Toan tính của Mỹ khi điều 'pháo đài bay' B-52 gần biên giới Nga

Newsweek cho biết máy bay ném bom chiến lược B-52H Stratofortress, được triển khai tại Anh từ ngày 8.11, đã tham gia một nhiệm vụ huấn luyện mô phỏng "cuộc thả vũ khí" hôm 26.11. Nhiệm vụ này diễn ra tại không phận Phần Lan, một thành viên mới của NATO có biên giới dài với Nga.

Một chiếc B-52H Stratofortress của không quân Mỹ được nhìn thấy tại căn cứ không quân Fairford ở Anh vào ngày 25.11 - Ảnh: Newsweek

Trong bài huấn luyện, B-52 phối hợp chặt chẽ với máy bay chiến đấu F/A-18C Hornet của Phần Lan và JAS 39 Gripen của Thụy Điển, thể hiện sự gắn kết ngày càng sâu sắc giữa các lực lượng không quân đồng minh.

Theo không quân Mỹ, "nhiệm vụ này nhấn mạnh vai trò quan trọng ngày càng lớn của Phần Lan trong NATO và đánh dấu một bước tiến mới trong việc củng cố phòng thủ tập thể của liên minh".

Không quân Phần Lan cũng đánh giá cao sự hợp tác này, khẳng định rằng việc huấn luyện chung với Mỹ đã góp phần nâng cao đáng kể năng lực phòng thủ của quốc gia. Kể từ tháng 7, Phần Lan thường xuyên tổ chức các hoạt động huấn luyện với B-52 trong không phận của mình, đóng góp vào chiến lược phòng thủ tập thể và khả năng răn đe của NATO tại khu vực cao nguyên phía bắc.

Đây không chỉ đơn thuần là một hành động quân sự mà còn mang tính biểu tượng, gửi đi thông điệp mạnh mẽ về sự sẵn sàng bảo vệ lợi ích của liên minh NATO. Động thái này, được thực hiện trong thời điểm chiến sự Ukraine leo thang và Nga ngày càng táo bạo hơn trong việc phô diễn sức mạnh, đã làm dấy lên nhiều suy đoán về ý đồ thực sự của Mỹ cũng như hệ quả tiềm tàng đối với khu vực và thế giới.

Mục tiêu của việc triển khai B-52 gần Nga

B-52 Stratofortress, được gọi là "pháo đài bay", là một biểu tượng của sức mạnh chiến lược Mỹ kể từ thời Chiến tranh Lạnh. Với khả năng mang theo tải trọng vũ khí lên tới 81 tấn và tầm bay hơn 14.000km mà không cần tiếp nhiên liệu, loại máy bay này là nền tảng của chiến lược răn đe tầm xa của Mỹ. Nó có thể mang theo cả vũ khí hạt nhân lẫn vũ khí thông thường có độ chính xác cao, giúp thực hiện các cuộc tấn công từ xa mà không cần xâm nhập sâu vào không phận đối phương.

Sự xuất hiện của B-52 tại khu vực gần Nga, đặc biệt là trong không phận Phần Lan - một thành viên mới gia nhập NATO - gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng Mỹ và liên minh luôn sẵn sàng triển khai sức mạnh để bảo vệ các đồng minh. Hơn nữa, với khả năng thực hiện các nhiệm vụ mang tính răn đe chiến lược, B-52 cho thấy NATO không chỉ tập trung vào các biện pháp phòng thủ mà còn có thể áp đặt áp lực trực tiếp lên đối thủ nếu cần thiết.

Việc B-52 xuất hiện tại không phận Phần Lan không phải ngẫu nhiên. Phần Lan, quốc gia vừa gia nhập NATO vào năm 2023, chia sẻ đường biên giới dài hơn 1.200km với Nga. Sự gia nhập này không chỉ thay đổi cán cân quyền lực ở Bắc Âu mà còn mở ra một cánh cửa chiến lược mới cho NATO trong việc đối phó với Moscow. Việc triển khai B-52 tại khu vực này là lời khẳng định rằng NATO sẽ bảo vệ lãnh thổ của mọi thành viên, bất kể họ là thành viên lâu năm hay mới gia nhập.

Hành động này cũng nhằm củng cố tinh thần đồng minh tại Bắc Âu. Đối với các quốc gia như Phần Lan hay Thụy Điển, vốn lo ngại về những mối đe dọa từ Nga, sự hiện diện của B-52 là một tín hiệu an tâm rằng Mỹ và NATO luôn đứng sau lưng họ. Đồng thời, nó cũng gửi tới Moscow thông điệp rằng bất kỳ “đụng chạm” đối với các quốc gia này sẽ không được dung thứ.

