Tòa án nhân dân cấp tỉnh được tăng thẩm quyền ra sao?

Với 446/448 đại biểu tán thành (đạt 93,31%), sáng 25/6, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án. Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Đáng chú ý luật mới đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, trong đó quy định thẩm quyền của các tòa án trong hệ thống tòa án mới.

Theo đó, Tòa án Nhân dân (TAND) tối cao sẽ giám đốc việc xét xử của các tòa án. TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (tòa án cấp tỉnh) giám đốc việc xét xử của TAND khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ để bảo đảm việc áp dụng pháp luật nghiêm chỉnh và thống nhất.

Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án. Ảnh: QH

Về thẩm quyền của TAND cấp tỉnh, dự án Luật quy định được giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực nhưng bị kháng nghị theo quy định của Bộ luật này.

TAND cấp tỉnh còn có thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc theo quy định của Luật Trọng tài thương mại.

Luật cũng quy định cụ thể thẩm quyền của TAND khu vực về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp, thẩm quyền của các tòa chuyên trách thuộc TAND khu vực.

Tòa Dân sự thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về dân sự, lao động, trừ những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa Sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực.

Tòa Kinh tế thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về kinh doanh, thương mại, trừ những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa Sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí. Ảnh: QH

Tòa Sở hữu trí tuệ thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ.

Tòa Gia đình và người chưa thành niên thuộc tòa khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc về hôn nhân và gia đình.

Đối với tòa án khu vực chưa có tòa chuyên trách thì chánh án tòa án có trách nhiệm tổ chức công tác xét xử và phân công thẩm phán giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền của TAND khu vực.

Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí cho biết, có ý kiến cho rằng với quy định của dự thảo Luật thì khối lượng công việc phải giải quyết của TAND cấp tỉnh rất lớn, có thể sẽ ảnh hưởng đến việc giải quyết của tòa này.

TAND tối cao thấy rằng việc chuyển giao toàn bộ thẩm quyền xét xử theo thủ tục sơ thẩm đối với các loại vụ án hành chính, vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản cho TAND khu vực đã giảm tải khối lượng lớn công việc cho TAND cấp tỉnh.

"Trong thời gian tới, TAND tối cao sẽ thực hiện nhiều giải pháp như tăng cường đào tạo, tập huấn, bố trí đội ngũ Thẩm phán đủ năng lực để thực hiện tốt nhiệm vụ của TAND khu vực nên không cần thiết phải giữ lại thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm một số loại vụ án, vụ việc của TAND cấp tỉnh", Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí cho hay.

Ngoài ra, TAND tối cao dự kiến đề xuất tổ chức 3 Tòa Phá sản tại 3 TAND khu vực ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM; tổ chức 2 Tòa Sở hữu trí tuệ tại 2 TAND khu vực ở Hà Nội và TP.HCM. Phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Minh Ngọc