Tiết lộ mới về những đồng tiền vàng từ 'vụ đắm tàu' khủng nhất thế giới'

Hình ảnh ROV từ địa điểm đắm tàu cho thấy những đồng tiền vàng từ vụ đắm tàu kho báu San José năm 1708. (Ảnh: ARC-DIMAR 2022/Vargas Ariza et al. Antiquity 2025)

Những thông tin chi tiết mới về những đồng tiền vàng được tìm thấy ngoài khơi bờ biển Colombia xung quanh "vụ đắm tàu giàu nhất thế giới" xác minh rằng chúng là từ tàu chiến Tây Ban Nha San José, một con tàu chở kho báu bị chìm vào năm 1708 trong một cuộc đấu đại bác với tàu chiến Anh.

Theo báo cáo trước đây, chiếc thuyền buồm này chở tới 200 tấn vàng, bạc và đá quý khi bị chìm và giá trị hiện đại của kho báu này có thể lên tới 17 tỷ đô la. Chính phủ Colombia hy vọng sẽ thu hồi một số hiện vật cho một bảo tàng chuyên dụng. Nhưng có những bên phản đối, bao gồm cả chính phủ Tây Ban Nha, khẳng định rằng xác tàu chiến của họ, bất kể cũ đến đâu, vẫn là tài sản của Tây Ban Nha.

Các tác giả của một nghiên cứu mới vừa công bố trên tạp chí Antiquity những phân tích của họ bao gồm việc nghiên cứu hình ảnh được chụp bằng các phương tiện điều khiển từ xa (ROV) của hàng chục đồng xu thô hiện nằm rải rác xung quanh xác tàu đắm ở độ sâu khoảng 600 m.

Năm 2015, chính phủ Colombia tuyên bố rằng họ đã định vị được tàu San José ở vùng biển Caribe của Colombia gần thành phố Cartagena và các quan sát đã được thực hiện trong bốn chuyến thám hiểm ROV đến xác tàu đắm vào năm 2021 và 2022. Cácq uan sát xác nhận rằng những đồng xu và mảnh vỡ tàu đắm gần đó là từ vụ đắm tàu San José năm 1708.

Hàng chục đồng tiền vàng bị chìm

Các nhà nghiên cứu mô tả rằng họ đã nhìn thấy hàng chục đồng tiền vàng thô (không rõ tổng số lượng) ở một số địa điểm bên trong con tàu đắm, xung quanh là các hiện vật khác như hàng hóa, súng và các vật dụng cuộc sống hàng ngày trên tàu hơn 300 năm trước.

Họ đã sử dụng công nghệ chụp ảnh có độ phân giải cao để kiểm tra kỹ lưỡng các đồng xu và xác định rằng chúng có đường kính trung bình là 32,5 mm và trọng lượng có thể là 27 gram.

Hình ảnh ROV tiết lộ thiết kế của đồng xu. Một mặt có hình dạng biến thể của cây thánh giá Jerusalem, cây thánh giá lớn được bao quanh bởi bốn cây thánh giá nhỏ hơn và một tấm khiên được trang trí bằng lâu đài và sư tử. Ở mặt sau, những đồng xu này cho thấy "những trụ cột đội vương miện của Hercules trên những con sóng biển"với những con sóng là duy nhất.

Họ cũng lưu ý rằng một số đồng xu có những dấu hiệu đặc biệt được khắc vào kim loại, bao gồm dấu hiệu của một người kiểm định, chuyên gia kiểm tra độ tinh khiết của kim loại, từ xưởng đúc tiền Tây Ban Nha ở Lima, hiện là thủ đô của Peru, vào năm 1707.

Tác giả chính của nghiên cứu, Daniela Vargas Ariza, nhà khảo cổ học hàng hải tại Trường đào tạo sĩ quan hải quân Almirante Padilla của Colombia ở Cartagena và Viện Nhân chủng học và Lịch sử Colombia ở Bogotá, cho biết: "Những đồng tiền đúc bằng tay, có hình dạng không đều, được gọi là cobs trong tiếng Anh và macuquinas trong tiếng Tây Ban Nha, đã từng là loại tiền tệ chính ở châu Mỹ trong hơn hai thế kỷ".

Vụ đắm tàu khủng nhất thế giới

Xác tàu đắm San José là một trong những xác tàu có giá trị nhất từng được tìm thấy và có những tranh chấp pháp lý gay gắt về việc ai có quyền thu hồi nó. Colombia hy vọng một số kho báu có thể được bán để trả cho nỗ lực phục hồi khảo cổ học của toàn bộ con tàu, nhưng luật pháp Colombia có thể cấm bán bất kỳ thứ gì được coi là hiện vật lịch sử.

Tây Ban Nha cũng tuyên bố xác tàu đắm và toàn bộ kho báu của nó, theo một công ước quốc tế về Luật Biển thuộc về quốc gia ban đầu của chúng. Nhưng Colombia chưa phê chuẩn công ước đó và nhiều người chỉ trích rằng điều khoản này nhằm bảo vệ công nghệ tàu chiến hiện đại, chứ không phải xác tàu đắm kho báu hàng thế kỷ.

Ngày 8/6 năm 1708, San José đang dẫn đầu hạm đội gồm 18 tàu chở kho báu từ Cartagena đến châu Âu thì bị một đội gồm năm tàu chiến của Anh tấn công. Ba chiếc tàu chiến lớn nhất của Tây Ban Nha đã bắn trả bằng đại bác, nhưng tàu San José đã nổ tung và chìm khi kho thuốc súng của tàu phát nổ; phần lớn hạm đội Tây Ban Nha đã chạy trốn đến nơi an toàn tại bến cảng Cartagena.

Hà Thu

Theo Live Science