Tính toán của Rosé (BlackPink)

Rosé rút khỏi Hiệp hội Bản quyền Âm nhạc Hàn Quốc

Ngày 20/2, truyền thông Hàn Quốc đưa tin Rosé rút khỏi tư cách thành viên của Hiệp hội Bản quyền Âm nhạc Hàn Quốc (KOMCA). Đây là tổ chức bảo vệ và thu tiền bản quyền cho hơn 50.000 thành viên.

Theo KOMCA, giọng ca chính BlackPink nộp đơn xin chấm dứt hợp đồng ủy thác bản quyền vào ngày 31/10/2024. Sau tròn ba tháng, thỏa thuận thành viên của cô chính thức kết thúc.

Rosé không còn là thành viên của KOMCA từ ngày 31/1.

Hiện tại, quyền quản lý bản quyền các bài hát của người đẹp sinh năm 1997 thuộc về Atlantic Records. Trước đó, vào tháng 9/2024, Rosé ký hợp đồng độc quyền với hãng thu âm thuộc tập đoàn Warner Music Group (Mỹ) này. Công ty giám sát bản quyền quốc tế thông qua Hiệp hội các nhà soạn nhạc, tác giả và nhà xuất bản Mỹ (ASCAP) và tổ chức quyền biểu diễn Mỹ Broadcast Music Inc. (BMI). Đây là phương pháp được hầu hết nghệ sĩ đẳng cấp quốc tế sử dụng.

Rosé là nghệ sĩ thứ hai trong lịch sử Kpop làm điều này. Người tiên phong là Seo Tai-ji vào năm 2003. Nhà sản xuất âm nhạc sinh năm 1972 rời bỏ KOMCA sau khi tổ chức này chấp thuận một phiên bản nhại lại bài hát Come Back Home của anh mà không có sự đồng ý từ anh. Sau đó, Seo kiện KOMCA về khoản thanh toán tiền bản quyền, giành được chiến thắng một phần. Điều đáng kể hơn là các vụ kiện liên quan dai dẳng tận 12 năm.

Sau khi không ký tiếp hợp đồng cá nhân với YG Entertainment vào năm 2023, Rosé tập trung phát triển sự nghiệp solo trên sân khấu quốc tế. Các sản phẩm âm nhạc của cô đều sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ chính. Thành công nhất trong số đó là singleAPT., kết hợp với siêu sao Bruno Mars. Trong tuần cuối cùng của tháng 2, bản hit giữ vị trí thứ 7 trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ.

Rosé không còn thần tượng Kpop đơn thuần mà trở thành nghệ sĩ quốc tế. Ảnh: IG.

Sau thông báo ngày 20/2, truyền thông Hàn Quốc suy đoán động thái rút lui khỏi KOMCA là dấu hiệu cho thấy Rosé muốn rời xa ngành công nghiệp Hàn Quốc để tập trung vào sự nghiệp ở Mỹ.

Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành bác bỏ quan điểm này. Họ cho rằng quyết định này chủ yếu ảnh hưởng đến cách xử lý thu nhập của Rosé chứ không phải hướng đi sự nghiệp.

“Điều đó có nghĩa đơn giản là thông tin chi tiết về việc phân phối bản quyền âm nhạc của cô ấy được báo cáo và giải quyết thông qua hệ thống Mỹ. Nó không ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động của cô ấy”, nhà phê bình văn hóa đại chúng Hàn Quốc Jung Min Jae chia sẻ với tờ The Korea Times.

Một người trong ngành khác nhận xét: “Không có lý do gì để Rosé phải quản lý bản quyền âm nhạc ở cả Hàn Quốc và Mỹ. Cô ấy phải trả gấp đôi phí”.

Theo The Korea Times, cách giải thích trên cũng hợp lý nhưng không phải yếu tố quyết định. Việc chuyển sang hệ thống quản lý bản quyền ở Mỹ có thể cung cấp cách tiếp cận hợp lý hơn cho một nghệ sĩ có sự nghiệp quốc tế.

