Tiếp tục quy định trách nhiệm của ĐBQH trong tiếp nhận và xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Cần quy định cụ thể về chủ thể giám sát và các hình thức giám sát

Đa số ĐBQH tán thành với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi); cho rằng, dự thảo Luật đã tiếp thu tối đa ý kiến ĐBQH, được sửa đổi một cách toàn diện nhằm tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND.

Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật quy định về hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND; nguyên tắc hoạt động giám sát; quyền và trách nhiệm của chủ thể giám sát, cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động giám sát; các điều kiện bảo đảm hoạt động giám sát.

ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi (Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi (Vĩnh Long) đề nghị, bổ sung thêm về “chủ thể giám sát và các hình thức giám sát”. Trên cơ sở đó, bổ sung 1 điều về chủ thể giám sát của Quốc hội, chủ thể giám sát của HĐND và 1 điều về các hình thức giám sát như: giám sát tối cao, giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình…

Cùng quan điểm này, ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) nêu rõ, tại Điều 2 về giải thích từ ngữ chưa có khoản nào giải thích thế nào là hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND và hoạt động giám sát bao gồm những hoạt động như thế nào.

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Do vậy, đại biểu đề nghị giải thích bổ sung cụm từ “Hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND” để thấy rõ, bản chất và tính chất quan trọng đối với hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi cho rằng, những nội dung này cần có quy định cụ thể chứ không nên chỉ dừng lại ở giải thích từ ngữ như Điều 2 dự thảo Luật.

Chính quyền địa phương cần tạo điều kiện cho ĐBQH thực hiện giám sát

Về thẩm quyền và hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội (Điều 25), ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho biết, thực tế vừa qua, hoạt động giám sát của ĐBQH chủ yếu là thông qua hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội. Có lẽ, việc thực hiện chất vấn là hoạt động giám sát độc lập tốt nhất của đại biểu Quốc hội. Các nội dung khác trong hoạt động giám sát độc lập của đại biểu Quốc hội rất hạn chế hoặc có thể không tổ chức thực hiện được chương trình giám sát, như: việc thực hiện giám sát văn bản quy phạm pháp luật, giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương, giám sát việc giải quyết khiếu nại tố cáo kiến nghị của công dân…".

ĐBQH Mai Văn Hải (Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Do vậy, đại biểu Mai Văn Hải đề nghị, nên rà soát quy định lại thẩm quyền và hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội là chất vấn và thực hiện giám sát thông qua tổ chức hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội.

Tại khoản 2, Điều 25 quy định: Đoàn đại biểu Quốc hội có trách nhiệm tổ chức để đại biểu Quốc hội trong Đoàn đại biểu Quốc hội thực hiện giám sát tại địa phương.

ĐBQH Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng, đây là quy định cần thiết song chưa đầy đủ bởi cần làm rõ thêm trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại địa phương trong việc tạo điều kiện cho đại biểu Quốc hội thực hiện giám sát.

Do đó, đại biểu đề nghị, khoản 2, Điều 25 cần bổ sung trách nhiệm của chính quyền địa phương và viết lại như sau: “Đoàn đại biểu Quốc hội có trách nhiệm tổ chức để đại biểu Quốc hội trong đoàn đại biểu Quốc hội thực hiện giám sát tại địa phương. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại địa phương có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi cho đại biểu Quốc hội thực hiện hoạt động giám sát”.

ĐBQH Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) góp ý về trách nhiệm tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý khiếu nại tố cáo kiến nghị của công dân.

ĐBQH Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tại Điều 28, Luật Tổ chức Quốc hội quy định: Đại biểu Quốc hội có trách nhiệm tiếp công dân theo quy định của pháp luật. Khi nhận được khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, đại biểu Quốc hội có trách nhiệm nghiên cứu, kịp thời chuyển đến người có thẩm quyền giải quyết và thông báo cho người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị biết; đôn đốc, theo dõi và giám sát việc giải quyết. Người có thẩm quyền giải quyết phải thông báo cho đại biểu Quốc hội về kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân trong thời hạn theo quy định của pháp luật.

Điều 54 Luật Hoạt động giám sát hiện nay cũng không quy định rõ thời hạn các cơ quan có thẩm quyền phải trả lời đại biểu Quốc hội mà chỉ quy định trong thời hạn quy định của pháp luật. Trong khi đó, với chuyển đơn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, và các Ủy ban là 7 ngày kể từ ngày ra quyết định giải quyết thì cũng rất khó để thực hiện thẩm quyền này. Bởi lẽ, nếu các cơ quan đã giải quyết khiếu nại tố cáo rồi thì các cơ quan đó có cần xem xét lại đơn do cơ quan Quốc hội chuyển đến hay chỉ trả lời là đã giải quyết.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Do đó, đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị, tiếp tục quy định về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong việc tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý khiếu nại tố cáo, kiến nghị của công dân và cần quy định thời hạn cụ thể để người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo có văn bản trả lời đại biểu Quốc hội.

Trong một số trường hợp khác liên quan đến quy trình, thủ tục tố tụng tư pháp thì các cơ quan tư pháp khi nào cần trả lời hay chỉ cần trả lời chung là đang xem xét giải quyết theo thủ tục tố tụng cũng nên có quy định cụ thể.

Phát biểu kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, các ý kiến ĐBQH sẽ được tiếp thu, chỉnh lý với tinh thần làđổi mới tư duy tiếp thu đưa vào luật những vấn đề đã chín, đã rõ, đúng thẩm quyền của Quốc hội; phân cấp, phân quyền triệt để và thống nhất với các luật đã được Quốc hội thông qua, cũng như các luật chuẩn bị thông qua tại Kỳ họp thứ Mười.

Phó Chủ tịch Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát khẩn trương chủ trì phối hợp các cơ quan tiếp thu và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trước khi Quốc hội thông qua hoàn chỉnh dự thảo Luật, với tinh thần bảo đảm không có ý kiến nào không được tiếp thu, giải trình, tạo được sự đồng thuận cao nhất.

N. Thành