Tòa án Mỹ bác thẩm quyền áp thuế của Tổng thống Donald Trump

Thuế quan là một trụ cột trong chương trình nghị sự nhiệm kỳ hai của ông Trump.

Theo các nguồn tin tại Washington, các thẩm phán khẳng định quyền áp thuế là "quyền lực cốt lõi của Quốc hội" và không thể bị tổng thống lạm dụng thông qua việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia. Mức thuế hiện hành sẽ tiếp tục có hiệu lực đến ngày 14-10, thời điểm Tòa án Tối cao dự kiến xem xét vụ việc.

Ngoài ra, Tòa Phúc thẩm khu vực Washington D.C. cũng ra phán quyết 2-1 phục hồi chức vụ của Ủy viên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) Rebecca Kelly Slaughter, cho rằng việc ông Trump sa thải bà vi phạm án lệ của Tòa án Tối cao bảo vệ tính độc lập của các cơ quan liên bang. Quyết định này giúp FTC khôi phục hoạt động với đủ số ủy viên, đồng thời đánh dấu một thất bại lớn khác của ông Trump trong nỗ lực siết chặt bộ máy hành chính.

Các chuyên gia nhận định, loạt phán quyết nói trên phản ánh sự đối đầu trực diện giữa quyền lực tổng thống và cơ chế kiểm soát, cân bằng quyền lực trong hệ thống chính trị Mỹ. Đặc biệt, vụ việc liên quan đến FTC có thể buộc Tòa án Tối cao phải xem xét lại tiền lệ Humphrey's Executor (1935), từ đó tác động lâu dài đến cấu trúc quyền lực của nhánh hành pháp.

Sau diễn biến trên, Tổng thống Trump cảnh báo Mỹ có thể phải "hủy bỏ" các thỏa thuận thương mại đã ký với Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Hàn Quốc và một số đối tác khác nếu thua kiện về tính hợp pháp của thuế quan.

Ông cho biết chính quyền đã đề nghị Tòa án Tối cao đảo ngược phán quyết vừa qua, đồng thời nhấn mạnh việc thất bại trong vụ kiện sẽ gây "tổn thất vô cùng lớn" cho Mỹ và có nguy cơ làm vô hiệu hóa những thỏa thuận thương mại quan trọng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump là nhà lãnh đạo đầu tiên sử dụng Đạo luật IEEPA và được ông chủ Nhà Trắng đương nhiệm viện dẫn để áp đặt thuế đối ứng, được công bố ngày 2-4-2025.

Đạo luật được ban hành năm 1977 này trao cho Tổng thống Mỹ quyền hạn rộng rãi để ứng phó với tình trạng khẩn cấp quốc gia và ông Donald Trump là nhà lãnh đạo đầu tiên sử dụng đạo luật này để áp thuế, một quyền hạn mà Hiến pháp trao cho Quốc hội. Và kể từ ngày 5-4, Mỹ bắt đầu thu thuế nhập khẩu cơ bản 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ hầu hết quốc gia và vùng lãnh thổ. Từ ngày 9-4-2025, mức thuế đối ứng cao hơn - từ 11% đến 50% - chính thức có hiệu lực. Trong số này, hàng nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) chịu mức thuế 20%.

H.K