Tìm hướng thoát nghèo cho Hua Chăn

Quẩn quanh đói nghèo

Cách trung tâm xã Búng Lao chừng 10km, bản Hua Chăn là nơi sinh sống của hơn 400 nhân khẩu. Trước khi về xã Búng Lao, Hua Chăn thuộc địa bàn xã Chiềng Đông, huyện Tuần Giáo cũ. Bao đời nay, cuộc sống người dân gần như chỉ dựa vào trồng lúa nương, vài loại cây lương thực ngắn ngày, chăn nuôi nhỏ lẻ phục vụ sinh hoạt. Bản chưa có điện lưới quốc gia, chưa có hộ dân đi làm ăn xa hay có nguồn thu nhập khác từ kinh doanh, buôn bán. Bản có 77 hộ thì có tới 76 hộ nghèo (chiếm 98,7%).

Không điện, đường vào bản mới được đầu tư, cuộc sống của người dân Hua Chăn ngổn ngang thiếu thốn. Khoảng 20 hộ dân vẫn phải sống trong những ngôi nhà gỗ đã xuống cấp xập xệ. Vào mùa mưa, con đường nối trung tâm xã với bản nhiều đoạn sụt sạt khiến việc đi lại, vận chuyển lương thực, nhu yếu phẩm càng thêm gian nan.

Lãnh đạo xã Búng Lao lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân bản Hua Chăn.

Ông Vừ A Của, Trưởng bản Hua Chăn chia sẻ: Ở đây bà con chủ yếu trồng lúa nương. Năm nào thời tiết thuận hòa thì đủ ăn, hễ thiên tai lại đói, không đủ lương thực. Trước cũng có vài hộ tính rời bản đi làm ăn xa, nhưng đường sá xa xôi, con cái không ai trông lại thôi. Nhiều nhà trong bản đã xuống cấp, mưa dột, mùa đông gió lùa tứ phía lạnh cóng. Chúng tôi mong nhận được sự quan tâm, hỗ trợ nhiều hơn từ chính quyền để bà con cải thiện cuộc sống...

Cái nghèo ở Hua Chăn như vòng luẩn quẩn kéo dài. Chưa kể tập quán sản xuất nơi đây chủ yếu mang tính tự cung tự cấp, thiếu mô hình phát triển kinh tế cụ thể, thiếu định hướng rõ ràng. Cách đây không lâu, Hua Chăn đã được hỗ trợ xây dựng mô hình phát triển cây mắc ca, cà phê với quy mô khoảng 20ha. Tuy nhiên, theo ông Vừ A Của, để mô hình thực sự phát huy hiệu quả, người dân cần được tiếp cận, hướng dẫn thêm kỹ thuật, kết nối đầu ra cho sản phẩm... và quan trọng hơn cả là cần thêm thời gian để cây sinh trưởng và phát triển.

Người dân bản Hua Chăn đề xuất ý kiến với lãnh đạo xã Búng Lao.

Thực tế, một số hộ ở Hua Chăn từng mong muốn chuyển đổi phương thức sản xuất hoặc phát triển kinh tế hộ gia đình, nhưng phần lớn vẫn chưa mạnh dạn vì thiếu kiến thức, thiếu vốn, thiếu niềm tin vào khả năng thay đổi cuộc sống. Thêm vào đó, điều kiện địa lý hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn cùng với việc gần như không có dịch vụ hỗ trợ sản xuất càng khiến con đường thoát nghèo ở Hua Chăn thêm phần trắc trở.

Chuyểnđổi sinh kế bền vững

Trước những khó khăn kéo dài của bản Hua Chăn, sau khi chính quyền địa phương 2 cấp vận hành, cấp ủy, chính quyền xã Búng Lao đã tổ chức đoàn công tác trực tiếp xuống địa bàn kiểm tra, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân. Đồng thời tiến hành đánh giá toàn diện về thực trạng sản xuất, điều kiện sống, tiềm năng có thể khai thác làm cơ sở xây dựng kế hoạch và định hướng hỗ trợ phù hợp.

Một ngôi nhà tạm ở bản Hua Chăn.

Phó Chủ tịch UBND xã Búng Lao Nguyễn Trung Chính cho biết: Sau khi kiểm tra, xã xác định Hua Chăn là một trong những bản đặc biệt khó khăn, cần có sự quan tâm cả về chính sách lẫn cách làm. Trước mắt, xã vận động bà con phát huy nội lực, nghiên cứu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện địa phương. Về lâu dài, xã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đánh giá cụ thể để xây dựng phương án hỗ trợ sát thực tế. Trong đó, ưu tiên nguồn lực thực hiện các mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm (gà) phù hợp với tập quán và địa hình của bản....

Ông Nguyễn Trung Chính nhấn mạnh, trong điều kiện nguồn lực hạn chế, việc hỗ trợ cho người dân đảm bảo trúng - đúng - hiệu quả, tránh dàn trải. Một trong những yêu cầu được đặt ra là phải lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, trong đó có thể huy động sự vào cuộc của các tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp và cả lực lượng bộ đội, công an đóng chân trên địa bàn. Đây được xem là hướng đi phù hợp nhằm phát huy tối đa mọi nguồn lực sẵn có để hỗ trợ người dân Hua Chăn vươn lên.

Mùa mưa khiến tuyến đường từ bản Hua Chăn ra trung tâm xã Búng Lao thêm phần khó khăn do sạt lở đất.

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của người dân, cấp ủy, chính quyền xã Búng Lao tập trung rà soát, tổng hợp đề xuất để xây dựng mô hình sinh kế sát với điều kiện thực tế từng hộ. Mới đây, tại buổi tiếp xúc với lãnh đạo xã, ông Vừ A Của, Trưởng bản Hua Chăn mong muốn, Nhà nước nghiên cứu thật kỹ giúp bà con xây dựng mô hình trồng cây gì phù hợp khí hậu bản, hoặc giống vật nuôi nào dễ nuôi, ít bệnh. Còn nhà cửa xuống cấp, mong Nhà nước có phương án hỗ trợ sớm để người dân ổn định cuộc sống.

Giải “bài toán” thoát nghèo cho Hua Chăn không dễ, nhưng cũng không thể thực hiện một sớm, một chiều. Điều cốt lõi ở sự thay đổi tư duy, nhận thức và khát vọng vươn lên từ chính người dân. Chỉ khi người dân không bằng lòng với cái nghèo, dám nghĩ khác, làm khác; chuyển từ tâm lý thụ hưởng sang chủ động nắm bắt cơ hội thì mọi hỗ trợ mới thực sự phát huy hiệu quả. Và trong hành trình ấy, chính quyền cấp xã phải đóng vai trò then chốt. Khi chính quyền thực sự gần dân, hiểu dân, vì dân, khi người dân có thêm niềm tin để thay đổi chính mình thì những bản làng đặc biệt khó khăn như Hua Chăn sẽ từng bước “thay da đổi thịt”.

Quang Long