Thông điệp chính trị

Bên cạnh yếu tố quân sự, việc triển khai B-52 còn mang ý nghĩa chính trị sâu sắc. Đây là một phần trong chiến lược răn đe của Mỹ, nhằm ngăn chặn bất kỳ hành động leo thang nào từ phía Nga. Đồng thời, động thái này cũng nhằm củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ trong NATO, khẳng định rằng Washington vẫn là trụ cột chính trong việc bảo vệ an ninh châu Âu.

Thông điệp gửi tới Nga là rõ ràng: NATO không chỉ đơn thuần bảo vệ lãnh thổ mà còn sẵn sàng đáp trả mạnh mẽ nếu Moscow tiếp tục gia tăng các hành động leo thang. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Nga vừa tuyên bố sử dụng tên lửa siêu thanh tầm trung trong cuộc chiến Ukraine, một động thái khiến các quốc gia NATO ở châu Âu lo ngại.

Phản ứng tiềm tàng từ Nga

Nga chắc chắn không thể bỏ qua sự hiện diện của B-52 ngay gần biên giới của mình. Moscow nhiều khả năng sẽ coi đây là một hành động khiêu khích, làm gia tăng nguy cơ xung đột. Trong quá khứ, mỗi lần NATO tăng cường hiện diện quân sự tại Đông Âu, Nga đã nhiều lần đáp trả bằng cách triển khai các hệ thống vũ khí tiên tiến, như tên lửa đạn đạo Iskander tại Kaliningrad hoặc tổ chức các cuộc tập trận quy mô lớn gần biên giới NATO.

Hành động mới nhất của Mỹ có thể thúc đẩy Nga gia tăng các hoạt động quân sự ở khu vực Baltic và Bắc Cực, nơi đã trở thành điểm nóng trong mối quan hệ căng thẳng giữa hai bên. Ngoài ra, Nga cũng có thể tận dụng tình hình này để tăng cường quan hệ quân sự với các đối tác như Trung Quốc hay Iran, tạo ra một liên minh đối trọng với phương Tây. Điều này sẽ làm phức tạp thêm tình hình địa chính trị toàn cầu.

Thách thức và rủi ro

Dù mang lại lợi ích lớn trong việc răn đe, hành động triển khai B-52 không phải không có rủi ro. Một trong những nguy cơ lớn nhất là khả năng leo thang xung đột. Với tình hình căng thẳng hiện nay, bất kỳ sự cố nào, chẳng hạn như va chạm trên không hoặc nhầm lẫn trong nhận diện mục tiêu, đều có thể kích hoạt phản ứng quân sự từ phía Nga, đẩy khu vực vào một cuộc đối đầu khó kiểm soát.

Ngoài ra, B-52 dù mạnh mẽ nhưng không phải bất khả xâm phạm. Thiết kế từ thời Chiến tranh Lạnh khiến loại máy bay này không có khả năng tàng hình, dễ bị phát hiện bởi các hệ thống phòng không hiện đại như S-400 hoặc S-500 của Nga. Trong một kịch bản xung đột trực tiếp, B-52 có thể trở thành mục tiêu ưu tiên, tạo ra rủi ro lớn cho lực lượng không quân Mỹ.

Bên cạnh đó, việc triển khai B-52 tại châu Âu đòi hỏi chi phí cao, từ vận hành, bảo trì đến hỗ trợ kỹ thuật. Điều này đặt ra câu hỏi về tính bền vững của chiến lược nếu căng thẳng kéo dài.

Hành động của Mỹ tại Bắc Âu phản ánh rõ nét sự chuyển dịch trong cân bằng quyền lực khu vực. Với việc Phần Lan gia nhập NATO và Thụy Điển sắp trở thành thành viên chính thức, NATO đã mở rộng ảnh hưởng tới sát biên giới Nga, làm thay đổi cấu trúc an ninh của khu vực. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc đẩy Moscow vào thế phòng thủ, tạo ra nguy cơ một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Trong dài hạn, Mỹ và NATO sẽ cần tìm cách cân bằng giữa việc răn đe và tránh leo thang xung đột. Các kênh đối thoại hiệu quả với Moscow, cùng với việc tăng cường năng lực phòng thủ của các thành viên NATO, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định khu vực.

Hoàng Vũ