TIẾN TỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ XIV CỦA ĐẢNG Kiến tạo và phát triển kỷ nguyên Việt Nam phú cường

Xây dựng và phát triển hệ động lực hành động sáng tạo và dũng cảm

Trong hệ động lực phát triển đất nước, nổi bật 5 loại chủ yếu:

Thứ nhất, về động lực căn bản: Con người Việt Nam là trung tâm, là chủ thể và là động lực của phát triển. Con người không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể sáng tạo ra lịch sử, văn hóa, sự tiến bộ xã hội. Phát triển con người không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng - trí tuệ, đạo đức, năng lực sáng tạo.

Thứ hai, về động lực phát triển cốt lõi: Tư tưởng và văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng. Không có một nền văn hóa mạnh mẽ và bản sắc thì không thể có một dân tộc Việt Nam mạnh mẽ và quật cường, càng không thể nói tới bản lĩnh và phương hướng phát triển nhân văn quốc gia.

Đồng chí Phan Đình Trạc (hàng trước, thứ 2 từ trái qua), Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương; đồng chí Tôn Ngọc Hạnh, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh và các đại biểu tham quan gian trưng bày sản phẩm khoa học - công nghệ tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh: Nguyễn An

Lấy giáo dục và khoa học, công nghệ (KHCN) và đổi mới làm chìa khóa phát triển nhanh, mạnh, bền vững và nhân văn. Không có nền giáo dục hiện đại thì không có nền KHCN mở đường phát triển quốc gia, càng không có chiến lược thực nghiệp và sáng tạo. Giáo dục và khoa học đi tiên phong làm tiền đề thúc đẩy phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Công nghệ và đổi mới là mục tiêu của động lực cốt lõi trên nền móng giáo dục và khoa học tiên tiến mang tầm chiến lược và là một trong những “cánh cửa” hội nhập chủ động, toàn diện và sâu sắc với thế giới.

Thứ ba, về động lực trực tiếp: KHCN và giáo dục. Đây là động lực trực tiếp của tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội. Giáo dục phải đổi mới thực chất, dạy làm người và thoát khỏi “văn hóa từ chương”, “văn hóa bắt chước” hướng đến tự do tư duy, năng lực đổi mới và sáng tạo trên nền văn hóa nhân bản nhằm phát triển KHCN. Và, chính KHCN là động lực thúc đẩy đổi mới, phát triển hướng tới một nền giáo dục hiện đại, bản sắc phù hợp và mang tính toàn cầu.

Thứ tư, về động lực quan trọng: Kinh tế tư nhân, kinh tế đối ngoại. Đây là con đường xây dựng và phát triển nội lực nền kinh tế đất nước - nhân tố quyết định phát triển bền vững; xây dựng và phát triển thương hiệu kinh tế quốc gia, nhất là các doanh nghiệp tiên phong hội nhập quốc tế, sức cạnh tranh, khẳng định vị thế và sức mạnh hội nhập toàn cầu với tốc độ tăng trưởng cần thiết song hành với bảo đảm độ bền vững của sự phát triển kinh tế quốc gia.

Thứ năm, về động lực chủ yếu: Đại đoàn kết toàn dân tộc. Đây là một yêu cầu sống còn và trong thời đại mới, đại đoàn kết toàn dân tộc phải đạt tới những chuẩn mực mới mẻ và phù hợp. Đó là:

Mở rộng không gian đoàn kết: Đoàn kết không chỉ trong khuôn khổ Đảng, MTTQ, mà với tất cả giai tầng dân tộc, toàn xã hội trong nước và kiều bào ở nước ngoài. Lịch sử phát triển của dân tộc xác tín, bất cứ cuộc cải cách, cách mạng nào trong mấy ngàn năm qua, nếu không có sự tham gia của nhân dân, tất bại vong. Kỷ nguyên mới càng cần kíp hơn thế! Lòng dân đoàn kết làm nên vận nước hanh thông, tươi sáng. Kỷ nguyên mới càng phải nắm lấy bí quyết dựng nước và giữ nước: “Xây lầu thắng lợi trên nền Nhân dân”.

Tôn trọng đa dạng tư tưởng và sáng tạo cá nhân: Đoàn kết trong khác biệt, không đồng hóa tư duy, khuyến khích tư duy phản biện và đổi mới sáng tạo.

Đoàn kết vì lợi ích quốc gia dân tộc, trên nền tảng công bằng xã hội và hợp tác quốc tế: Lợi ích là trung tâm của tất cả các mối quan hệ chính trị, kinh tế, cá nhân, xã hội và quốc tế. Phân bổ minh bạch và hợp lý các nguồn lực phát triển để không ai bị bỏ lại phía sau và bình đẳng mọi cơ hội phát triển, xã hội công bằng và tiến bộ; bảo đảm thống nhất lợi ích cá nhân với lợi ích cộng đồng và lợi ích quốc gia dân tộc; giữa nước ta với tất cả các nước trên thế giới.

Khơi dậy khát vọng cao cả dân tộc thành sức mạnh hành động thống nhất: Mất nước là sự ô nhục. Nhưng đất nước nghèo hèn và nhân dân đói khổ, bất lực trước lạc hậu và bất công còn ô nhục gấp trăm lần. Phải làm cho khát vọng Việt Nam Phú cường trở thành niềm tin và hành động chung của mỗi người. Đó là danh dự dân tộc.

Đổi mới hệ thống chính trị và thể chế: Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự “của dân, do dân, vì dân” hiện đại và nhân văn; Đảng lãnh đạo, cầm quyền liên tục đổi mới, chỉnh đốn, giữ vững bản chất cách mạng, đạo đức, trong sạch. Đặc biệt, phòng, chống mọi sự tha hóa quyền lực, tham nhũng quyền lực, thoái hóa quyền lực - “giặc nội xâm” - làm xói mòn, thậm chí băng hoại niềm tin của nhân dân và đối tác quốc tế và cản trở phát triển.

Nói khái lược, trong hệ động lực phát triển Việt Nam, con người là gốc, văn hóa là nền, giáo dục và khoa học là động cơ, còn chính trị là yếu tố quyết định phương hướng. Tất cả phải toàn diện, song hành và phải đo lường sức mạnh hiện thực.

Việt Nam phải kiên định kiến tạo và phát triển kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phú cường - bằng trí tuệ dân tộc sáng tạo được tôn vinh, khát vọng hùng cường của đất nước được nâng niu, hiện thực hóa nó bằng thể chế kiến tạo, giải phóng trên nền móng sức mạnh văn hóa bản sắc, hiện đại của Tổ quốc, để đất nước không chỉ phú cường - bản sắc - nhân văn trong kỷ nguyên toàn cầu hóa mà còn đóng góp tích cực, đầy trách nhiệm vì sự tiến bộ và phát triển của nhân loại.

Thời gian là lực lượng!

Với tầm nhìn toàn cục thế giới, từ lịch sử và trên mảnh đất của mình, hành động một cách độc lập, sáng tạo và quả cảm trong thế giới và cùng nhân loại, kỳ vọng Việt Nam sẽ không chỉ cập bến phú cường, nhân dân tới bờ hạnh phúc mà còn trở thành một hình mẫu quốc gia văn minh, dân chủ và nhân văn, nhịp bước cùng thời đại trong thế kỷ XXI.

Thời cơ không chờ đợi, hoặc là bây giờ hoặc khó có thể bao giờ trở lại!

TS Nhị Lê, nguyên Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản