Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Chuyển đổi số là cầu nối sống còn giữa tỉnh và xã'

Sáng 2/7, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2025.

Chuyển đổi số là hệ thần kinh Trung ương

Sau khi nghe báo cáo và các ý kiến tham luận, phát biểu kết luận, Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo nhấn mạnh, trong 6 tháng qua, với sự nỗ lực, cố gắng của các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nội dung về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt được những kết quả.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư lưu ý, con đường phía trước còn nhiều khó khăn. Những điểm nghẽn đã được chỉ ra không chỉ là những con số, những nhiệm vụ chậm tiến độ, mà sâu xa hơn đó là những thách thức về tư duy chỉ đạo, về cơ chế phối hợp, phân bổ nguồn lực và cam kết thực hiện. Theo Tổng Bí thư, nội dung chỉ đạo tại hội nghị không chỉ dừng lại ở lời nói, mà phải trở thành hành động cụ thể, có kết quả thực chất.

Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Tuấn Huy.

Tổng Bí thư yêu cầu, các thành viên Ban Chỉ đạo, các đơn vị có liên quan cần tập trung cao độ, hành động quyết liệt, triển khai các nhiệm vụ trong 6 tháng cuối năm 2025.

Trong số các vấn đề đặt ra, Tổng Bí thư lưu ý, người đứng đầu các ban, bộ, ngành, lãnh đạo các địa phương tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, có quyết tâm chính trị cao, kiên quyết, kiên trì, kiên định để củng cố niềm tin toàn xã hội, tập trung chỉ đạo quyết liệt các công việc.

Theo Tổng Bí thư, trong điều kiện sắp xếp bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã đi vào hoạt động từ 1/7, khi không còn cấp huyện nữa, lãnh đạo cấp tỉnh quản lý trực tiếp cấp xã. Nếu không có công nghệ, không quản trị trên dữ liệu thì không thể truyền đạt chỉ đạo, nắm bắt tình hình để điều hành kịp thời, dẫn đến nguy cơ tắc nghẽn, không phục vụ kịp thời cho nhân dân.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, chuyển đổi số chính là hệ thần kinh trung ương, là cầu nối sống còn giữa tỉnh và xã, phải trở thành bộ não dữ liệu để tổng hợp, phân tích, cảnh báo sớm tình hình, không thể xảy ra vùng trũng thông tin.

"Không có chuyển đổi số, mô hình hành chính 2 cấp sẽ không thể hoàn thành", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Nêu một số khó khăn, như việc cán bộ có chuyên môn nhưng chưa có kiến thức về chuyển đổi số, hoặc cán bộ có kiến thức chuyển đổi số nhưng không hiểu biết chuyên môn, Tổng Bí thư đặc biệt lưu ý việc ưu tiên về nguồn nhân lực, tài chính để hoàn thành các nhiệm vụ, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.

Tổng Bí thư nêu rõ, hiện nay, với ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, Ban Chỉ đạo nắm được hết việc nào, đơn vị, địa phương nào không làm.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Tuấn Huy.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan truyền thông xây dựng chương trình truyền thông sâu rộng về các nhiệm vụ khó của phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là "cởi trói rủi ro" nhằm củng cố niềm tin trong giới khoa học, doanh nghiệp, nhân dân.

Một vấn đề nữa, Tổng Bí thư nhấn mạnh vấn đề hoàn thiện thể chế, yêu cầu các bộ, cơ quan khẩn trương xây dựng các văn bản về cơ chế chính sách cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; tiếp tục rà soát, xây dựng, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan, thực hiện mục tiêu năm 2025 tháo gỡ hết những khó khăn, vướng mắc về pháp luật.

Hình thành cơ chế tìm kiếm và lựa chọn những cá nhân thực sự xuất sắc

Tổng Bí thư dành thời gian nói về các nhiệm vụ cụ thể phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo theo Kế hoạch số 01 của Ban Chỉ đạo, trong đó có vấn đề về tiêu chí, quy chế quản lý, đãi ngộ với tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng. Tổng Bí thư nói về danh mục 11 công nghệ chiến lược đã được ban hành, đặt vấn đề ai là tổng công trình sư, ai là kiến trúc sư trưởng để xây dựng, làm sao lựa chọn để có người chỉ huy làm những việc này. Các bộ có chức năng liên quan phải chủ động tìm kiếm, phát hiện và đề xuất các ứng viên tiềm năng cho các vị trí này, bao gồm các chuyên gia hàng đầu trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài, các chuyên gia quốc tế có uy tín. Mục tiêu là hình thành cho được cơ chế tìm kiếm và lựa chọn những cá nhân thực sự xuất sắc, có đủ đức, tài, uy tín, trao cho họ quyền quy tụ lực lượng, dẫn dắt, chịu trách nhiệm cao nhất về sự thành công của danh mục công nghệ chiến lược.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, các lĩnh vực, các danh mục phải có kế hoạch cụ thể triển khai, làm thế nào, thời gian nào, làm việc gì, ai chịu trách nhiệm và khi nào hoàn thành. Bộ nào chủ trì, chịu trách nhiệm. Như Bộ GD&ĐT có trách nhiệm gì về chiến lược lượng tử, về y sinh học, về AI. Thế giới người ta đi đến đâu, mình tự chủ, tự lực, tự cường ở đâu, mình có thế mạnh gì. Phản ứng phải rất mạnh mẽ. Các cơ quan, các doanh nghiệp cũng phải hưởng ứng. Ai có thế mạnh việc gì, ai có truyền thống, các nhà khoa học góp ý gì cho con đường chúng ta đi lên ngành công nghiệp chiến lược, sẽ phải làm gì, như thế nào để hoàn thành.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc và Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Trần Lưu Quang phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Tuấn Huy.

