Tối ưu hóa thế mạnh của từng địa phương
Từ góc nhìn quy hoạch cho thấy, TPHCM đã hội tụ đầy đủ điều kiện để tăng tốc, bứt phá phát triển. Đồng thời, siêu đô thị TPHCM mới là nguồn 'cảm hứng' vô tận cho các nhà quy hoạch hiến kế định hướng phát triển hiệu quả, bền vững.
Theo Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 (gọi tắt là đồ án) vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, TPHCM (cũ) được xác định đến năm 2060 sẽ trở thành thành phố toàn cầu, phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới. TPHCM phát triển theo 6 phân vùng (trung tâm, Đông, Tây, Bắc, Nam, Đông Nam), mỗi vùng đa chức năng, gắn với các khu vực trọng điểm quốc gia và quốc tế, tạo môi trường sống và việc làm chất lượng cao, kết nối hệ thống giao thông công cộng; phát triển không gian đô thị đa trung tâm, hình thành các phân vùng đa chức năng tập trung tài chính, thương mại, du lịch, văn hóa, thể thao, nghiên cứu, đào tạo và công nghệ cao.
Cũng theo quy hoạch, TPHCM sẽ hình thành mới các khu công nghệ cao với tổng diện tích khoảng 2.200-2.600ha. Tập trung phát triển chức năng công nghiệp gồm 33 khu công nghiệp, 3 khu chế xuất và 7 cụm công nghiệp, quy mô khoảng 9.200-10.200ha tại các khu vực dọc theo đường Vành đai 3, tuyến tránh của quốc lộ 22, cảng Hiệp Phước và một số khu vực thuận lợi kết nối giao thông, chuyển đổi chức năng tại Bình Chánh, Củ Chi, Bắc Cần Giờ hiện nay...
Bình Dương được ví như “thủ phủ công nghiệp” của cả nước với hơn 29 khu công nghiệp đang hoạt động, hơn 1,3 triệu lao động. Tỉnh đã hình thành mạng lưới giao thông tương đối đồng bộ; nâng cấp, mở rộng quốc lộ 13 (đoạn qua địa bàn TP Thuận An), khẩn trương thi công và chuẩn bị đầu tư đường Vành đai 3, 4 TPHCM, đường cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, mới nhất là hệ thống đường sắt đô thị kết nối trực tiếp với trung tâm TPHCM…
Ông Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương, khẳng định, việc hợp nhất sẽ hình thành một siêu đô thị thông minh, tối ưu hóa thế mạnh của từng địa phương để tạo ra một vùng liên kết chặt chẽ, bổ sung lẫn nhau về mọi mặt.
Cùng với đó, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng được quy hoạch phát triển đô thị theo hướng đô thị hiện đại, xanh, văn minh, giàu bản sắc, phát triển bền vững gắn với bảo tồn…
Bà Dương Thảo Hiền, Phó Giám đốc Sở Xây Dựng tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, thông tin, tỉnh quy hoạch phát triển hệ thống đô thị trên cơ sở tận dụng tối đa lợi thế phát triển từ các dự án kết cấu hạ tầng động lực về giao thông, du lịch, dịch vụ đã có, tiếp tục hoàn chỉnh mạng lưới đô thị phù hợp với từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội, kết hợp hài hòa giữa quá trình đô thị hóa, phát triển đô thị với công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Khu cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, cụm cảng đặc biệt hàng đầu cả nước. Ảnh: PHÚ NGÂN
PGS TS Nguyễn Ngọc Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng (Đại học Kinh tế TPHCM), đánh giá, việc hình thành TPHCM mới đã đánh dấu một bước chuyển mang tính chiến lược trong quá trình tái cơ cấu không gian phát triển toàn khu vực.
Từ vị trí trung tâm thương mại nội địa, TPHCM mới sẽ trở thành một thành phố ven biển có quy mô tiếp giáp biển lớn, với chiều dài bờ biển khoảng 110km, trải dài từ Long Hải đến Côn Đảo. Đây là một thay đổi có ý nghĩa chiến lược trong việc khai thác tiềm năng kinh tế biển, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu và nhu cầu phát triển bền vững tài nguyên biển. Một trong những yếu tố then chốt của bối cảnh kinh tế biển TPHCM sau hợp nhất là hệ thống cảng biển, đặc biệt là cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, có khả năng tiếp nhận tàu trên 150.000 DWT.
“TPHCM cũng phải đối mặt với một số thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và các bên liên quan. Hạ tầng giao thông và logistics chưa hoàn thiện, thiếu quy hoạch không gian biển tích hợp và hạn chế về cơ chế tài chính đặc thù. Vì thế, TPHCM nên có chiến lược phát triển kinh tế biển thông minh, tích hợp và bền vững”, PGS-TS Nguyễn Ngọc Vinh góp ý.