Người mở đường

Không giống như hệ thống tập trung của Hàn Quốc - KOMCA và Hiệp hội các nhà soạn nhạc, tác giả và nhà xuất bản Hàn Quốc xử lý hầu hết bản quyền âm nhạc, bao gồm phát sóng, biểu diễn và phát trực tuyến, ngành công nghiệp âm nhạc Mỹ sử dụng cách tiếp cận phi tập trung hơn, sử dụng nhiều tổ chức để quản lý các khía cạnh khác nhau của quyền âm nhạc.

Cụ thể, quyền biểu diễn - bao gồm các buổi biểu diễn nhạc công cộng trên radio, dịch vụ phát trực tuyến và địa điểm biểu diễn trực tiếp - được quản lý bởi các tổ chức và công ty cấp phép như ASCAP, BMI, SESAC (tổ chức quyền biểu diễn vì lợi nhuận) và Global Music Rights (cấp phép biểu diễn công khai).

Tiền bản quyền cơ học hoặc khoản thanh toán cho việc sao chép nhạc trên đĩa CD, đĩa than và tải xuống kỹ thuật số được giám sát bởi Mechanical Licensing Collective và Harry Fox Agency.

Trong khi đó, quyền đồng bộ hóa, áp dụng cho âm nhạc được sử dụng trong phim, chương trình truyền hình và quảng cáo, thường được đàm phán trực tiếp giữa chủ sở hữu quyền và công ty sản xuất.

Hệ thống này có thể trao cho các nhạc sĩ quyền kiểm soát chi tiết hơn đối với các quyền của họ, mang lại sự tự chủ và tính linh hoạt cao hơn, nhưng cũng yêu cầu họ phải tìm hiểu các tình huống cấp phép phức tạp hơn.

Giới nghệ sĩ Kpop có thể xem Rosé như tấm gương nếu có tham vọng chinh phục thị trường Mỹ. Ảnh: IG.

Khi Kpop tiếp tục mở rộng phạm vi toàn cầu, quản lý bản quyền trở thành một vấn đề ngày càng phức tạp. Với hầu hết nghệ sĩ Kpop đang kiếm được doanh thu từ thị trường quốc tế, việc Rosé rời khỏi KOMCA tạo ra một tiền lệ, đặt ra câu hỏi liệu tổ chức này có thể theo kịp nhu cầu đang thay đổi của ngành hay không.

Trong khi Mỹ từ lâu đã thống trị ngành công nghiệp âm nhạc, thu phí trên toàn cầu trong nhiều thập kỷ, ngành công nghiệp âm nhạc Hàn Quốc chỉ mới bắt đầu mở rộng ảnh hưởng ra ngoài châu Á vài năm gần đây, nhờ sự trỗi dậy nhanh chóng của Kpop.

Theo KOMCA, họ thu được 37,7 tỷ won (26,3 triệu USD) tiền bản quyền ở nước ngoài vào năm 2024, tăng 38,1% so với 27,3 tỷ won (18,9 triệu USD) vào năm 2023. Tuy nhiên, nếu KOMCA không thể quản lý hiệu quả việc sử dụng bản quyền và thu tiền bản quyền toàn cầu, nghệ sĩ Kpop có thể cân nhắc chuyển sang các công ty quốc tế cung cấp dịch vụ quản lý bản quyền hiệu quả hơn.

Nhà phê bình Jung đánh giá quyết định của giọng ca Gone có thể đóng vai trò là chất xúc tác để nghệ sĩ Hàn Quốc khác cân nhắc những con đường tương tự, đặc biệt là những ngôi sao có mức độ phủ sóng quốc tế cao.

"Chỉ có Rosé mới biết lý do chính xác đằng sau quyết định rời khỏi KOMCA. Tuy nhiên, theo quan điểm của một nghệ sĩ, các yếu tố như phương thức thanh toán và cơ cấu phí chắc chắn có tác động. Xét đến những yếu tố này, sự rút lui của Rosé tạo nên tiền lệ cho giới nghệ sĩ Kpop theo đuổi sự nghiệp quốc tế", chuyên gia chia sẻ.

Tú Oanh