coi là điều kiện tiên quyết cho hòa bình. Việc chấp thuận yêu cầu này đồng nghĩa với khả năng Ukraine phải nhượng lại một phần lãnh thổ hiện do quân đội Ukraine kiểm soát.

Ngay trước khi phái đoàn Ukraine tới Mar-a-Lago, Tổng thống Trump và Tổng thống Putin đã có cuộc điện đàm được ông Trump mô tả là “hiệu quả”, trong khi trợ lý chính sách đối ngoại Điện Kremlin Yuri Ushakov đánh giá cuộc trao đổi diễn ra trong bầu không khí “thân thiện”. Theo ông Ushakov, Tổng thống Putin cho rằng đề xuất ngừng bắn 60 ngày do Liên minh châu Âu (EU) và Ukraine đưa ra sẽ chỉ kéo dài xung đột, đồng thời nhấn mạnh Ukraine cần sớm đưa ra quyết định liên quan tới Donbas. Nga cũng đồng ý thành lập các nhóm công tác tập trung vào các vấn đề kinh tế và an ninh nhằm tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng.

Tổng thống Zelensky tới Florida trong bối cảnh Nga gia tăng các đợt không kích nhằm vào Kiev và nhiều khu vực khác của Ukraine. Cuối tuần qua, hàng trăm tên lửa và máy bay không người lái đã được Nga phóng đi, gây mất điện và hệ thống sưởi tại một số khu vực ở thủ đô Kiev. Tổng thống Ukraine cho rằng các cuộc tấn công này là phản ứng của Nga trước những nỗ lực hòa giải do Mỹ làm trung gian.

Trong khi đó, Tổng thống Trump khẳng định ông tin rằng cả Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky đều nghiêm túc trong việc tìm kiếm hòa bình. “Tôi cho rằng chúng ta đang có nền tảng của một thỏa thuận. Hai quốc gia đều có thiện chí. Chúng ta đang ở giai đoạn cuối của các cuộc thảo luận”, ông Trump nói, đồng thời cho biết sẽ tiếp tục điện đàm với Tổng thống Putin sau cuộc gặp với Tổng thống Zelensky.

Trước đó, Tổng thống Zelensky cho biết ông dự kiến thảo luận với phía Mỹ về tương lai vùng Donbas, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và một số vấn đề then chốt khác.

Nga tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự nếu Ukraine không sớm tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình. Trong những tháng gần đây, Moscow khẳng định đã giành thêm quyền kiểm soát tại nhiều khu vực trên chiến trường. Trong khi Kiev mong muốn “đóng băng” đường ranh giới giao tranh hiện tại, Nga kiên quyết yêu cầu Ukraine rút khỏi toàn bộ Donbas cùng các vùng Zaporizhzhia và Kherson.

Mỹ đang tìm kiếm một giải pháp dung hòa, trong đó có đề xuất thành lập một khu kinh tế tự do nếu Ukraine rút khỏi Donbas, dù cơ chế vận hành cụ thể vẫn chưa được làm rõ. Washington cũng đề xuất phương án kiểm soát chung đối với nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết công tác sửa chữa đường dây điện tại đây đã được triển khai sau một lệnh ngừng bắn cục bộ.

Theo ước tính của Nga, nước này hiện kiểm soát toàn bộ Crimea — vùng lãnh thổ sáp nhập năm 2014 — và khoảng 12% lãnh thổ Ukraine, bao gồm phần lớn Donbas, Zaporizhzhia và Kherson, cùng một số khu vực thuộc Kharkiv, Sumy, Mykolaiv và Dnipropetrovsk.

Tổng thống Putin từng nhấn mạnh một thỏa thuận hòa bình phải dựa trên các điều kiện do Nga đưa ra từ năm 2024, bao gồm việc Ukraine từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.

Quan hệ giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump trong quá khứ không phải lúc nào cũng suôn sẻ, song cuộc gặp lần này diễn ra sau nhiều tuần vận động ngoại giao. Các đồng minh châu Âu, dù đôi lúc không tham gia trực tiếp các cuộc đàm phán, đang tăng cường xây dựng khuôn khổ bảo đảm an ninh hậu xung đột cho Ukraine với sự ủng hộ của Mỹ.

Trước câu hỏi liệu có sẵn sàng ký một thỏa thuận bảo đảm an ninh ngay trong ngày hay không, Tổng thống Trump cho rằng còn quá sớm để đưa ra quyết định. Cùng ngày, Tổng thống Zelensky cho biết ông đã có cuộc điện đàm chi tiết với Thủ tướng Anh Keir Starmer và dự kiến sẽ cùng Tổng thống Trump trao đổi với các lãnh đạo châu Âu trong khuôn khổ cuộc gặp tại Florida.

Kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm hiện nay được xây dựng từ một đề xuất 28 điểm do phía Nga khởi xướng, hình thành sau các cuộc tiếp xúc giữa đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, ông Jared Kushner và đặc phái viên Nga Kirill Dmitriev. Qua các vòng đàm phán tiếp theo giữa quan chức Ukraine và Mỹ, bản kế hoạch đã được điều chỉnh theo hướng phù hợp hơn với lập trường của Kiev.

Duy Tiến