'Tiếp lửa' cho hàng trăm nông dân, hợp tác xã gia nhập nền kinh tế số

Hiệp hội Thông tin tư vấn kinh tế thương mại Việt Nam (Bộ Công thương)đã công bố triển khai Đề án "Chuyển đổi số và phát triển kinh tế sáng tạo bền vững qua đào tạo livestream và bán hàng thương mại điện tử cho doanh nghiệp nhỏ, nông dân, hợp tác xã, thanh niên, phụ nữ nông thôn và các nhóm cộng đồng ưu tiên”.

Đề án được xem là bước đi chiến lược nhằm đưa công nghệ số đến tận cơ sở, giúp người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp nhỏ chủ động hội nhập, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về chuyển đổi số toàn diện và phát triển bền vững.

Báo Đại biểu Nhân dân đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam Lương Văn Tự liên quan đến Đề án này.

Chủ tịch Hiệp hội Lương Văn Tự (trái) và ông Trịnh Xuân Tuyên - Tổ trưởng tổ triển khai Đề án Chuyển đổi số

Hướng đến mục tiêu mỗi xã có một "hạt nhân số"

- Tại sao Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam chọn khởi động một Đề án quy mô lớn, hướng trực tiếp đến nông dân, phụ nữ và thanh niên nông thôn – nhóm đối tượng ít được tiếp cận công nghệ, thưa ông?

Ông Lương Văn Tự: Trong hơn 20 năm làm công tác đối ngoại, đặc biệt khi tôi dẫn đầu đoàn đàm phán Việt Nam gia nhập WTO (Tổ chức Thương mại Thế giới), tôi nhận thấy để một quốc gia hội nhập sâu và bền vững, không thể chỉ dựa vào công nghiệp hay chính sách vĩ mô, mà cần nâng cao năng lực từng người dân.

Ngày nay, công nghệ số và thương mại điện tử là công cụ bình đẳng nhất, giúp người dân ở bất kỳ vùng miền nào cũng có thể tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Nếu khi gia nhập WTO, Việt Nam mở cửa bằng thể chế, thì chuyển đổi số chính là bước hội nhập ở tầm con người. Khi một nông dân, phụ nữ biết livestream bán cam, bán nông sản, quảng bá sản phẩm OCOP hay hàng thủ công truyền thống, đó là chuyển đổi số đích thực. Và khi chính quyền xã, phường đồng hành cùng người dân, đó là chuyển đổi số bền vững.

- Với vai trò người đứng đầu Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam, ông có thể chia sẻ về mục tiêu, cách thức triển khai và vai trò của Hiệp hội trong việc dẫn dắt đề án này?

Ông Lương Văn Tự: Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Công Thương, có vai trò kết nối – tư vấn – và phổ cập tri thức kinh tế số.

Chúng tôi nhận thấy một khoảng cách đáng kể giữa chủ trương chuyển đổi số của Nhà nước và khả năng thực thi tại địa phương. Đề án này chính là cầu nối để rút ngắn khoảng cách đó, đưa chính sách vào đời sống, giúp công nghệ trở thành công cụ phục vụ con người.

Hiệp hội không chỉ nói về lý thuyết công nghệ, mà tập trung vào giải pháp thực tiễn: Đào tạo kỹ năng livestream, marketing số, xây dựng thương hiệu, kết nối với sàn thương mại điện tử, và tạo ra mô hình kinh doanh thực tế cho cộng đồng.

Chúng tôi triển khai đề án theo ba giai đoạn rõ ràng và có thể đo lường:

Giai đoạn 1: Tổ chức chuỗi hội thảo “Đổi mới – Sáng tạo – Chuyển đổi số vì Việt Nam phát triển bền vững” tại các xã, phường trên toàn quốc. Đây là bước mở đầu, giúp người dân hiểu chuyển đổi số là gì và lợi ích thực tế của nó.

Giai đoạn 2: Tổ chức đào tạo thực hành, nơi người dân được trực tiếp học cách quay video, livestream, đăng sản phẩm, tạo gian hàng online, và kể câu chuyện thương hiệu của chính họ.

Giai đoạn 3: Kết nối với các sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp, đơn vị logistics – hình thành chuỗi cung ứng số hoàn chỉnh cho sản phẩm địa phương.

Đặc biệt, Hiệp hội sẽ hỗ trợ tài chính, công tác tổ chức và kết nối chuyên gia trong suốt quá trình triển khai tại các địa phương.

Chúng tôi kỳ vọng các xã, phường sẽ chủ động và tự tin tổ chức hội thảo, thu hút sự tham gia của người dân và doanh nghiệp, qua đó biến chuyển đổi số thành hành động cụ thể, giúp người dân nâng cao thu nhập và khả năng tự chủ kinh tế.

Điều tôi mong muốn nhất là mỗi xã, mỗi hợp tác xã đều có ít nhất một “hạt nhân số” – những người tiên phong lan tỏa tri thức, khơi dậy tinh thần sáng tạo và khát vọng vươn lên trong cộng đồng.

Chuyển đổi số giúp cộng đồng tự tin tạo giá trị mới bằng tri thức và sáng tạo (Ảnh: Bộ Công thương)

Sáng tạo ở cách người dân nghĩ "khác" và làm "khác"

- Qua trao đổi, ông nhiều lần nhấn mạnh đến yếu tố “sáng tạo bền vững”. Ông có thể giải thích rõ hơn ý nghĩa của khái niệm này trong bối cảnh nông thôn Việt Nam hiện nay?

Ông Lương Văn Tự: “Sáng tạo” không chỉ nằm ở công nghệ, mà nằm ở cách con người nghĩ khác và làm khác từ chính điều họ có. Một người nông dân livestream bán rau sạch, đó là sáng tạo. Một hợp tác xã dệt thổ cẩm quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội, đó cũng là sáng tạo.

Nhưng để sáng tạo trở thành bền vững, người dân cần có kiến thức, kỹ năng và hệ sinh thái hỗ trợ. Đề án này mong muốn xây dựng hệ sinh thái đó, nơi Nhà nước – Doanh nghiệp – Hiệp hội – Cộng đồng cùng chia sẻ trách nhiệm, cùng hỗ trợ nhau. Chỉ khi cộng đồng nông thôn trở thành chủ thể của chuyển đổi số, quá trình phát triển mới thật sự toàn diện.

- Với kinh nghiệm dẫn dắt Việt Nam gia nhập WTO, ông có lời khuyên nào cho thúc đẩy chuyển đổi số hiện nay?

Ông Lương Văn Tự: Gia nhập WTO giúp Việt Nam “ra biển lớn”. Chuyển đổi số là hành trình học cách bơi trong đại dương dữ liệu và công nghệ. Muốn hội nhập, phải hiểu luật chơi; muốn phát triển, phải có tri thức.

Chuyển đổi số không thể chỉ do Nhà nước hay doanh nghiệp thực hiện, mà phải bắt đầu từ người dân. Khi mỗi nông dân hiểu rằng chiếc điện thoại trên tay là công cụ kinh doanh toàn cầu, đất nước sẽ thực sự chuyển mình.

- Xin trân trọng cảm ơn ông đã chia sẻ!

Trang Nhung