Tiên phong ứng dụng khoa học, công nghệ - Hồng Hà vươn mình trên biển lớn

Bước ngoặt công nghệ

Phóng viên (PV): Thưa Đại tá Nguyễn Biên Thùy, Z173 đã tiên phong ứng dụng KHCN vào sản xuất từ rất sớm. Việc xác định KHCN là yếu tố then chốt trong sản xuất tại Nhà máy bắt đầu từ khi nào?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Từ năm 2005, Ban giám đốc Nhà máy đã xác định rõ KHCN là yếu tố then chốt trong tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh. Từ đó, lãnh đạo Nhà máy đã đề ra và thực hiện chủ trương đầu tư phần mềm thiết kế công nghệ cho các hạng mục như vỏ tàu, hệ thống động lực, máy móc, hệ thống đường ống... để phục vụ sản xuất.

Đại tá Nguyễn Biên Thùy. Ảnh: CHIẾN THẮNG

PV: Hẳn là trong những ngày đầu ứng dụng KHCN, Nhà máy khó tránh khỏi khó khăn nhất định, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Lúc đó, phần mềm chưa phát triển mạnh, các bản vẽ chủ yếu được thực hiện bằng tay, kỹ sư chủ yếu hỗ trợ sản xuất về lý thuyết, công nhân vẫn làm thủ công, dựa vào tay nghề và kinh nghiệm là chính. Do vậy, việc chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng đẩy mạnh ứng dụng KHCN trong giai đoạn đó gặp những khó khăn nhất định, nhất là trong việc đào tạo, hướng dẫn đội ngũ công nhân.

Cũng như các nhà máy CNQP khác, Z173 có truyền thống quan tâm, chăm lo một cách tốt nhất cho người lao động. Vì thế, chúng tôi quyết tâm không thay thế đội ngũ công nhân chưa có khả năng ứng dụng KHCN trong sản xuất, mà trên dưới đồng lòng vượt qua khó khăn để đào tạo lại toàn bộ đội ngũ công nhân theo yêu cầu mới.

Kết quả, chỉ sau 5 năm, đội ngũ công nhân đã ứng dụng thành thạo các kết quả của phần mềm vào sản xuất.

Tàu chở hàng do Nhà máy Z173 đóng.

PV: Đồng chí cho biết việc ứng dụng công nghệ đã thay đổi quy trình sản xuất và mang lại hiệu quả như thế nào?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Thay vì lắp ráp thủ công tại hiện trường, nhờ ứng dụng KHCN, công nhân đã sản xuất chính xác ở xưởng rồi mới lắp ráp lên tàu, từ đó góp phần tiết kiệm nhân lực, rút ngắn tiến độ và nâng cao chất lượng, đáp ứng điều kiện xuất khẩu sang châu Âu từ sớm.

Nhờ vậy, khi các đơn vị khác trong ngành công nghiệp đóng tàu mới bắt đầu tiếp cận với đối tác quốc tế thì Z173 đã có những sản phẩm xuất khẩu đầu tiên. Đội ngũ kỹ sư, cán bộ KHCN của Nhà máy có thể nói là đứng đầu trong ngành đóng tàu quốc phòng.

PV: Đồng chí có thể nêu một vài dẫn chứng cho sự thay đổi?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Trước đây, để đóng tàu có trọng tải 3.000-3.500 tấn, chúng tôi phải mất 2,5-3 năm. Nay, chúng tôi chỉ cần 18 tháng. Chủ đầu tư cũng đánh giá cao năng suất, hiệu quả công việc của chúng tôi. Đó là thành quả từ việc chuẩn hóa quy trình, chuẩn bị tốt thiết kế công nghệ, tối ưu công tác thi công-tất cả nhờ vào ứng dụng công nghệ.

Lễ gắn biển tàu Cảnh sát biển Việt Nam- sản phẩm do Nhà máy Z173 đóng.

Nghị quyết lãnh đạo mở đường cho phát triển

PV: Có được thành quả ứng dụng KHCN như vậy, công tác lãnh đạo hẳn là yếu tố mang tính quyết định, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Từ trước đến nay, Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP đều rất quan tâm tới việc thúc đẩy phát triển KHCN cũng như ứng dụng KHCN vào sản xuất. Gần đây, các Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Quân đội và các nghị quyết lãnh đạo của Đảng ủy Tổng cục CNQP đã mở ra cơ chế mới cho cán bộ KHCN như có thời gian chuyên sâu nghiên cứu, lương cao hơn mặt bằng chung. Điều đó giúp họ toàn tâm cho công việc.

Riêng với Z173, công tác lãnh đạo, tầm nhìn của Ban lãnh đạo đúng là đóng vai trò rất quan trọng. Chúng tôi tự hào vì có tập thể Đảng ủy đoàn kết, thống nhất, có tầm nhìn xa và những cá nhân lãnh đạo Nhà máy vừa có tâm, vừa có tầm. Đảng ủy Nhà máy đã thành lập Phòng Thiết kế công nghệ từ rất sớm. Chính điều này tạo nền tảng để Z173 đẩy mạnh ứng dụng KHCN trong sản xuất và đạt được thành quả như hôm nay, được các đơn vị khác học hỏi, áp dụng theo.

Z173 đã dành sự ưu tiên từ rất sớm cho đội ngũ cán bộ KHCN. Từ khi xác định KHCN là yếu tố quyết định, Nhà máy đã dành sự ưu tiên hàng đầu cho đội ngũ này. Lương của cán bộ KHCN luôn cao hơn lương của các lực lượng khác trong Nhà máy.

Hoạt động đóng tàu tại Z173. Ảnh: CHIẾN THẮNG

PV: Theo đồng chí, đâu là những thách thức lớn nhất trong công tác nghiên cứu phát triển cũng như ứng dụng KHCN trong sản xuất ở các nhà máy?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Thứ nhất là thiết bị hiện có lạc hậu. Việc thay thế toàn bộ là không thể, phải thực hiện theo lộ trình. Thứ hai là nhân lực trẻ đang rất thiếu, cả kỹ sư và công nhân lành nghề.

Mọi người hay bày tỏ lo lắng về việc ứng dụng KHCN, tự động hóa sản xuất thì công nhân sẽ mất việc. Nhưng theo chúng tôi, con người vẫn là yếu tố quyết định. Chỉ vì thiếu hụt nhân lực nên các nhà máy buộc phải thông minh hóa để duy trì năng lực sản xuất.

PV: Cụ thể, việc chuyển đổi số cho ngành đóng tàu hiện phải đối mặt với những khó khăn như thế nào, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Biên Thùy: Ngành tàu thủy có đặc thù riêng, nhà máy nhỏ và vừa khó áp dụng mô hình “Thành phố đóng tàu” như Hyundai hay Daewoo của Hàn Quốc. Chúng tôi đang nghiên cứu và kiến nghị cho phép đi học hỏi mô hình tại Ấn Độ, Pháp, Hàn Quốc, Nhật Bản... để tránh đầu tư không đúng hướng, hiệu quả thấp, lãng phí các nguồn lực.

Chúng tôi rất mong Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục CNQP quan tâm hơn nữa đến ngành đóng tàu. Với khoảng 1 triệu ki-lô-mét vuông biển-gấp 3 lần diện tích đất liền, phát triển công nghiệp tàu thủy là then chốt để bảo vệ chủ quyền biển, đảo cũng như phát triển kinh tế biển.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

MINH THẮNG HƯNG (thực hiện)