Tổ chức kiểm toán hằng năm theo nguyên tắc 'gọn nhưng chất lượng'

Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Kiểm toán Nhà nước tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV vào chiều 20/10, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh, nhiệm kỳ 2021-2026 là nhiệm kỳ có ý nghĩa quan trọng trong việc triển khai thực hiện Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến 2030.

Giai đoạn 2021-2025, tình hình thế giới và trong nước diễn biến nhanh, phức tạp, có nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, vượt ngoài dự báo; nhưng với tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, toàn ngành kiểm toán nhà nước đã nỗ lực, tích cực đổi mới, tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hữu hiệu để khắc phục mọi khó khăn hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ chính trị được giao với nhiều kết quả quan trọng, nổi bật.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn báo cáo tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Cụ thể hóa vào kế hoạch triển khai nhiệm vụ kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện nhiều chuyên đề kiểm toán có quy mô lớn về việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, đất đai, tài nguyên, khoáng sản; các chuyên đề kiểm toán đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội; chuyên đề kiểm toán “Việc huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 và các chính sách hỗ trợ”..., cùng nhiều chuyên đề, chủ đề “nóng” được dư luận xã hội quan tâm.

Công tác hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động kiểm toán được đặc biệt quan tâm

Thông tin về những kết quả nổi bật trong nhiệm kỳ 2021-2026, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, qua kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị chấn chỉnh hoạt động của đơn vị được kiểm toán và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức có liên quan trong công tác quản lý, điều hành, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Đặc biệt, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới những nội dung trái hoặc không phù hợp với quy định chung của Nhà nước và thực tiễn đối với 938 văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý các cấp, tăng 19,3% so với nhiệm kỳ 2016-2021.

Qua đó, tiếp tục khẳng định định hướng đúng đắn của Kiểm toán Nhà nước trong nhiệm kỳ là kiểm toán nhằm phát hiện bất cập, kịp thời khắc phục “lỗ hổng” của cơ chế chính sách để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Để có được kết quả đó, những năm qua công tác hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động của Kiểm toán Nhà nước luôn được đặc biệt quan tâm và xác định là yếu tố cốt lõi phải thực hiện để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Kiểm toán Nhà nước.

Phương án tổ chức kiểm toán hằng năm được xây dựng theo nguyên tắc “gọn nhưng chất lượng”, bố trí sắp xếp lồng ghép hợp lý các nhiệm vụ kiểm toán trên cùng một địa bàn, đơn vị và đổi mới cách thức tổ chức đoàn kiểm toán. Với nguyên tắc đó, số đoàn kiểm toán được Kiểm toán Nhà nước tổ chức thực hiện trong năm 2025 đã giảm khoảng 33% so với đầu nhiệm kỳ (156/234 đoàn) nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu kiểm toán và chất lượng hoạt động kiểm toán.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã linh hoạt điều chỉnh giảm các đầu mối kiểm toán có sự trùng lắp phát sinh với các cơ quan thanh tra, kiểm tra hoặc bổ sung hợp lý kế hoạch kiểm toán theo đề nghị của các bộ, ngành, địa phương nhằm giúp các đơn vị nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.

Đặc biệt, theo Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn, đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy, sáp nhập, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, Kiểm toán Nhà nước đã giảm một số cuộc kiểm toán tại các bộ, ngành, các cuộc kiểm toán liên quan đến cấp huyện, ưu tiên tập trung kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp tỉnh hoàn thành trước 30/6/2025 nhằm cung cấp thông tin, số liệu tin cậy cho Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố làm căn cứ phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương năm 2024.

Cũng trong nhiệm kỳ, lần đầu tiên Kiểm toán Nhà nước tham dự phiên giải trình về việc thực hiện các kết luận, kiến nghị kiểm toán, vì vậy tỷ lệ thực hiện tăng cao so với nhiệm kỳ trước, nhiều kiến nghị tồn đọng được chỉ đạo và thực hiện xử lý dứt điểm; bình quân tỷ lệ thực hiện kiến nghị kiểm toán trong nhiệm kỳ 2021-2026 là 90%, cao hơn nhiệm kỳ 2016-2021 (74,7%).

Có 267/938 văn bản đã được Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương thực hiện hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, cao hơn số thực hiện nhiệm kỳ trước. Về cơ bản các kết luận, kiến nghị kiểm toán đã được các đơn vị tổ chức thực hiện nghiêm túc.

Kiểm toán Nhà nước cũng đã tổ chức các cuộc kiểm toán chuyên đề để kịp thời cung cấp các báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán liên quan đến các nội dung giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội.

Dù vậy, theo Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn, bên cạnh những mặt đạt được, nhiệm kỳ vừa qua vẫn còn một số hạn chế, tồn tại cần khắc phục như: việc lựa chọn chủ đề, đơn vị được kiểm toán dựa trên cơ sở đánh giá rủi ro, xác định trọng yếu kiểm toán chưa được thể hiện rõ; còn những vấn đề chưa kịp thời được phát hiện để cảnh báo dấu hiệu vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của một số địa phương, đơn vị...

Đẩy mạnh và đa dạng hóa hình thức công khai kết quả kiểm toán

Xác định rõ phương châm hành động trong giai đoạn mới là “Kỷ cương - Liêm chính - Chuyên nghiệp - Chất lượng - Hội nhập”, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh, nhiệm kỳ 2026-2031, toàn ngành Kiểm toán Nhà nước tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán, góp phần tích cực vào thúc đẩy quản trị tài chính công minh bạch, hiệu quả, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Cụ thể, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục đổi mới phương pháp xây dựng kế hoạch kiểm toán trung hạn, hằng năm trên cơ sở những định hướng của Đảng, pháp luật của Nhà nước về điều hành phát triển kinh tế-xã hội để xác định chủ đề, chuyên đề kiểm toán phù hợp; lựa chọn để tổ chức kiểm toán toàn ngành đối với một số chủ đề lớn gắn với việc quản lý điều hành ngân sách nhà nước, có tác động lớn đến tình hình kinh tế xã hội, những vấn đề dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; những vấn đề “nóng” được dư luận xã hội, Quốc hội và cử tri quan tâm.

Các đại biểu dự phiên họp chiều 20/10. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đổi mới phương pháp kiểm toán, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ cao và sử dụng chuyên gia trong hoạt động kiểm toán. Đẩy mạnh và đa dạng hóa hình thức công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán theo quy định nhằm lan tỏa thông tin, nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm toán, góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực.

Tăng cường công tác theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận và kiến nghị kiểm toán, kiên quyết kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý các trường hợp không thực hiện nghiêm các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước.

Bên cạnh đó, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán, hoạt động thanh tra, kiểm tra, kịp thời giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực; tăng cường kiểm soát, thanh tra, kiểm tra trách nhiệm người đứng đầu; việc chấp hành Quy chế tổ chức hoạt động đoàn kiểm toán, quy trình kiểm toán, chuẩn mực kiểm toán.

Kiểm toán Nhà nước tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động của ngành; tăng cường hội nhập, hợp tác quốc tế sâu rộng; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động của Kiểm toán Nhà nước, gắn với cải cách hành chính.

Đồng thời, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục đổi mới công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn kiểm toán nhằm tham gia các ý kiến có trọng lượng vào chính sách kinh tế vĩ mô cũng như bất cập của chính sách, chế độ để kiến nghị giải pháp hoàn thiện.

VĂN TOẢN