Tìm giải pháp phục hồi môi trường ở điểm nóng ô nhiễm

Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam vừa phối hợp với Đại sứ quán Na Uy và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên tổ chức cuộc họp tham vấn “Kế hoạch cải tạo và phục hồi môi trường khu vực ô nhiễm nhựa tại làng nghề Minh Khai, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên”.

Làng nghề Minh Khai có tên trong danh mục các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng tại Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ. Đây là một trong những điểm nóng về ô nhiễm nhựa tại Việt Nam. Hơn 20 năm qua, điểm nóng ô nhiễm này vẫn chưa được khắc phục.

Theo báo cáo, làng nghề tái chế nhựa Minh Khai hiện có hơn 580 cơ sở đang hoạt động, tiếp nhận mỗi ngày từ 700–1.000 tấn nhựa. Khảo sát năm 2024 của các chuyên gia xác định hai khu vực tồn lưu chính, tuyến đường vào Cụm công nghiệp Minh Khai (giai đoạn III) và bãi rác tập trung thôn Minh Khai với tổng khối lượng rác thải ước tính lên tới 124.000 m³.

Mặc dù địa phương đã triển khai một số biện pháp quyết liệt, ô nhiễm môi trường vẫn chưa được kiểm soát triệt để, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và chất lượng môi trường sống.

Ô nhiễm tại làng nghệ nhựa Minh Khai, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Ảnh: TN.

Từ năm 2023, UNDP, Đại sứ quán Na Uy, Cơ quan Hợp tác Phát triển Na Uy (NORAD) và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên đã phối hợp nhằm tìm kiếm giải pháp để xử lý chất thải nhựa tại Làng nghề Minh Khai.

Để có cơ sở xây dựng phương án xử lý, UNDP đã thử nghiệm thu gom và xử lý thành công hơn 111 tấn chất thải nhựa không thể tái chế bằng công nghệ đồng xử lý tại Nhà máy Xi măng Lam Thạch tại Quảng Ninh.

Buổi tham vấn quy tụ đại diện Cục Môi trường, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp, các chuyên gia trong nước và quốc tế, nhằm đóng góp ý kiến cho dự thảo kế hoạch do UNDP và các đối tác xây dựng.

Kế hoạch đề xuất phương án tổng thể xử lý bãi rác lộ thiên của Làng nghề, bao gồm sàng lọc và phân loại, tái sử dụng đối với chất thải có thể tái chế, đồng xử lý trong lò nung xi măng đối với chất thải có nhiệt trị, chôn lấp an toàn và phục hồi đất sau xử lý, hướng tới giải pháp toàn diện, khả thi, phù hợp điều kiện địa phương và và các mục tiêu môi trường cấp tỉnh và cấp quốc gia.

Các chuyên gia họp bàn để tìm giải pháp phục hồi môi trường làng nghề Minh Khai ngày 27/6.

Ông Erlend Skutlaberg, Bí thư Thứ nhất Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội chia sẻ, Na Uy rất tự hào đồng hành với UNDP và chính quyền tỉnh Hưng Yên trong việc xây dựng kế hoạch này. Đồng xử lý là một giải pháp hiệu quả đã được thử nghiệm tại 8 quốc gia châu Á trong đó có Việt Nam.

Ông cho rằng, giải pháp này đem lại lợi ích cho cả môi trường, nhà nước và doanh nghiệp, hứa hẹn có thể hỗ trợ Minh Khai và tỉnh Hưng Yên giải quyết được toàn diện vấn đề rác thải nhựa không thể tái chế.

“Chúng tôi hy vọng kế hoạch sẽ sớm được thực hiện và đưa Minh Khai trở thành mô hình mẫu về chuyển đổi bền vững”, ông Erlend Skutlaberg nói.

Theo ông Vũ Thái Trường – Quyền trưởng ban Biến đổi khí hậu, Năng lượng và Môi trường UNDP Việt Nam, bản Kế hoạch không chỉ là một tài liệu kỹ thuật – mà còn là một lộ trình hành động, với phân tích chi tiết về các giải pháp xử lý được khuyến nghị, kèm theo chi phí ước tính – nhằm khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường và chất lượng cuộc sống cho cộng đồng cư dân của làng nghề Minh Khai.

Ông Trần Đăng Anh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên cho biết, việc xây dựng Kế hoạch cải tạo và phục hồi môi trường khu vực ô nhiễm nhựa tại làng nghề Minh Khai là yêu cầu cấp thiết, nhằm xử lý triệt để rác thải tồn lưu, cải thiện chất lượng môi trường và hướng tới phát triển kinh tế tuần hoàn tại địa phương.

Thông qua cuộc họp, UNDP và các đối tác kỳ vọng sẽ hoàn thiện bản kế hoạch để bàn giao cho tỉnh Hưng Yên triển khai trong thời gian tới, góp phần giải quyết ô nhiễm tại Minh Khai, đồng thời làm mẫu hình để nhân rộng tại các làng nghề khác trên toàn quốc.

Những năm qua, Chính phủ Na Uy tích cực hỗ trợ Việt Nam trong giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa – một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng toàn cầu, chỉ sau biến đổi khí hậu.

Chính phủ Na Uy đã tài trợ dự án “Thử thách đổi mới sáng tạo giải quyết ô nhiễm nhựa” (EPPIC) với mục tiêu hỗ trợ các địa phương giải quyết ô nhiễm nhựa và thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.

Một trong những sáng kiến của Dự án là thí điểm đồng xử lý nhựa giá trị thấp trong lò nung xi măng và xây dựng kế hoạch cải tạo các điểm ô nhiễm nhựa tại tỉnh Hưng Yên, Quảng Ninh và Hải Phòng.

Nguyễn Hoài