Tiếng lòng gửi tới Quốc hội

Khởi nguồn của bài tân cổ Quốc hội trong lòng dân bắt đầu từ một văn bản đậm chất chính luận. Người lên ý tưởng đồng thời chấp bút phần lời cho ca khúc chính là Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân, nhà báo Phạm Thị Thanh Huyền.

Trong dòng chảy 80 năm lịch sử của Quốc hội Việt Nam, mối quan hệ giữa Quốc hội và Nhân dân là mối quan hệ máu thịt. Để kể câu chuyện về mối quan hệ đó, về lịch sử lập hiến, lập pháp, về những quyết sách quan trọng không phải bằng những bài diễn văn, mà bằng tiếng nói của trái tim, là điều không dễ dàng.

Phối cảnh sân khấu “Vinh quang Quốc hội Việt Nam” - chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt kỷ niệm 80 năm Tổng tuyển cử đầu tiên (6/1/1946). Ảnh: Quang Khánh

“Nghệ thuật cải lương, vọng cổ với tính chất tự sự, trữ tình là chất liệu tuyệt vời nhất để làm điều đó. Tôi muốn mượn làn điệu dân tộc để biến những thông điệp chính trị thành một khúc ca sâu lắng, để mỗi ca từ khi cất lên sẽ đi thẳng vào lòng người, khẳng định chân lý: Quốc hội luôn ở trong lòng dân”, nhà báo Phạm Thị Thanh Huyền chia sẻ.

Chính từ “đề bài” thách thức song cũng đầy cảm hứng ấy thôi thúc “bà hoàng cải lương”, NSND Thanh Ngân trăn trở, suy nghĩ truyền tải “văn bản” thành giai điệu, lời ca. “Khi nhận văn bản mà Tổng biên tập Phạm Thị Thanh Huyền gửi, thú thật tôi rất lo. Bởi đó là một văn bản đậm chất chính trị, đầy tính lịch sử, khắc họa chặng đường vẻ vang 80 năm Quốc hội Việt Nam. Phải thể hiện cho ra chất chính trị ấy, vừa thấy được tầm vóc, đóng góp của Quốc hội, vừa giữ được sự lắng đọng của nghệ thuật truyền thống là thử thách vô cùng lớn”.

Để chuyển tải trọn vẹn ý tứ, tâm huyết của tác giả, nhà báo Phạm Thị Thanh Huyền, đưa câu chữ đầy ý nghĩa thành bài tân cổ một cách tự nhiên, NSND Thanh Ngân tâm niệm biên soạn ca khúc này cần chất bi hùng, hùng tráng nhưng phải kết tinh tinh thần dân tộc và chứa đựng niềm tri ân sâu sắc.

Trong vai trò hòa âm, phối khí ca khúc, nhạc sĩ, NSƯT Võ Thanh Liêm cho biết, khi nhận bài, ông đã hình dung ngay việc phải làm sao để phần âm nhạc có độ sâu, hoành tráng để người nghe cảm nhận được lịch sử dân tộc. Như phần mở đầu tác phẩm, khán giả sẽ được thả hồn vào điệu Vọng kim lang với giai điệu mượt mà, tha thiết. Những câu ca vang lên như lời thủ thỉ tâm tình, gợi nhớ về một hành trình dài đầy tự hào: Quốc hội mãi trong lòng dân/ Tám mươi năm một hành trình, chung tay đắp xây quê mình/ Gìn lòng không ngại hy sinh, quang vinh thắm tươi nghĩa tình/ Quốc hội ân cần vì nước vì dân.

NSND Thanh Ngân trình diễn bài tân cổ “Quốc hội trong lòng dân” trong chương trình “Vinh quang Quốc hội Việt Nam”. Ảnh: Lâm Hiển

Hay tiếp nối mạch cảm xúc đó là những câu vọng cổ (câu 4, 5, 6) được ví như linh hồn của bài hát. NSND Thanh Ngân khéo léo xử lý văn bản dài bằng cách đưa kỹ thuật hát nói vào khoảng đàn trống giữa các câu, giúp chuyển tải trọn vẹn những nội dung chính luận mà không làm gãy mạch cảm xúc. Khán giả sẽ nghe những thông điệp mạnh mẽ nhưng cũng đầy chất thơ: Quốc hội ngày càng thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, trí tuệ, sự gắn bó máu thịt với Nhân dân mang sứ mệnh thiêng liêng đi cùng đất nước. Hay những câu ca khẳng định niềm tin son sắt: Lời thề ngày khai quốc còn vang vọng đến bây giờ/ Dân tộc Việt Nam tỏa rạng dưới bóng cờ...

Theo nhạc sĩ Thanh Liêm, khác với những bài tân cổ thông thường kết thúc bằng câu vọng cổ xuống xề êm ái, Quốc hội trong lòng dân sẽ kết thúc bằng một đoạn nhạc mới hào hùng. Mỗi nhiệm kỳ là một bản anh hùng ca lặng lẽ/ Là tiếng nói của triệu triệu trái tim/ Là niềm tin của muôn triệu tấm lòng son sắt vững vàng toàn thắng vinh quang. Câu tiếp theo có sự kết nối với câu trước bằng hình ảnh rạng ngời của tương lai: Nơi viết tiếp ước mơ Việt Nam, Việt Nam hùng cường thịnh trị. “Đến đây, tông giọng sẽ được đẩy lên cao bằng kỹ thuật thanh nhạc, nhằm tạo sự hoành tráng, hào sảng, đầy dư âm cho bài tân cổ”, nhạc sĩ Thanh Liêm nói.

Bài tân cổ Quốc hội trong lòng dân ví như câu chuyện về sự cộng hưởng của niềm tin yêu đối với Quốc hội Việt Nam. Như nhạc sĩ Thanh Liêm chia sẻ, mong muốn người nghe sẽ tìm thấy sự đồng cảm, thấy được sự hào hùng và hồn thiêng dân tộc nằm trong từng nốt nhạc, lời ca. “Một ca khúc mà truyền thống và hiện đại giao hòa, mang tiếng lòng của những người thực hiện cũng là tiếng lòng của triệu triệu người dân Việt Nam gửi tới Quốc hội”.

Hải Đường