Tổng Bí thư nhấn mạnh việc có cơ chế khuyến khích thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp; kết nối thực chất giữa nhà khoa học và doanh nghiệp, giúp thương mại hóa sản phẩm công nghệ; đánh giá toàn diện lại hệ thống phòng thí nghiệm trên cả nước; các bên liên quan thành lập tổ công tác liên ngành để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tìm kiếm, đàm phán, mua lại các công ty công nghệ nhỏ ở nước ngoài có các sở hữu trí tuệ hoặc bí quyết công nghệ quan trọng.

Các bộ và cơ quan có liên quan nghiên cứu, thúc đẩy ứng dụng công nghệ chiến lược trong Danh mục Công nghệ chiến lược như: Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, chuỗi khối, robot, bán dẫn, vật liệu mới, công nghệ y-sinh học, an ninh mạng... trong các ngành, lĩnh vực quản lý.

Tổng Bí thư yêu cầu, thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương tăng cường trách nhiệm, trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra việc triển khai Kế hoạch hành động chiến lược tại bộ, ngành, địa phương, lĩnh vực được phân công phụ trách; kịp thời phát hiện, đề xuất tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, bảo đảm các Sáng kiến đột phá và Hệ thống chiến lược được triển khai đúng tiến độ, đạt hiệu quả.

Tránh kéo dài cách làm cũ gây lãng phí, mất cơ hội

Để tạo đột phá trong việc triển khai các nhiệm vụ về dữ liệu cần chuyển đổi sang phương thức quản trị mới, lấy hiệu quả làm trung tâm, xây dựng và trình Ban Chỉ đạo các cơ chế vượt trội, đột phá về quản trị dữ liệu quốc gia theo nguyên tắc dữ liệu cần "đúng, đủ, sạch, sống", kết nối thông suốt để khai thác hiệu quả, tạo ra giá trị cụ thể, đo lường được; cần có cách làm mới về quản trị dữ liệu để bảo đảm đáp ứng đúng lộ trình đặt ra, kể cả nếu cần thiết phải bỏ đi những cơ sở dữ liệu chưa đúng để làm lại, tránh kéo dài cách làm cũ gây lãng phí, mất cơ hội.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, khẩn trương hoàn thành xây dựng, đưa vào khai thác, sử dụng Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin; tái cấu trúc quy trình thủ tục hành chính, tái sử dụng thông tin, dữ liệu để cung cấp dịch vụ công trực tuyến thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp, phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh.

Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai hạ tầng số, phủ sóng 5G toàn quốc gắn với việc thúc đẩy triển khai Internet vệ tinh; khẩn trương khắc phục tình trạng thôn, bản lõm sóng, thiếu điện; bảo đảm nguồn năng lượng điện ổn định, đáp ứng yêu cầu cho chuyển đổi số quốc gia. Các tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo bố trí nguồn lực tài chính, bảo đảm đường truyền mạng thông suốt đến cấp xã, trang thiết bị đầu cuối, nhân lực phục vụ hoạt động chuyển đổi số tại địa phương.

Tổng Bí thư chỉ rõ, khẩn trương xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực, nhân tài khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong và ngoài nước, nhất là nhân lực chất lượng cao trong các ngành công nghệ mũi nhọn (AI, bán dẫn, vật liệu mới…); xây dựng Đề án phát triển, trọng dụng nhân tài, đặc biệt là chuyên gia đầu ngành phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; triển khai Chiến lược thu hút nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Về bảo đảm kinh phí cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Tổng Bí thư đề nghị, ưu tiên các dự án trọng điểm, liên ngành, liên vùng, có tính đột phá, lan tỏa; ưu tiên bố trí đủ nguồn lực, tập trung cho nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trọng điểm, có tính đột phá, lan tỏa, tránh dàn trải, hình thức; ưu tiên dự án chuyển đổi số phục vụ mô hình hành chính mới, đặc biệt là các Sáng kiến đột phá và Dự án đặc biệt quan trọng trong Kế hoạch hành động chiến lược.

Tổng Bí thư lưu ý, phải quan tâm đến công tác bảo đảm an ninh, an toàn, bảo mật, bảo vệ dữ liệu quốc gia, bảo vệ dữ liệu cá nhân, đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ của khoa học, công nghệ. Mọi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, người dân phải nắm được những nguyên tắc để chấp hành pháp luật; vận hành hiệu quả 3 nền tảng số phục vụ triển khai Nghị quyết số 57 -NQ/TW.

Tổng Bí thư nêu rõ, nhiệm vụ phía trước rất nặng nề, phải biến thách thức thành cơ hội, biến quyết tâm thành hành động cụ thể, tạo ra những chuyển biến mang tính lịch sử, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Trường Phong