Tình cha con cảm động giữa địa ngục trần gian

Dựa trên câu chuyện có thật, cuốn sách Cùng cha tới Auschwitz (tên gốc: The Boy Who Followed His Father into Auschwitz) là lời kể xúc động về tình cha con kiên cường giữa địa ngục trần gian của trại tập trung Đức Quốc xã, nơi mà lòng nhân đạo tưởng chừng đã bị tuyệt diệt.

Tác giả và nguồn cảm hứng

Jeremy Dronfield không phải là một nhà sử học chuyên nghiệp, ông bắt đầu sự nghiệp như một tiểu thuyết gia, nhưng bằng sự kết hợp giữa tài kể chuyện và tinh thần trách nhiệm với sự thật lịch sử, Dronfield đã mang đến một tác phẩm phi hư cấu đầy ám ảnh. Câu chuyện trong sách dựa trên nhật ký và tài liệu lưu trữ của Fritz Kleinmann, con trai của Gustav Kleinmann - hai người Do Thái đã cùng nhau sống sót qua hơn 6 năm địa ngục trong các trại tập trung, từ Buchenwald đến Auschwitz.

Dronfield tình cờ tiếp cận được quyển nhật ký nhỏ mà Gustav bí mật viết trong thời gian bị giam giữ. Từ đó, ông tiến hành nghiên cứu công phu từ nhiều nguồn tư liệu khác nhau để tái dựng câu chuyện này với độ chính xác lịch sử cao, đồng thời giữ được chất văn mạch lạc, giàu cảm xúc.

Gia đình Kleinmann năm 1938 gồm có Gustav (thứ hai từ trái sang) và Fritz (thứ tư từ trái sang). Ảnh: Peter Patten/Guardian.

Tình cha con giữa chiến tranh tàn khốc

Gustav Kleinmann là một người cha tận tụy, là một người chồng và người đàn ông hiền hậu sống tại Vienna cùng vợ và bốn người con. Khi Đức Quốc xã thôn tính Áo vào năm 1938, gia đình ông - như hàng triệu người Do Thái khác - nhanh chóng trở thành mục tiêu của sự đàn áp.

Cùng con trai mình là Fritz, lúc đó mới chỉ 14 tuổi, Gustav bị bắt và đưa vào trại tập trung Buchenwald - một trong những “tiền thân” của các trại tử thần sau này.

Điểm đặc biệt của cuốn sách nằm ở một lựa chọn đầy xúc động: khi Gustav bị chuyển tới trại Auschwitz - nơi được biết đến như là cỗ máy giết người - ông bị tách khỏi con trai để đi một mình. Nhưng Fritz, với tình yêu và sự dũng cảm phi thường, đã tình nguyện theo cha tới Auschwitz, nơi phần lớn tù nhân không bao giờ sống sót và rời khỏi.

Lựa chọn đó không chỉ là một hành động của tình cảm ruột thịt, mà là lời khẳng định về giá trị làm người giữa bóng tối phi nhân tính. Trong khi cái chết cận kề từng ngày, từng giờ, hai cha con vẫn luôn tìm cách để sống, để nâng đỡ nhau cả thể xác lẫn tinh thần. Họ nắm chặt tay nhau qua các trại giam khắc nghiệt nhất: Buchenwald, Auschwitz, Mauthausen… suốt gần 7 năm trời.

Sách Cùng cha tới Auschwitz.

Tái dựng lịch sử bằng giọng kể cảm xúc và chi tiết

Cuốn sách không đơn thuần kể những sự kiện lịch sử, mà tái hiện lại cuộc sống bên trong các trại tập trung với từng chi tiết tàn khốc: từ lao động khổ sai, đói khát triền miên, đến các hình thức tra tấn và hành quyết vô nhân đạo. Nhưng trên tất cả, Dronfield khéo léo đưa vào câu chuyện sự phản kháng tinh thần, cách mà những con người bị tước đoạt mọi quyền lợi căn bản vẫn gìn giữ nhân tính, hy vọng, và tình thân.

Lối viết của Dronfield là sự kết hợp giữa chất liệu lịch sử xác thực và phong cách kể chuyện như tiểu thuyết. Người đọc không cảm thấy mình đang đọc một cuốn tài liệu khô khan, mà như đang chứng kiến một bộ phim tài liệu chân thực đến rợn người. Mỗi nhân vật - từ Gustav, Fritz đến những bạn tù khác - đều hiện lên rõ nét, với chiều sâu tâm lý và số phận riêng biệt.

Không chỉ là câu chuyện về Holocaust, Cùng cha tới Auschwitz còn là một bản hùng ca về tình cảm gia đình, sự can đảm, lòng kiên cường và phẩm giá con người trong hoàn cảnh bi thảm nhất. Tình cảm giữa Gustav và Fritz không bao giờ bị bóng đen của cái chết làm phai nhạt, mà trái lại, càng khắc họa rõ sức mạnh của tình thân.

Sức ảnh hưởng và giá trị hiện thời

Ngay khi ra mắt, cuốn sách đã được độc giả và giới phê bình quốc tế đón nhận nồng nhiệt. Nó không chỉ bổ sung thêm một góc nhìn chân thực về nạn diệt chủng Do Thái, mà còn nhấn mạnh giá trị phổ quát về tình yêu thương và sức sống của con người.

Trong bối cảnh thế giới hiện đại vẫn còn nhiều bất công, bạo lực, và phân biệt chủng tộc, câu chuyện về hai cha con Gustav và Fritz Kleinmann mang tính thức tỉnh. Nó nhắc nhở chúng ta rằng: ngay cả trong những thời khắc đen tối nhất của lịch sử nhân loại, vẫn có những con người không để mình đánh mất nhân tính - và chính điều đó đã cứu rỗi họ, dù cho sự sống nhiều lúc mong manh như sợi chỉ.

Cùng cha tới Auschwitz là một cuốn sách khó đọc - không phải vì ngôn từ phức tạp, mà bởi nỗi đau mà nó khơi dậy. Nhưng đó là một nỗi đau cần thiết. Nó khiến chúng ta không thể ngoảnh mặt làm ngơ trước những tội ác của lịch sử, đồng thời trân trọng hơn những giá trị làm người mà đôi khi trong cuộc sống hiện đại, ta lãng quên.

Không chỉ phù hợp với độc giả yêu thích lịch sử, cuốn sách còn nên được đọc bởi các bậc cha mẹ, giáo viên, và thanh thiếu niên - như một cách để hiểu sâu sắc hơn về sức mạnh của tình thân và trách nhiệm đạo đức trong thời đại bất định.

Với Cùng cha tới Auschwitz, Jeremy Dronfield không chỉ kể lại một câu chuyện phi thường mà còn nhấn mạnh vào điều tưởng như đơn giản nhất: tình yêu thương có thể vượt qua cả cái chết. Cuốn sách không chỉ là hồi ức lịch sử mà còn là tấm gương phản chiếu lương tâm con người - thứ không bao giờ nên bị đánh mất, dù trong hoàn cảnh nào.

Thanh Nguyệt